Καταχωρώ σήμερα, και πάλι εδώ στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας, το δεύτερο μέρος του γραφτού με το εν τω τίτλω θέμα:
“Ο κ. Νικόλαος Κανελλόπουλος, Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Εταιρείας, ευχαριστήσας τους Δημάρχους και Κοινοτάρχας της Ελλάδος, ετόνισεν ότι οφείλομεν όλοι να καταβάλωμεν πάσαν προσπάθειαν εις το να εγκαρδιώσωμεν και να ενθαρρύνωμεν την παραγωγήν και τον εθνικόν μόχθον εις όλους τους κλάδους της οικονομίας μας.
Η γεωργία, είπεν, αποτελεί πάντοτε την κυρίαν πηγήν της εθνικής μας ζωής. Αλλ’ η μεταπολεμική Ελλάς των επτά, ως έγγιστα, εκατομμυρίων, με τον απειλητικώς αυξανόμενον αριθμόν των κατοίκων των πόλεων, δεν είναι δυαντόν ν’ αποκτήση την αυτάρκειάν της εκ της γεωργίας μόνης.
Μετά την Μικρασιατικήν συμφοράν, η οποία συνεκέντρωσεν ολόκληρον το Έθνος εντός των ορίων του Κράτους, έχουν στειρεύσει σημαντικαί πηγαί εξ ων ετροφοδοτείτο η Χώρα.
Υπήρξαμεν, είπεν, Έθνος διαμέσων και διεπρέψαμεν όντως και απεκτήσαμεν ισχύν οικονομικήν αξιόλογον, άλλοτε, ασκούντες καθ’ όλην την Ανατολήν την τοποθέτησιν ξένων προϊόντων. Σήμερον όμως εκλείσθησαν αι θύραι εις τον Εύξεινον (Πόντον) και το Ανατολικόν Αιγαίον.
Επίσης απεκλείσθη η Αμερική, όπου κατά την τελευταίαν πεντηκονταετίαν εξήγομεν αφθόνως εργατικάς χείρας. Είναι αληθές ότι σήμερον ακόμη οι μετανάσται μας ενθυμούνται την γενέτειραν και τους εις τας παλαιάς πατρίδας ιδικούς των και εκ τούτου η Χώρα έχει αξιοσημείωτον συνάλλαγμα. Αλλ’ ούτε τούτο εμφανίζεται σταθερόν και πάγιον. Η γοργή δίνη της ζωής ραγδαίως αφομοιώνει τους μετανάστας και, προϊόντος του χρόνου, εφ’ όσον εκλείπει η γενεά των πρώτων μετοίκων, θα χαλαρούνται κατ’ αναπότρεπτον λόγον και οι δεσμοί.
Η Ελλάς, συνεπώς, μόνο επί του μόχθου των Ελλήνων οφείλει να στηρίζη την προσδοκίαν της αυταρκείας της. Εφ’ όσον δε αντιλαμβανόμεθα ότι εις τούτο ο ρόλος της γεωργίας είναι πεπερασμένος, θα παραδεχθώμεν ότι δεν μένει άλλη πηγή δράσεως, ικανή να απορροφήση αποδοτικώς την Ελληνική δραστηριότητα πλην της βιομηχανίας.
Ό,τι επιτελέσθη προς την κατεύθυνσιν του εκβιομηχανισμού της Χώρας μας είναι προσπάθεια πρωτοπορειακή και ως τοιαύτη υπήρξε τραχεία και επίπονος. Η συνέχισις θα είναι ασφαλώς ευκολωτέρα εφ’ όσον θα αφυπνίζεται το αίσθημα της γενικής προς την εργασίαν και τα εθνικά προϊόντα στοργής.
Από της πλευράς αυτής φρονώ ότι η βιομηχανική ανάπτυξις αποτελεί ανάγκην οργανικήν της ζωής μας. Η αυτάρκεια είναι ο μέγας σκοπός. Διότι άνευ αυτής η Πατρίς αποβαίνει μητρυιά, ενώ ένας Λαός ευημερών γνωρίζει να αμύνεται της ανεξαρτησίας του, με την οποία ταυτίζεται η αυτάρκεια και ως συνισταμένη της ηθικής και υλικής του ελευθερίας.
Νομίζω ότι αξίζει να διαιωνίση την ύπαρξίν του ο Ελληνισμός και να συνεχίση την λαμπράν τρισχιλιετή ιστορίαν του.
Απαραίτητος προϋπόθεσις προς τούτο είναι η οργάνωσις της εθνικής ευημερίας. Ταύτην θα επιτύχωμεν αυξάνοντες τας πηγάς του πλούτου της Χώρας. Εδώ κείται ο ρόλος της βιομηχανίας. Αι ιθύνουσαι τάξεις έχουν καθήκον να παιδαγωγούν προς την κατεύθυνσιν ταύτην τον Λαόν. Διότι η βιομηχανία θα στηρίξη την ακμήν της εις την στοργήν και την προτίμησιν του Λαού. Και θα βελτιώνεται εφ’ όσον η στοργή αυτή θ’ αυξάνη. Έτσι έγινε παντού. Δια τούτο προτιμώντες εν παντί τα εθνικά προϊόντα, τα γεωργικά, τα βιοτεχνικά, τα βιομηχανικά, αμείβομεν τον μόχθον των Ελλήνων και αμυνόμεθα υπέρ της Ελλάδος. …
… ο Δήμαρχος Σουφλίου κ. Παπαναστασίου ετόνισε την ικανοποίησίν του δια τα όσα είδεν εκ της επισκέψεως, καθ’ όσον τα εις την αγοράν πωλούμενα είδη της Εταιρείας τα εθεώρει και αυτός ως προερχόμενα εκ του εξωτερικού. “Τώρα όμως, είπε, που άνοιξαν τα μάτια μου, θα εργασθώ με όλας μου τας δυνάμεις δια την διάδοσίν των”.
Ο Δήμαρχος Αργοστολίου κ. Γεράκης είπε περίπου τα εξής:
“Φρονώ, κύριοι συνδαιτημόνες, ότι έχομεν καθήκον να ευχαριστήσωμεν τους Αδελφούς Κανελλοπούλου δια την συμπάθειαν, ην έδειξαν προς τας Πόλεις και τας Κοινότητας της Ελλάδος. Οφείλομεν να τους ευγνωμονούμεν διότι προσεκλήθημεν παρ’ αυτών να λάβωμεν γνώσιν της επιχειρήσεώς των και διότι εκ της επισκέψεως αυτής εδιδάχθημεν ότι τα έργα των αξίων τούτων τέκνων της Ελλάδος είναι αληθώς θαυμάσια. Η ζωή της Ελλάδος, όπως σας είναι γνωστόν, είναι ο αγροτικός της πληθυσμός. Εκείνο δε το οποίον έπρεπε να κάνη το Κράτος, το έκαμε η ιδιωτική πρωτοβουλία, οι Αδελφοί Κανελλόπουλοι, παράγοντες είδη τα οποία πρότερον είμεθα υποχρεωμένοι να αγοράζωμεν από τας Ευρωπαϊκάς αγοράς. Μεταβαίνοντες εις τας πατρίδας μας πρέπει να προπαγανδίσωμεν υπέρ της εθνικής μας βιομηχανίας διότι τότε και μόνον η Ελλάς ολόκληρος θα ευημερήση”.
Ο Δήμαρχος Σπάρτης κ. Γκορτσολόγος εξαίρων επίσης το έργον των Αδελφών Κανελλοπούλου, καταλήγει με την φράσιν: “Ευλογημένη η Χώρα που εγέννησε τους Αδελφούς Κανελλοπούλου, τους δημιουργούς αυτούς του βιομηχανικού μεγαλείου της Ελλάδος”.
Κατόπιν ο κ. Άγγελος Κανελλόπουλος υψώνει το κύπελλον υπέρ του Τύπου, ο οποίος υπήρξε πρωτοπόρος εις το ζήτημα της υποστηρίξεως της εθνικής μας βιομηχανίας. Ο παριστάμενος Διευθυντής της “Σφαίρας” (Πειραιώς) κ. Σπ. Γεωργόπουλος ηυχαρίστησε δια τους υπέρ του Ελληνικού Τύπου λόγους και ηυχήθη πρόοδον και ευημερίαν εις την επιχείρησιν των Αδελφών Κανελλοπούλων.
Περί την 3ην απογευματινήν οι επισκέπται απήλθον με τας πλέον ενθουσιώδεις εντυπώσεις, και αφού πάλιν ηυχαρίστησαν και συνεχάρησαν τους Αδελφούς Κανελλοπούλου.
Μετά ταύτα οι κ.κ. Σύνεδροι επεσκέφθησαν τα Εργοστάσια Σιγαροποιΐας των Αδελφών Παπαστράτου, τυχόντες εξαιρετικών περιποιήσεων και αποκομίσαντες ομοίως εξ αυτών αρίστας από πάσης απόψεως εντυπώσεις”.
Τελειώνει στο σημείο αυτό και το δεύτερο μέρος του γραφτού με το εν τω τίτλω θέμα, μαζί και το όλο γραφτό, που κατά την γνώμη μου καλό θα ήταν να απασχολήσει όλους λίγο περισσότερο απ’ όσο χρειάζεται για την ανάγνωσή του και με αυτοκριτική διάθεση – δεν είναι ένα γραφτό χρήσιμο μόνο για την απλή γνώση της ιστορίας.
Κώστας Π. Παντελόγλου
