150 χρόνια πέρασαν από την γέννηση του ποιητή Κωνσταντίνου Καβάφη το 1863, και 80 χρόνια από τον θάνατό του το 1933 – μ’ αφορμή αυτό το γεγονός θα δημοσιεύσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” μερικά περί τον Καβάφη, κάνοντας την αρχή σήμερα με μια μικρή επιφυλλίδα που δημοσιεύτηκε σε Μικρασιατοπροσφυγική εφημερίδα το έτος 1928, υπογραφομένη με τα αρχικά Γ.Α. – πάει κάπου ο νους μου για το ποιος είναι πίσω απ’ αυτά τα αρχικά, δεν θα ήθελα όμως αυτή τη στιγμή να γράψω εδώ το όνομά του· ίσως μιαν άλλη φορά, με άλλη ευκαιρία να το κάνω…
Ας διαβάσουμε επί του παρόντος την επιφυλλίδα:
“Είναι ο ιμεροφρονέστερος εκ των συγχρόνων Ελλήνων ποιητών. Διαμένει από ετών ως έμπορος εν Αλεξανδρεία. Μας τον παρουσίασε δια πρώτην ο βραβευθείς εσχάτως υπό της Ακαδημίας (Αθηνών) διηγηματογράφος μας κ. Γρηγόριος Ξενόπουλος δια των “Παναθηναίων” κατά το 1903.
Παραλαμβάνω από την ωραίαν αυτήν σκιαγραφίαν τον εξής χαρακτηρισμόν του ποιητού. Είναι νέος αλλ’ όχι εις την πρώτην νεότητα, βαθειά μελαχροινός ως γηγενής της Αιγύπτου, με μαύρο μουστακάκι, με γυαλιά μύωπος, με περιβολήν Αλεξανδρειανού κομψευομένου, αγγλίζουσαν ελαφρότατα και με φυσιογνωμίαν συμπαθή, η οποία όμως εκ πρώτης όψεως δεν λέγει πολλά πράγματα.
Υπό το εξωτερικόν εμπόρου, γλωσσομαθούς κι’ ευγενεστάτου και κοσμικού κρύπτεται επιμελώς ο φιλόσοφος και ο ποιητής. Μέχρι της εποχής εκείνης, 1903, είχε γράψει 13 ποιήματα, έκτοτε το πολύ άλλα τόσα ή ολιγώτερα. Ούτω είναι και ο ολιγογραφότερος όλων των νεωτέρων ποιητών.
Ο κ. (Εμμανουήλ) Μπενάκης προ ετών του διεμήνυσεν ότι αναλαμβάνει πολυτελεστάτην έκδοσιν των ποιημάτων του, και … ηρνήθη διότι ο κ. Καβάφης έχει ιδιαίτερον όλως και ιδιόρρυθμον εντελώς τρόπον της διαδόσεως των ποιημάτων του, όταν γράψει ένα ποίημα το διανέμει εις τους θαυμαστάς του έντυπον επί πολυτελούς ομοιομόρφου διφύλλου χάρτου.
Το 1924 το περιοδικόν “Νέα Τέχνη” του αφιέρωσεν ιδιαίτερον τετραπλούν φυλλάδιον εις το οποίον συνεκέντρωσε τα ωραιότερα ποιήματά του και τας γνώμας των γραφόντων Ελλήνων περί τον Καβάφην.
Προχθές ακόμη ο κ. Κωνσταντίνος Φωτιάδης, διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου των Παρισίων και συνεργάτης των μεγαλυτέρων γαλλικών περιοδικών, εις το “Έθνος” περί μεν του Παλαμά ωμολογεί ότι δεν τον καταλαβαίνει και καλά, περί δε του Καβάφη εξεφράσθη κολακευτικώτατα ότι είναι Ευρωπαίος ποιητής και θα τον παρουσιάση εν γαλλική μεταφράσει μετ’ ολίγον εις ευρυτέρους κύκλους. Ανέγνωσε ποιήματά του εις τον Ρενιέ, εις την κόμησαν ντε Νοάιγ και τον εύρον αληθινόν ποιητήν, διότι έχει μίαν ευαισθησίαν και μίαν απλότητα εντελώς μοντέρνα.
Μετά τα ανωτέρω απεφάσισα να γράψω περί του ποιητού, διότι είναι εντελώς άγνωστα αυτά παρ’ ημίν. Και σας παραθέτω το ακόλουθον ποίημά του:
ΔΕΗΣΙΣ
Η θάλασσα στα βάθη της πηρ’ ένα ναύτη
Η μάνα του, ανήξερη, πηγαίνει και ανάφτει
στην Παναγιά μπροστά ένα υψηλό κερί
για να επιστρέψη γρήγορα και ναν καλοί καιροί.
Κι’ όλο προς τον άνεμο στήνει ταυτί.
Αλλά, ενώ προσεύχεται και δέεται αυτή,
η εικών ακούει σοβαρή και λυπημένη,
ξεύροντας πως δεν θάλθη πια
ο νέος που περιμένει”.
Οφείλω τώρα να προσθέσω πως η μικρή αυτή επιφυλλίδα για τον Κωνσταντίνο Καβάφη με υπογραφή Γ.Α. δμοσιεύτηκε στην Μικρασιατοπροσφυγική εφημερίδα “Προσφυγικός Κόσμος” την Κυριακή 15 Απριλίου 1928, στην πρώτη σελίδα.
Κώστας Π. Παντελόγλου
