Αυτές τις ώρες είναι θαρρώ χρήσιμο για τον κόσμο της ΑΕΚ, τους οπαδούς της, μα και τους κατοικούντες στην Νέα Φιλαδέλφεια, να διαβαστεί λόγος νηφάλιος για τους ιδρυτές της ΑΕΚ, μα και εκείνους που συνετέλεσαν ουσιωδώς για να παραχωρηθεί σε αυτή ο χώρος του Γηπέδου της, οι οποίοι υπήρξαν κορυφαίες προσωπικότητες του Αθλητισμού (με κεφαλαίο το α), προσωπικότητες εξαιρετικής πνευματικής και ηθικής συγκρότησης, όπως έχω ήδη σημειώσει.
Κάνω την αρχή με τον εκ των ιδρυτών της ΑΕΚ Κώστα Σπανούδη, την αποτίμηση της ζωής του οποίου, με τον θάνατό του, έκανε ένας ευπατρίδης της Ελληνικής δημοσιογραφίας, της σοβαρής δημοσιογραφίας, ο Παύλος Παλαιολόγος, στην στήλη του “στο περιθώριο του Πολέμου” με τίτλο “Αυτοί που μας φεύγουν” (πρώτη σελίδα της εφημερίδας “Ελεύθερον Βήμα” την 1η Μαΐου 1941). Θυμίζω πως οι Γερμανοί είχαν μπει στην Αθήνα στις 27 Απριλίου 1941 και την ίδια μέρα ύψωσαν την γερμανική σβάστικα στην Ακρόπολη.
Ας δούμε τώρα τι έγραψε ο Παύλος Παλαιολόγος για τον Κώστα Σπανούδη, εκείνες τις τόσο δύσκολες για όλους ώρες, στην εφημερίδα του, και ας τα έχομε όλοι πάντα κατά νουν, ενεργούντες:
“Το Βυζάντιο ζωντάνεψε χθες το πρωί κάτω από την ξύλινη στέγη του Αγίου Αντωνίου, μιας μικρής εκκλησούλας έξω από το Δεύτερο Νεκροταφείο. Η Πόλη εκήδευε τον Σπανούδη της. Παιδί δικό της, γέννημα κι’ ανάθρεμμά της, καθαρόαιμος Φαναριώτης, ποτισμένος από τις παραδόσεις, γεμάτος από τις λαχτάρες που εφούσκωναν τα στήθη των Ελλήνων.
Παληοί άρχοντες του Βυζαντίου, άνθρωποι των γραμμάτων, της επιστήμης, της πολιτικής, του εμπορίου, ονόματα λησμονημένα αλλά πάντα σεβαστά, ο κόσμος που αποτελούσε την αριστοκρατία της Κωνσταντινουπόλεως, υποκλίθηκε μπροστά στο φέρετρο του νεκρού. Οφειλόμενος φόρος τιμής στον αγωνιστή που λευκάνθηκε στην υπηρεσία των ιδανικών του. Ειλικρινής εκδήλωσις σεβασμού και αγάπης προς τον δημοσιογράφο που υπήρξε ένα από τα πιο ζωντανά και τα πιο προοδευτικά στοιχεία μέσα σε μια κοινωνία εξαιρετικά μετρημένη και συντηρητική, περισσότερο απ’ ό,τι έπρεπε μετρημένη και συντηρητική.
Η “Πρόοδος”, όπως ωνόμασε την εφημερίδα του, δεν ήταν ένας τίτλος χωρίς περιεχόμενο. Ήταν πραγματική πρόοδος στην δημοσιογραφική και πνευματική κίνησι της Πόλης. Ο βυζαντινισμός εμάραινε τις εφημερίδες της. Γλώσσα, σχήμα, νοοτροπία, όλα απέπνεαν (σχολαστικισμό).
Ο Σπανούδης έγινε ο ανατροπεύς. Έδωσε τον τύπο της μοντέρνας εφημερίδος, ετάραξε τα νερά, εδημιούργησε ρεπορτάζ, έκαμε έρευνες, ωργάνωσε αποστολές, ανεκίνησε ζητήματα, ετσάκισε την ακαμψία της καθαρεύουσας σε μια εποχή που αποτελούσε σκάνδαλο και η παραμικρότατη απομάκρυνσις από τα κείμενά της. Ζωντανό όργανο του λαού έγινε η εφημερίδα του. Από την πολεμίστρα εκείνη επάλαισε όσο του το επέτρεψε η τραγική μοίρα του Γένους. Η πνοή της “Προόδου” του έσβυσε με την Μικρασιατική Καταστροφή.
Στην Ελλάδα αναζήτησε καταφύγιο και ο Σπανούδης. Πρόσφυγας κι’ αυτός, στο περιθώριο της πολιτικής και δημοσιογραφικής ζωής, πάντα ζωηρός με τις ανησυχίες, με τους ενθουσιασμούς, με την πίστι του, με τα ιδανικά του.
Τον κλάψαμε χθες. Τον έκλαψαν οι φίλοι του, τον κλάψαμε και όσοι σε άλλους καιρούς δεν βρεθήκαμε στην ίδια παράταξι με την δική του. Γιατί ο Σπανούδης, όσο κι’ αν υποστήριζε με φανατισμό τις ιδέες του, ποτέ δεν έπαψε να είναι κύριος και ευπρεπής δημοσιογράφος. Σκληρό είναι το επάγγελμα. Αν μάλιστα συμπέση να το ασκή κανείς στην περίοδο της πρώτης νεότητος παρασύρεται σε οξύτητες για τις οποίες μεταμελείται αργότερα όταν ο χρόνος ρίχνοντας την στάχτη του στους κροτάφους κατευνάζει και ηρεμεί τα πάθη. Η ψυχή του Σπανούδη θα έχη συχωρέση τους παληούς αντιπάλους. Οι αντίπαλοι τίποτε πια δεν διατηρούν από τις παληές κακίες.
Γύρω στον νεκρό μαζευτήκαν χθες οι Κωνσταντινουπολίτες και προπέμπονας τον Σπανούδη σαν ένα από τους τελευταίους εκπροσώπους του Βυζαντίου, θυμήθηκαν τα περασμένα τους, τις σκιές των πατέρων τους και όλοι τους δακρυσμένοι εκάλυψαν με άνθη της Αττικής γης τον κύριο, τον αγωνιστή, τον οικογενειάρχη, το διακεκριμένο μέλος της κοινωνίας, τον άνθρωπο που φεύγει με το παράπονο ότι δεν επρόλαβε να χαιρετίσει την ημέρα της παγκόσμιας ειρήνης, τον δημοσιογράφο που έκλεισε για πάντα τα μάτια την ώρα που του διάβαζαν την εφημερίδα του”.
Δυο πράγματα θα ήθελα τώρα εδώ να σημειώσω:
Πρώτα, ότι ο Παύλος Παλαιολόγος ήταν και αυτός Κωνσταντινουπολίτης, του δημοσιογραφικού συναφιού μάλιστα, και ό,τι γράφει για τον Κώστα Σπανούδη το γράφει “μετά γνώσεως” και με τον οφειλόμενο σεβασμό φυσικά.
Και μετά, ότι ο Κώστας Σπανούδης, όπως και η ΑΕΚ βέβαια, έχουν ήδη βρει την θέση τους, στην εκτεταμένη εξιστόρηση που επιχειρώ των αφορώντων, όλων των αφορώντων, την μακρά ιστορική διαδρομή της Φιλαδέλφειας της Μαδύτου της Χαλκηδόνας, των ανθρώπων τους και όλων όσων ανέπτυξαν μια σχέση μαζί τους.
Κώστας Π. Παντελόγλου
Δευτέρα 7 Οκτωβρίου 2013
