Αντιλαμβάνονται οι Έλληνες και οι Ελληνίδες, μικρότερης και μεγαλύτερης ηλικίας, την αύξηση της ξένης επικυριαρχίας επί της Ελλάδος, τα νέα ποιοτικά αυτής χαρακτηριστικά και τις συνέπειές της, που προστίθενται φυσικά στις συνέπειες που επισωρεύει ούτως ή άλλως το υπάρχον καθεστώς, κυρίως στον κόσμο του μόχθου του καθημερινού και της αγχώδους προσπάθειας για την επιβίωση, αλλά όχι μόνο σ’ αυτό τον κόσμο – και καθιστούν όλες μαζί δραματική την κατάσταση των πολλών.
Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, στο ένα ή το άλλο σημείο της Ελληνικής επικράτειας, για το ένα ή το άλλο πρόβλημα καίριας σημασίας για τους πολλούς και σε δυσχερή κατάσταση ευρισκόμενους, αναπτύσσονται δραστηριότητες, από συλλογικότητες μικρότερες ή μεγαλύτερες, που δεν διεκδικούν μόνο αλλά παίρνουν και μερικά πράγματα της ζωής στα χέρια τους και τα διαμορφώνουν στον ένα ή τον άλλο βαθμό με την δική τους χρήσιμη κοινωνικά εργασία.
Πραγματοποιούνται έτσι βήματα στον γνώριμο από την ελληνική ιστορία δρόμο της αυτοδιοίκησης, βήματα που καλό θα ήταν να διευρυνθούν και να συστηματοποιηθούν, ώστε σε μια διαδρομή να μας δώσουν μια άλλη αυτοδιοίκηση από την Φαραωνική του “Καποδίστρια” και του “Καλλικράτη”, μέσα σε ένα άλλο καθεστώς διαφορετικό από το υπάρχον, το καθεστώς της δημιουργικής, της παραγωγικής, της αυτοδιοικούμενης Ελλάδας.
Ας έχουν υπόψη τους και οι Έλληνες και οι Ελληνίδες ότι:
“… η πρωτοβουλία και η απόδοσις των Ελληνικών Κοινοτήτων κατά τας περιόδους τας προ του 1821, ως και των θεσμών αίτινες εκ του Κοινοτικού πνεύματος και της Κοινοτικής προωθήσεως απέρρευσαν, ανεπτύχθησαν ακριβώς εις εποχάς καθυστερημένης οικονομίας ή ξένης επικυριαρχίας, δηλαδή εποχάς αίτινες χαρακτηριστικώς αποτελούν καταστάσεις ζωής αποκλειούσας και καταθλιβούσας την ομαδικήν δράσιν”.
Και ακόμη ότι:
“… οι θεσμοί της Αυτοδιοικήσεως απέδωσαν ακριβώς τόσον περισσότερον όσον η μείωσις της πολιτειακής ελευθερίας υπήρξε μεγαλυτέρα και η δίωξις της ελευθέρας δράσεως ισχυροτέρα”.
Ο Δημήτριος Κ. Ψαρός έχει σημειώσει τα παραπάνω, στην εισήγησή του προς το Δ’ Συνέδριο των Πόλεων της Ελλάδος το 1951, συμπεραίνων ότι “… πάντα ταύτα πείθουσι περί της σημασίας και της δυνάμεως του θεσμού της Ελληνικής Αυτοδιοικήσεως και περί της ικανότητος ν’ ανταποκριθή εις τας απαιτήσεις λίαν προχωρημένων δημοκρατικών και οικονομικών καθεστώτων”.
Είναι στην ίδια αυτή εισήγηση που ο Δημήτριος Κ. Ψαρός αναρωτιόταν κιόλας:
“Άλλωστε μήπως σήμερον δεν διερχόμεθα μίαν περίοδον αγώνος επιβιώσεως, και βαθείας κρίσεως ολοκλήρου του οικονομικού καθεστώτος; … Διατί λοιπόν η Ελληνική Αυτοδιοίκησις φαίνεται σήμερον τόσον καθυστερημένη εις την αντιμετώπισιν αναλόγων προς τας συνθήκαςεκείνας καταστάσεων;”
για να δώσει ο ίδιος την εξής απάντηση:
“Νομίζομεν ότι αποφασιστικώτερα είναι τα επιχειρήματα εκείνων οίτινες αποδίδουσιν εις την όλην ακολουθηθείσαν υπό της Νεοελληνικής πολιτικής, δηλαδή του Ελληνικού Κράτους, μέθοδον οργανώσεως των δημοσίων υπηρεσιών και των κοινών συμφερόντων, μέθοδον στενώς Κρατικήν, την αιτίαν του εξοβελισμού της δράσεως και πρωτοβουλίας της Ελληνικής Αυτοδιοικήσεως. Φρονούμεν δε ότι ουχί απλώς οι από της Ανεξαρτησίας (1830) και εφεξής συνεχιζόμενοι παρεμβατισμοί εις βάρος της Αυτοδιοικήσεως – ουχί υπέρ αυτής – κατέστρεψαν τας δημιουργικάς πρωτοβουλίας των Κοινοτήτων. Αλλά το όλον άκρως συγκεντρωτικόν κυβερνητικόν-διοικητικόν σύστημα του Ελληνικού Κράτους κατέστησε και νομικώς και πραγματικώς αδύνατον την αυτενέργιαν των Οργανισμών της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, σύστημα αδιαταράκτως συνεχιζόμενον παρά τας φαινομενικάς διακυμάνσεις του από της Ανεξαρτησίας (1830) μέχρι σήμερον.
Το σύστημα τούτο δεν ηλέγχθη άλλωστε επαρκώς, ούτε ανελύθη ως προς τας συνεπείας του υπό της παρ’ ημίν παλαιοτέρας επιστήμης του Δημοσίου και Διοικητικού Δικαίου. Και επεβάλλετο να γίνη ο τοιούτος έλεγχος…”
Κώστας Π. Παντελόγλου
Πέμπτη 24 Οκτωβρίου 2013
