Ο ποιητής που με ορμητήριο τον χιονισμένο Ταΰγετο και της Σπάρτης τις πορτοκαλιές κατέκτησε τις καρδιές των Ελλήνων και όχι μόνο – ο Νικηφόρος Βρεττάκος δηλαδή – είχε κατακτήσει και την καρδιά και τον νου των ανήσυχων νέων, οι οποίοι εκτός από το ποίημά του – γράμμα στον Ρόμπερτ Οπενχάιμερ (1954), το ποιητικό του «Βάθος του Κόσμου» (1961), και άλλα ποιήματά του (*), τον είχαν γνωρίσει και από την εξαιρετική επίδοσή του στον πεζό λόγο, ειδικότερα εκείνη την επίδοσή του που έβρισκε καταφύγιο στις σελίδες δύο αγαπημένων της τότε νιότης περιοδικών – το ένα περιοδικό ήταν ο «Κόσμος, Επιστήμη και Ζωή», η εβδομαδιαία εγκυκλοπαιδική επιθεώρηση την οποία εξέδιδε και διηύθυνε ένα σημαντικό εθνικοκοινωνικοπολιτικό ανάστημα, ο Λουκής Ακρίτας ∙ το άλλο ήταν η μηνιαία έκδοση της Ελληνικής Επιτροπής διά την Διεθνή Ύφεσιν και Ειρήνην (ΕΕΔΥΕ) «Δρόμοι της Ειρήνης», υπεύθυνος της οποίας υπήρξε ο Πρόεδρος της Επιτροπής Ανδρέας Ζάκκας (ο οποίος επί δεκαετίες ουσιωδώς υπηρέτησε τον κόσμο της εργασίας, τόσο σαν ανώτερος κρατικός λειτουργός όσο και σαν κοινωνικοπολιτικός παράγοντας), με συνυπεύθυνο τον λογοτέχνη Λέοντα Κουκούλα.
Στο πρώτο περιοδικό, τον «Κόσμο, Επιστήμη και Ζωή», που η αρχική του ονομασία ήταν «Επιστήμη και Ζωή», ο Νικηφόρος Βρεττάκος επεσήμαινε, φιλοσοφούσε, δίδασκε, προσανατόλιζε, ευαισθητοποιούσε, συντελούσε με τον δικό του μοναδικό τρόπο στην δημιουργία ανθρώπων σ’ εγρήγορση για όλα του Κόσμου τούτου με τα κείμενά του που φιλοξενούνταν στην στήλη «Με το Περισκόπιο» ∙ κι ακόμη με τα γραφτά του που αναφέρονταν σε μορφές του Νέου Ελληνισμού – σε καταστάσεις, περιστατικά και εγχειρήματα της ιστορικής αυτού διαδρομής – αλλά και μορφές ξεχωριστές της Παγκόσμιας Ιστορίας. Δεν είναι εντύπωσή μου του τότε χαραγμένη βαθειά στην μνήμη μου, είναι και γνώμη μου του τρέχοντος καιρού, όποτε ανατρέχω στα εκατόν τόσα τεύχη του περιοδικού «Κόσμος, Επιστήμη και Ζωή» που κοσμούν την Βιβλιοθήκη μου, ότι ο πεζός λόγος του Νικηφόρου Βρεττάκου, που φιλοξενήθηκε στο περιοδικό εγκυκλοπαιδικό επίτευγμα του Λουκή Ακρίτα, ισάξια στέκεται πλάι στων κορυφαίων της παγκόσμιας επιστήμης τα διαφωτιστικά άρθρα και μελέτες, μα και στα αναγνώσματα συγγραφέων διακεκριμένων του πλανήτη μας, και φυσικά στα δημοσιεύματα καρπό σοβαρής εργασίας εκλεκτών της Ελληνικής δημοσιογραφίας.
Στο δεύτερο περιοδικό, τους ανεπανάληπτους «Δρόμους της Ειρήνης», η επίδοση του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου στον πεζό λόγο, που φιλοξενήθηκε στην στήλη «Με το Ράμφος του Περιστεριού», συντελούσε στην δημιουργία ανθρώπινων χαρακτήρων που δεν εστέκοντο ξένοι προς ό,τι ανθρώπινο, συνέβαλε στην διαμόρφωση των πράγματι φλογερών φιλειρηνικών συνειδήσεων εκείνων των αλησμόνητων χρόνων του ’60.
Νομίζω πως τα δείγματα αυτά του πεζού λόγου του ποιητή Νικηφόρου Βρεττάκου, τα δημοσιεύματα δηλαδή στα περιοδικά «Κόσμος, Επιστήμη και Ζωή» και «Δρόμοι της Ειρήνης» – αληθινά διαμαντάκια στο διάδημα του μεγάλου, του ωραίου και του αληθινού – πρέπει συγκεντρούμενα να τύχουν της επιμελημένης εκδοτικής φροντίδας, της υπομνηματισμένης και σχολιασμένης έκδοσής τους, διότι μπορούν να είναι χρήσιμα και σήμερα ∙ αλλά και αύριο πιστεύω, ιδιαίτερα στην νέα γενιά.
Είναι αυτός ο λόγος που πρέπει να αναληφθεί η προσπάθεια να φτάσουν όσο γίνεται πιο γρήγορα στα νιάτα της Ελλάδος παντού όπου αυτά μορφώνονται, πράττουν το προς την πατρίδα καθήκον, εργάζονται, ψυχαγωγούνται, κατοικούν – για να συντελέσουν όπως και τότε στην διαμόρφωση των συνειδήσεων, των χαρακτήρων των νέων Ελλήνων.
____________
(*) Νομίζω πως επιβάλλεται εδώ να ονοματίσω δύο εκ των ποιημάτων του Νικηφόρου Βρεττάκου που ιδιαίτερα πρόσεξαν οι ανήσυχοι νέοι του ’60 και τους συντροφεύουν έκτοτε – το πρώτο είναι «Το επιτάφιο επίγραμμα του Λαμπράκη», το δεύτερο έχει τίτλο «Μπροστά στον νεκρό φοιτητή (Σωτήρη Πέτρουλα) που έπεσε για την Δημοκρατία – Λόγος για την Πατρίδα»
Κώστας Π. Παντελόγλου
Τρίτη 5 Νοεμβρίου 2013
