Φιλοξένησα χθες εδώ, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, το πρώτο μέρος ενός άρθρου Δημάρχου πόλης Ελληνικής που κατείχε κορυφαία θέση στην Διευθύνουσα Επιτροπή της Ενώσεως των Δήμων και Κοινοτήτων της Ελλάδος κατά τον Μεσοπόλεμο – το άρθρο αυτό είχε δημοσιευθεί τότε σε καθημερινή εφημερίδα των Αθηνών.
Σήμερα, όπως άλλωστε υποσχέθηκα, φιλοξενώ αμέσως παρακάτω το δεύτερο μέρος:
“… ως θεσμός Δημοσίου Δικαίου η Τοπική Αυτοδιοίκησις ιδρύθη από το Κράτος, διότι ούτω εκρίθη ότι εξυπηρετείται καλύτερον και η Τοπική Αυτοδιοίκησις και το Κράτος.
Να συνεννοούμεθα όμως. Όταν ημείς ευχαρίστως δεχόμεθα, όταν το Κράτος αναγνωρίζει και εκ των πραγμάτων αναγκάζεται να φορτώση εις τους ώμους μας την αρμοδιότητα και την ευθύνην τόσων υποχρεώσεων, λογικόν είναι, δίκαιον είναι, στοιχειωδώς συνεπές είναι να μας δοθούν τα μέσα της εκπληρώσεως. Να μας δοθή το μερίδιόν μας από την εισφοράν του Λαού. Να μας δοθή ούτε περισσότερον, αλλά ούτε και ολιγώτερον· να μας δοθή ακριβώς ό,τι μας ανήκει.
Εις το σημείον αυτό, το φλογερώτερον της συζητήσεως, χρειάζεται καθαρά και αποφασιστική συνεννόησις. Συνεννόησις βάσεως. Όχι προσωρινοί συμβιβασμοί. Διότι αυτοί απλώς διαιωνίζουν μίαν αναξίαν δι’ όλους μας κατάστασιν. Τα πρόχειρα κόλλυβα πιθανόν να σώζουν δια μίαν στιγμήν τας περιστάσεις, αλλά δεν λύουν το όλον πρόβλημα, και όπερ χειρότερον πλήττουν την ιδέαν της Αυτοδιοικήσεως εις αυτήν την ηθικήν της ρίζαν. Διότι εξαρτώμεν την ζωήν της από την φιλοδωρίαν και την ελεημοσύνην του Κράτους. Αλλ’ Αυτοδιοίκησις η οποία αναγκάζεται να επαιτή δια να ζήση δεν είναι πλέον Αυτοδιοίκησις…
Εκείνο λοιπόν που χρειάζεται είναι ο ριζικός χωρισμός των αρμοδιοτήτων και των ευθυνών, ταυτοχρόνως όμως ο ριζικός διαχωρισμός των υλικών πόρων μεταξύ Κράτους και Αυτοδιοικήσεως. Η επιστήμη και η πράξις έχουν περίπου χαράξει τα δίκαια σύνορα· καθήκον μας λοιπόν να τα ακολουθήσωμεν. …
… η Αυτοδιοίκησις αξιοί να μετάσχη αναλόγως των αναγκών της και αναλόγως των δυνατοτήτων της στιγμής εις τον τίμιον κορβανάν της λαϊκής φορολογίας. Της φορολογίας όπως βαρύνει σήμερον τον Λαόν, όχι βαρυτέρας … Διότι η Αυτοδιοίκησις, αν και δεν εδίστασε να αναλάβη τας ευθύνας που της ανήκουν, δεν θα εδέχετο όμως κατά κανένα τρόπο να θεωρηθή αυτή ως αφορμή (φορολογικής) καταδυναστεύσεως του Λαού.
Δεν ζητεί λοιπόν νέα (φορολογικά) βάρη. Ζητεί δικαίαν κατανομήν (μεταξύ Κράτους και Αυτοδιοικήσεως) των υπαρχόντων (φορολογικών) βαρών.
Αυταί είναι αι ανάγκαι, αι υποχρεώσεις και αι αξιώσεις της Αυτοδιοικήσεως. Ανάγκαι, υποχρεώσεις και αξιώσεις της αληθινής ζωής του Λαού. …
… αυτό είναι το ιδανικόν της Ελληνικής Αυτοδιοικήσεως: Ελευθέρα και υλικώς αυτάρκης, να κατορθώση το μέγα έργον της αναγεννήσεως του Ελληνικού πολιτισμού.
Ούτω εγώ αντιλαμβάνομαι τον ρόλον μου ως Οργάνου της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως, ως Άρχοντος παλαίοντος δια την ευδαιμονίαν ενός τόπου με ιστορίαν τόσον μεγάλην, και ως μέλους (της Διευθυνούσης Επιτροπής) της Ενώσεως των Δήμων και Κοινοτήτων της Ελλάδος, ήτις συνέστη δια να εξασφαλίση, δια των κοινών προσπαθειών, την βελτίωσιν των συνθηκών της Δημοτικής και Κοινοτικής ζωής”.
Ήρθε τώρα η στιγμή να σημειώσω πως το άρθρο που φιλοξένησα χτες και σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” είναι του Δημάρχου της Ιερής Πόλης του Μεσολογγίου Χρήστου Ευαγγελάτου. Και να συμπληρώσω ότι το άρθρο αυτό πρωτοδημοσιεύθηκε πριν 80 χρόνια στην καθημερινή εφημερίδα των Αθηνών “Η Βραδυνή”, στο φύλλο της που κυκλοφόρησε στις 25 Οκτωβρίου 1933. Ο Χρήστος Ευαγγελάτος ήταν τότε Γενικός Γραμματέας της Διευθυνούσης Επιτροπής της Ενώσεως των Δήμων και Κοινοτήτων της Ελλάδος.
Κώστας Π. Παντελόγλου
