Ο λόγος σε τούτο το γραφτό μου για τον Νίκο Καρβούνη, τον πνευματικά καλλιεργημένο αντιφασίστα δημοσιογράφο, τον εκλεκτό πνευματικό άνθρωπο τον ισάξιο με τον Δημήτρη Γληνό και τον Κώστα Βάρναλη, τον οποίο εμείς οι ανήσυχοι νέοι του ’60 γνωρίσαμε από μια εκλογή από το έργο του, που προς το τέλος του 1960 είχε κυκλοφορήσει από τις Εκδόσεις “Εκλεκτά Βιβλία”.
Ο Νίκος Καρβούνης “περπάτησε” τα πρώτα βήματα της πνευματικής του διαδρομής στην ποίηση (“Διάπλασι των Παίδων”, “Ηγησώ”), όμως τον κέρδισε τελικά η δημοσιογραφία, στην οποία ιδιαίτερα διακρίθηκε με τις ανταποκρίσεις αλλά και τις επιφυλλίδες του.
Οι ανταποκρίσεις του από την Ήπειρο, την Μακεδονία, την Μικρά Ασία, την Κύπρο, την Ρόδο, την Βαλκανική, την Ευρώπη και την Αμερική μαρτυρούν ματιά διεισδυτική στα πράγματα και εκφραστική δύναμη εξαιρετική, ενώ διαβάζοντας κανείς τις επιφυλλίδες του αντιλαμβάνεται ότι “ένας βαθύτατος ανθρωπισμός, μια λαχτάρα για πολιτιστική εξευγένιση, ένα πάθος για εξανθρωπισμό του ανθρώπου κι’ οριστική επανάκτηση της πραγματικής του αξίας αποτελούνε την διήκουσα γραμμή τους” και “αναπνέει έναν υγιή κι’ αμόλυντο πνευματικό και ψυχικό αέρα, σαν να βρίσκεται σε μια παρθένα κι’ επιβλητική ελατόφυτη βουνοκορφή” – όπως έχει σημειώσει ο προλογίσας την εκλογή από το έργο του.
Συμφώνησα με την άποψη αυτή τότε που πρωτοδιάβασα την εκλογή από το έργο του Νίκου Καρβούνη των Εκδόσεων “Εκλεκτά Βιβλία” (Αθήνα 1960) και δεν έχω αλλάξει γνώμη παρά τα χρόνια που έχουν περάσει.
Οι επιφυλλίδες του Νίκου Καρβούνη οι δημοσιευμένες στην εφημερίδα “Πρωΐα” την περίοδο 1931-1933, που αποτελούν το περιεχόμενο της εκλογής από το έργο του, επιλεγμένες με “αποκλειστικό κριτήριο ν’ αναφέρωνται σε θέματα καθολικώτερου ενδιαφέροντος”, διαρθρωμένες κατά εννοιολογική συγγένεια σε έξι ενότητες που επιγράφονται 1) Ζωή-Εξέλιξις, 2) Άτομον-Σύνολον, 3) Εργασία-Δημιουργία, 4) Διανόησις, 5) Τέχνη, 6) Ειρήνη, δεν ήταν μόνο τα χρόνια του ’30 αναγκαίες και χρήσιμες, ήταν και τα χρόνια του ’60, είναι και στις ημέρες μας, και θα είναι ασφαλώς και στο μέλλον – και τούτο διότι ήταν καρπός βαθειάς μόρφωσης, ευγενών αισθημάτων, φιλοσοφικής ενατένισης, πλούσιας πείρας ζωής, συμμετοχής σε εγχειρήματα εθνικής ολοκλήρωσης και ελευθερίας και προχωρητικά της εξέλιξης της Ελληνικής κοινωνίας.
Ο Νίκος Καρβούνης (1880-1947) υπήρξε Μακεδονομάχος, πήρε μέρος στο Κίνημα του 1909, πολέμησε στους Βαλκανικούς Πολέμους (πλάι του τραυματίστηκε θανάσιμα και στα χέρια του ξεψύχησε ο Λορέντζος Μαβίλης, ενώ ο ίδιος τραυματίστηκε δύο φορές και τιμήθηκε με το αριστείο ανδρείας), έδωσε το παρών για την υπεράσπιση της Ηπείρου, μετείχε της Μικρασιατικής Εκστρατείας και πήρε μέρος στην Επανάσταση του 1922.
Ο Νίκος Καρβούνης διεκρίθη στην Αντιφασιστική κίνηση του μεσοπολέμου. Δική του η μετάφραση αλλά και ο πρόλογος της “Καστανής Βίβλου”, που απεκάλυπτε τα του εμπρησμού του Ράιχσταγκ και τα εγκλήματα “των Χιτλερικών λυμεώνων της Ανθρωπότητας” τα οποία και προϊδέαζαν για εκείνα που θα διαπράττονταν κατά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο.
Ο Νίκος Καρβούνης προσέφερε πολύμορφα πολύτιμες υπηρεσίες και στην Εθνική Αντίσταση τα χρόνια της Κατοχής· αναδείχθηκε και Εθνοσύμβουλος Αθηνών λαβών μέρος στο Εθνικό Συμβούλιο που συνήλθε στις Κορυσχάδες από τις 14 μέχρι τις 27 Μαΐου 1944, συνετέλεσε δε σημαντικά και στην δια του Τύπου εμφάνιση της Αντιστασιακής και Ελεύθερης από τους Γερμανούς Ελλάδας. Δημιούργημά του ήταν και το Εθνικοαντιστασιακό θούριο “Βροντάει ο Όλυμπος”· δικοί του, μεταξύ άλλων στην προκειμένη περίπτωση, και οι χαρακτηριστικοί για μένα στίχοι του θούριου αυτού, που είναι:
1) Βροντάει ο Όλυμπος, αστράφτει η Γκιώνα
μουγκρίζουν τ’ Άγραφα σειέται η Στεριά2) Ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα
στέλνει περήφανο χαιρετισμό3) θέλουμε λεύτερη εμείς πατρίδα
και πανανθρώπινη τη λευτεριά
Ο ποιητής και δεινός ορειβάτης Νίκος Καρβούνης, που καλά γνώριζε τα βουνά και τους τόπους της Ελλάδος μα και την Ελληνική ιστορία, με τους στίχους αυτούς προσδιόριζε το κέντρο του ένοπλου αγώνα του Έθνους τα χρόνια της Κατοχής, τον συνέδεε αυτόν τον αγώνα με εκείνον του ’21, και ξεκαθάριζε εν τέλει τον σκοπό του.
Κώστας Π. Παντελόγλου
Παρασκευή 11 Οκτωβρίου 2013
