Πώς το είχε πει ο Βάρναλης στο πρώτο του χρονογράφημα στον “Προοδευτικό Φιλελεύθερο” στις 24 Απριλίου 1950 (το οποίο είχε τίτλο “Αναθεώρησις λεξικού”);
“Το σωστό θα ήταν – είχε πει – όχι ν’ αναπροσαρμόσουμε τις λέξεις με τα πράγματα, παρά να αλλάξουμε τα πράγματα, ώστε οι λέξεις να ξαναβρούνε το αληθινό τους νόημα” (βλ. και το γραφτό μου της 21ης Νοεμβρίου εδώ στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”).
Μέχρι τότε ωστόσο που θα αλλάξουμε τα πράγματα, ώστε οι λέξεις να ξαναβρούνε το αληθινό τους νόημα, ας μην επιτρέπουμε σε κάποιους να παίζουν με τα ιερά και τα όσια του Μικρασιατικού Ελληνισμού. Ένα απ’ αυτά τα ιερά και τα όσια είναι και ο Ναός της Αγίας του Θεού Σοφίας εν Κωνσταντινουπόλει – που δεν μπορεί βεβαίως να μετατρέπεται σε “Αγιά Σοφιά” ανώνυμης εταιρείας ποδοσφαιρικής προκειμένου να αποκτήσει “μικρασιατικό” περικάλυμμα σχέδιο επιχειρηματικό βεβαίως, και όχι φυσικά σχέδιο για αθλητισμό, μικρασιατική μνήμη και πολιτισμό, όπως εμφανίζεται προκειμένου να συγκινήσει τους Μικρασιάτες πρόσφυγες, κατοίκους της Νέας Φιλαδέλφειας ή και όχι.
Στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” δημοσίευσα κείμενα κατατοπιστικά περί του πώς απέκτησε η ΑΕΚ Γήπεδο στην Νέα Φιλαδέλφεια, πρότεινα και την μέθοδο για να ξαναποκτήσει ό,τι είχε και έχασε με πράξεις των Διοικήσεών της – μα και όσοι σήμερα διοικούν την ΑΕΚ και οι παρατρεχάμενοί τους επιμένουν σε όσα από τα χρόνια της δικτατορίας των συνταγματαρχών επιδιώκουν σε βάρος της πόλης και των κατοίκων της, αυτή τη φορά προσβάλλοντας και τα ιερά και τα όσιά μας, μαζί και των οπαδών τους αν φυσικά είναι Μικρασιάτες και ειδικότερα Κωνσταντινουπολίτες.
Και τούτο διότι αν αυτοί είναι συνειδητοί και γνώστες γνωρίζουν ότι ο λόγος γίνεται για τον Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας εν Κωνσταντινουπόλει (με μακρά ιστορία) και όχι για κάποια “Αγιά Σοφιά”.
Είπα λοιπόν με κάποια κείμενα σχετικά που θα δουν το φως της δημοσιότητας από τον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” να κατατοπισθούν όλοι για ποιο πράγμα γίνεται λόγος και φυσικά να γίνει προφανές σε τι συνίσταται η προσβολή των ιερών και των οσίων μας, στην οποία μετέχουν τώρα πια και διοικούντες την πόλη με αποφάσεις τους, δύο τον αριθμό επί του παρόντος (άκυρες κατά την γνώμη μου), που δεν ψέλλισαν καν έστω δυο λόγια γι’ αυτό το βαρβαρόηχο “Αγιά Σοφιά” ως ονομασία ποδοσφαιρικού γηπέδου – κατά τ’ άλλα υποτίθεται πως είναι Φιλαδελφειώτες και Χαλκηδονιώτες, απόγονοι Μικρασιατών και καλά, τα πάντα αγνοούντες ή και θυσιάζοντες σε προεκλογικές σκοπιμότητες…
Το πρώτο κείμενο που καταχωρώ αμέσως πιο κάτω, εδώ στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, το πρωτοδιάβασα όταν πήγαινα στην έκτη τάξη του 2ου Δημοτικού Σχολείου της Νέας Φιλαδέλφειας (στο Σχολείο το Μεγάλο όπως το λέγαμε) – Δάσκαλός μας ο Διευθυντής του Σχολείου κ. Λεόντιος Κεφαλάς – στο Εγκυκλοπαιδικό Λεξικό της “Πρωΐας” β’ έκδοση Μάρτιος 1955, σελ. 2582-2583 και αναφερόταν στον Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας εν Κωνσταντινουπόλει δια των ακολούθων:
“Περίφημος Βυζαντινός ναός εν Κωνσταντινουπόλει, η μεγίστη και λαμπροτάτη εκκλησία του χριστιανικού Ελληνισμού, μετατραπείσα από της Αλώσεως (1453) εις μουσουλμανικόν τέμενος.
Ιδρύθη το πρώτον υπό του Μεγάλου Κωνσταντίνου, εγγύς των Ανακτόρων, ευθύς μετά την εις το Βυζάντιον μεταφοράν της πρωτευούσης, ενεκαινιάσθη δε μετά τον θάνατον αυτού το 360. Πυρποληθείσα, πιθανώς το 404, υπό του (πλήθους), εξεγερθέντος δια την εξορίαν του Χρυσοστόμου, ανωκωδομήθη υπό του Θεοδοσίου Β’ (415), μετά νέαν δε πυρπόλησιν διαρκούσης της Στάσεως του Νίκα επί Ιουστινιανού (532) επανιδρύθη υπό του Αυτοκράτορος τούτου επί νέου μεγαλοπρεπούς σχεδίου.
Το έργον ετέθη υπό την διεύθυνσιν των δύο περίφημων Αρχιτεκτόνων Ανθεμίου του Τραλλειανού και Ισιδώρου του Μιλησίου, εχόντων υπ’ αυτούς 100 μαΐστορας, ων έκαστος διηύθυνε 100 τεχνίτας. Ο θεμέλιος λίθος ετέθη την 23ην Φεβρουαρίου 532, τα δε εγκαίνια ετελέσθησαν την 27ην Δεκεμβρίου 537, οπότε ο Αυτοκράτωρ, έκθαμβος προ του υπερόχου κάλλους του ναού, ανεφώνησε το παροιμιώδες “Νενίκηκά σε Σολομών”.
Μετά 20ετίαν κατέπεσεν εκ σεισμού ο τρούλλος, ον ανήγειρεν ο ανεψιός Ισιδώρου του Μιλησίου, Ισίδωρος ο νεώτερος, τελεσθέντων και δευτέρων εγκαινίων το 563.
Έκτοτε το κτίριον διετηρήθη ακέραιον, υποστάν μικράς μόνον μετατροπάς διαρκούσης της βυζαντινής περιόδου και της τουρκοκρατίας.
Ο ναός είναι τύπου “βασιλικής” μετά μεγαλοπρεπούς τρούλλου, έχων μέγιστον μήκος 78,16 μ. και πλάτος 71,82 μ., φωτίζεται δε υπό 180 παραθύρων, ων 40 ανοίγονται εις την στεφάνην του τρούλλου. Λαμπρός ιδία ήτο ο εσωτερικός διάκοσμος (δια πολυχρώμων μαρμαρίνων πλακών) αίτινες εκάλυπτον τους τοίχους και το δάπεδον, συμπληρούμενος υπό των μαρμαρίνων επίσης (πράσινων, πορφυρών και λευκών) κιόνων, επιστεφομένων δι’ ακανθοσχήμων κιονοκράνων. Τον όλον διάκοσμον συνεπλήρουν περίφημα μωσαϊκά, άτινα ατυχώς μετά την Άλωσιν επεκαλύφθησαν υπό των μουσουλμάνων δια παχέος στρώματος κονιάματος. Και εξωτερικώς ο ναός έχει κατά πολύ παραμορφωθή σήμερον υπό νεωτέρων τουρκικών προσθηκών (μιναρέδων, αντιστηριγμάτων κλπ.)”
Έκανα μιαν αρχή με τα παραπάνω για τον Ναό της Αγίας του Θεού Σοφίας εν Κωνσταντινουπόλει, θα συνεχίσω ωστόσο διότι πολύ μας προκαλούν άνθρωποι ασεβείς που βλέπουν τον ίσκιο τους στον τοίχο το βράδυ και τον νομίζουν για μπόι.
Κώστας Π. Παντελόγλου
