1
Στις 28 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε στο Π.Π.Ι.Ε.Δ. από τον Σύνδεσμο Μικρασιατών της πόλης μας εκδήλωση με ομιλήτρια την Καθηγήτρια κα Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ, η οποία είχε διατελέσει και Πρύτανις στην Σορβόννη.
Θέμα της ομιλίας της “Ο Ελληνισμός της Μικράς Ασίας”, περιεχόμενό της συμβάντα αιώνων Ελληνικής παρουσίας μέχρι το 1922 – πρότασή της η ίδρυση Πανεπιστημιακής Έδρας Ιστορίας του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Ο “Κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας” συνηγορεί σ’ αυτή την πρόταση και θα πράξει το κατά δύναμιν σχετικά.
2
Την Κυριακή 6 Οκτωβρίου 2013 γιορτάστηκε η “Παναγιά η Βουρλιώτισσα”, η πολιούχος της Νέας Φιλαδέλφειας – η πόλη την χρωστούσε την ανακήρυξη της “Παναγιάς της Βουρλιώτισσας” σε πολιούχο της, την χρωστούσε στους Βουρλιώτες κατοίκους της, που αποτελούσαν σημαντικό μα και δυναμικό κομμάτι του αρχικού της πληθυσμού.
Αναγκαίο θεωρώ να βρει και εδώ, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, θέση μια μικρή αναφορά στον Ναό Κοιμήσεως Θεοτόκου των Βουρλών αλλά και στην εικόνα της “Παναγιάς της Βουρλιώτισσας” – την αναφορά αυτή απέσπασα από δημοσίευμα του Στ. Κουκουτσάκη, το οποίο είδε το φως της δημοσιότητας σε πολλές συνέχειες από τις σελίδες εφημερίδας των Αθηνών το έτος 1930· ο Στ. Κουκουτσάκης στο δημοσίευμά του αυτό αναφερόταν στην καταστροφή των Βουρλών:
“Η ιστορική “Παναγία”
Γύρω από την “Παναγίαν” (τον παμπάλαιον Ναόν της Κοιμήσεως Θεοτόκου με την ιστορικήν και θαυματουργόν εικόνα, η οποία ήτο ολόχρυσος και πεποικιλμένη με πολυτίμους λίθους, αδάμαντας, μαργαριτάρια και σαπφείρους, ων η αξία υπερέβαινε το έν εκατομμύριον γαλλικών φράγκων και κατά την εορτήν της οποίας συνέρρεον πάντοτε χιλιάδες Χριστιανών και πολλοί Τούρκοι! …), εις τας πλησιεστέρας προς τον Ναόν συνοικίας εφονεύθησαν υπό τα πλήγματα των ξιφολογχών αρκεταί εκατοντάδες Βουρλιωτών, ανδρών και γυναικοπαίδων.
Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Εμμανουήλ Πολυκράτης, ο σταφιδέμπορος Ευάγγελος Βαμβάκος, ο αδελφός του έμπορος υφασμάτων Νικόλαος Βαμβάκος, ο Κυριάκος Αλ. Κουγιουμτζόγλου, ο Γεώργιος Νικολάου Τσίγκος, ο έμπορος Νίκος Κ. Νικολαΐδης, ο Ανδρέας Κολοβός, ο Σταμάτιος Βερόπουλος, αι δύο ατυχείς αδελφαί Βαρβάρα και Ευαγγελία Βασιλείου Καβαλιέρου και πολλοί άλλοι.
Οι περισσότεροι εξ αυτών, … κατεκρεουργήθησαν κυριολεκτικώς υπό των δημίων των και τα πτώματά των αφέθησαν άταφα επί πολλάς ημέρας κατά μήκος των πεζοδρομίων, μέχρις ότου ηνάγκασαν τους αιχμαλώτους να τα παραλάβουν επ’ ώμων και να τα μεταφέρουν έξω της πόλεως προς την θάλασσαν, διότι εκινδύνευεν η υγεία των νέων και παλαιών Τούρκων κατοίκων!
Δια την θαυματουργόν εικόνα της “Παναγίας” είναι γνωστό ότι κατά την νύκτα της μεγάλης αγρυπνίας, που εγένετο την 14ην και 15ην Αυγούστου [1922] (δύο ημέρας μετά το ρήγμα του Ελληνικού μετώπου παρά το Αφιόν Καραχισάρ και ενώ ο στρατός μας υπεχώρει προς τα ορεινά του Τουμλού Μπουνάρ), οι Χριστιανοί που αγρυπνούσαν κατά χιλιάδας εις τον Ναόν και εις τον αυλόγυρον είδον περί το μεσονύκτιον ένα νεφέλωμα να πληρώνη αποτόμως τον νάρθηκα και να κατευθύνεται προς το ιερόν, ενώ ταυτοχρόνως ήκουσαν ευκρινώς την λέξιν “φωτιά!” να επαναλαμβάνεται δις με παράδοξον φωνήν τρόμου.
Όλοι εφοβήθησαν και σταυροκοπούμενοι έστρεψαν τα βλέμματά των προς το μέρος από το οποίον είχεν ακουσθή η φωνή, αλλά κανείς δεν ηδυνήθη να εξηγήση το μυστήριον εκείνο, ούτε το όραμα του λευκού νεφελώματος, το οποίον δια μίαν στιγμήν όταν έφθασε προ του ιερού εφάνη αναδίδον λαμπράς φλόγας εν είδει πυρίνων γλωσσών.
Οι γεροντότεροι όμως των Βουρλιωτών, εξηγούντες εκ των υστέρων το όραμα, αποδίδουν αυτό εις θαύμα της Παναγίας και ως προειδοποίησιν του επικειμένου κινδύνου των κατοίκων και του εμπρησμού της ηρωϊκής πόλεως”.
3
Πέθανε την Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013, και κηδεύτηκε την επομένη στο Νεκροταφείο του Κόκκινου Μύλου, ο Γιώργος Αμερικάνος, σε ηλικία 71 χρόνων – ο Γιώργος Αμερικάνος ήταν μπασκετμπολίστας της ΑΕΚ, αρχηγός της ομάδας της στο μπάσκετ, επικεφαλής και στον ιστορικό τελικό του Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης με την Σλάβια Πράγας, που διεξήχθη στις 4 Απριλίου 1968 στο Παναθηναϊκό Στάδιο παρουσία 80.000 θεατών (και 20.000 εκτός Σταδίου) και έληξε 89-82 υπέρ της ΑΕΚ.
Ο γράφων, που ως μπασκετμπολίστας του “Ιωνικού” Αθλητικού Συλλόγου Νέας Φιλαδέλφειας πρωτογνώρισε τον Γιώργο Αμερικάνο ως μπασκετμπολίστα της ΧΑΝ Νικαίας – και ο “Κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας” – συλλυπούνται τους οικείους του και τις ομάδες των οποίων εκόσμησε την σύνθεση, και καταχωρούν παρακάτω στην μνήμη του, την αξιολόγηση της επίδοσης του Γιώργου Αμερικάνου στον αγώνα της ΑΕΚ με την Σλάβια Πράγας όπως την έκανε ο γνωστός αθλητικογράφος Φίλλιπας Συρίγος – που κι αυτόν τον χάσαμε πριν λίγες μέρες – στην εφημερίδα “Αθλητική Ηχώ” στις 5 Απριλίου 1968 (η αξιολόγηση περιέχονταν σε γραφτό του Φίλιππα Συρίγου με περιεχόμενο την αξιολόγηση της επίδοσης όλων των παικτών και των δύο ομάδων που έλαβαν μέρος σ’ αυτό τον τελικό Κυπέλλου Κυπελλούχων Ευρώπης):
“ΓΙΩΡΓΟΣ ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΣ
Βασικός δημιουργός του μεγάλου θριάμβου. Επάλαιψε με ψυχή, σθένος και αυταπάρνησι. Εκέρδισε τα περισσότερα φάουλ από κάθε άλλο παίκτη της ΑΕΚ και εσημείωσε τους περισσότερους πόντους.
Βέβαια κατά διαστήματα έκανε μερικές … επιπολαιότητες, παράλληλα όμως με τον ηρωϊσμό του και την απίθανη αγωνιστικότητά του “έβγαλε” ωρισμένα καλάθια, ιδίως περί το τέλος, που έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο στην έκβασι της μάχης.
Εξ άλλου, πρέπει να σημειωθή ότι είχε την ατυχία να τραυματισθή σε μια-δυο περιπτώσεις, γεγονός που τον επηρέασε κάπως. Άλλωστε γι’ αυτό αντικατεστάθη υπό του Χρηστέα στο πρώτο ημίχρονο.
Εκτός αυτού είχε ν’ αντιμετωπίση το πιο επίμονο μαρκάρισμα εκ μέρους των Τσέχων. Στο πρώτο ημίχρονο με αντίπαλό του τον Άμμερ τα κατάφερε θαυμάσια. Στο πρώτο 10λεπτο της επαναλήψεως όμως ο Κρίβυ του κόλλησε σαν βδέλλα και πραγματικά επέτυχε να τον εξουδετερώση. Ο (Γιώργος) Αμερικάνος όμως τον έβγαλε εκτός αγώνος με 5 φάουλ,και στην συνέχεια ανέλαβε πάλι την γνωστή πρωτοβουλία του, με αναμφισβήτητη επιτυχία”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
Παρασκευή 18 Οκτωβρίου 2013
