Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” όσα στον τίτλο σημειώνω – και το κάνω πολύ περισσότερο που εδώ και χρόνια η υπόθεση για την οποία εργάστηκε εμπνευσμένα και ακάματα η Δόρα Στράτου προασπίζεται από ένα συμπολίτη μας, τον Καθηγητή Άλκη Ράφτη, του οποίου την δραστηριότητα επί δεκαετίες παρακολουθούμε με προσοχή, και την μητέρα του Καθηγήτρια των Μαθηματικών στο Γυμνάσιο της Νέας Φιλαδέλφειας δεν ξεχνάμε – έχουμε τον καιρό να κάνουμε λόγο για όλα αυτά στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας’, επί του παρόντος όμως ας διαβάσουμε το σημείωμα της Δόρας Στράτου:
“Πριν από 12 χρόνια σαν σήμερα… Ένα όραμα: ποιοι είμαστε εμείς οι Έλληνες, που υπάρχομε ανάμεσα στους αιώνες τόσο ζωντανοί ώστε να κερδίσωμε την υπόστασή μας σαν Κράτος με την Επανάσταση του 1821; Μετά από τόσους αιώνες; Και πώς κρατήσαμε την οντότητά μας για να το πετύχωμε; Ποιες δυνάμεις υπάρχουν μέσα μας; Και πού άραγε βρίσκονται ακόμα ζωντανά τα ίχνη αυτών των δυνάμεων; Πού αλλού; Στην ΛΑΪΚΗ ΠΑΡΑΔΟΣΗ. Στους ΛΑΪΚΟΥΣ ΧΟΡΟΥΣ και το ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ. Αυτή η λαϊκή παράδοση κράτησε τον Έλληνα ανάμεσα στους αιώνες: τον χαρακτήρα του, το πνεύμα της ελευθερίας, της αξιοπρεπείας και του πολιτισμού. Του πολιτισμού που επέδρασε σαν φωτεινή λαμπάδα σε όλο τον Δυτικό κόσμο και μέρος του Ανατολικού… Όπου πέρασε ο Μέγας Αλέξανδρος… Και ξεκίνησα να το αποδείξω… Ένα ταξείδι, που ούτε ήξερα πού θα με βγάλει… Με βοηθούσε το όραμα όμως! …
Άρχισα με το πιο γνωστό, το χειροπιαστό – δηλαδή με την Ελλάδα που ξέρομε και που την ζούμε. – Μια μέρα, ανεκάλυψα τον Ελληνισμό. Τους “πρόσφυγας”. Τι θα πη πρόσφυγας; Μα Θεέ μου, είναι πιο Έλληνας και από εμάς εδώ! Κράτησε τις παραδόσεις μας ανάμεσα στους αιώνες, τόσο σφικτά, με τόση αγάπη, τόση προσήλωση, τόσο πατριωτισμό! Χάριςεις τους Έλληνας της Μικράς Ασίας μπορούμε ακόμα να βρούμε τα ίχνη τα πιο ζωντανά και τα πιο βαθειά μέσα στην ιστορία του Γένους μας! – Στους Πόντιους βρίσκομε τον αρχαίο πυρρίχειο και ακόμα ίχνη αρχαίας ελληνικής γλώσσας, στους Καππαδόκες τον χριστιανισμό και την θρησκεία μέσα από τους χορούς και τα έθιμά τους, στους Κάτω-Παναγιώτες την χάρη την νησιώτικη μαζύ με τα καταπληκτικά μοιρολόγια του Χριστού και της Παναγιάς, που τραγουδάνε και μοιρολογάνε την Μεγάλη Πέμπτη οι γυναίκες μέσα στην εκκλησία, γύρω-γύρω από τον Εσταυρωμένο ολονυκτίς πάνω σε καθαρά βυζαντινό ήχο! Τι αποκάλυψη! – Μα πού ήταν όλοι αυτοί οι άνθρωποι; Τόσα χρόνια στην Ελλάδα και κανείς από μας δεν ήξερε τι κουβαλήσανε μαζύ τους, όταν, αναγκασμένοι από την μοίρα, βρέθηκαν “πρόσφυγες” στην Ελλάδα; Βέβαια οι λαογράφοι και οι μελετηταί τάξεραν. Αλλά το κοινόν; Το πλήθος των “γηγενών”; Μέχρι τέλους της ζωής μου θα ευγνωμονώ εκείνους – τους πρώτους! – που μου άνοιξαν τα μάτια … που ήρθαν και μου επεσήμαναν τους υπάρχοντας – ιστορικούς πια – θησαυρούς μέσα στις καρδιές και στις παραδόσεις των Ελλήνων της Μικράς Ασίας … Αυτές οι παραδόσεις που τους βοήθησαν να ανταπεξέλθουν στις τρομερά δύσκολες στιγμές της αναπροσαρμογής σε μια καινούργια ζωή, μέσα σ’ ένα τόπο που δεν τους χώραγε καλά-καλά … αυτοί όλοι οι άνθρωποι που φτάσανε εδώ, στην φτωχειά μας γη, χωρίς τίποτε, σακατεμένοι, ξεκληρισμένοι…”
Μένει τώρα να σημειώσω πως το σημείωμα αυτό της Δόρας Στράτου έχει δημοσιευθεί στην μηνιαία έκδοση της Ενώσεως Σμυρναίων “Μικρασιατική Ηχώ” (Ιούλιος 1964, σελ. 3) συνοδευόμενο με τα ακόλουθα εν προλόγω:
“Με όλως ιδιαίτερη συγκίνηση δημοσιεύομε το κάτωθι σημείωμα της κ. ΔΟΡΑΣ ΣΤΡΑΤΟΥ, της εμπνευσμένης και ακάματης οργανώτριας των Ελληνικών Λαϊκών Χορών. Μας το έστειλε με την ευκαιρία της πρόσφατης παρουσιάσεως από αυτή και την Οργάνωσή της των χορών της Κάτω-Παναγιάς. Την ευγνωμονούμε και για την τιμή που μας κάμνει και για την όλη μέχρι σήμερα εργασία επί των λαϊκών χορών του Πόντου και της Καππαδοκίας προηγουμένως και τώρα της Κάτω-Παναγιάς”.
Υπεύθυνος σύνταξης στην “Μικρασιατική Ηχώ” ήταν τότε ο Νίκος Ε. Μηλιώρης, που τόσα έχει συνεισφέρει στην Μικρασιατική Γραμματολογία.
Κώστας Π. Παντελόγλου
