Σήμερα μια νέα στήλη θα ήθελα να εγκαινιάσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”· τίτλος της “Από την επιστημονική κίνηση”, περιεχόμενό της αναφορές σε βιβλία, φυλλάδια, άρθρα, εισηγήσεις σε συνέδρια και άλλα αξιοσημείωτα, που είτε έχουν προωθήσει είτε προωθούν την γνώση, είτε έχουν επηρεάσει είτε επηρεάζουν τα πράγματα του βίου των Ελλήνων προς θετικότερες έστω, αν όχι θετικές, κατευθύνσεις-αναφορές με δυο λόγια σε πρόσωπα μα και ζητήματα σημασίας για όλους.
Κάνω την αρχή σήμερα με την αναφορά σε δύο βιβλία, που το ένα αφορά την εργατική πολιτική και το άλλο την κοινωνική ασφάλιση – η αναφορά αυτή περιλαμβάνεται σε πρωτοσέλιδο δημοσίευμα καθημερινής εφημερίδας των Αθηνών το έτος 1944, τελευταίο χρόνο της Γερμανικής Κατοχής, λίγο καιρό πριν την Απελευθέρωση.
Εισαγωγικώς στο όλο δημοσίευμα σημειώνονται τα ακόλουθα: “Μπροστά στα νέα καθολικά προβλήματα που μόνο μετά τον Πόλεμο θα βρουν την αληθινή κι ελεύθερη έκφρασί τους σε αγώνες πνευματικούς και κοινωνικούς μέσα στους οποίους θα σφυρηλατηθούν οι νέοι θεσμοί της κοινωνικής συμβιώσεως, θα ήταν ματαιοσχολία χωρίς σοβαρά αξία η έρευνα του ισχύοντος δικαίου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι πρέπει να εγκαταλειφθή χέρσος ο αγρός της επιστήμης. Οι κοινωνικές ανάγκες προβάλλουν πάντοτε επιτακτικές και οι επιστήμονες δεν μπορούν να αρνηθούν υπηρεσία με τη δικαιολογία ότι το ισχύον δίκαιον περνάει περίοδο εξελίξεως”.
Την δε αναφορά του εν λόγω δημοσιεύματος στα δυο βιβλία (που το ένα αφορά την εργατική πολιτική και το άλλο την κοινωνική ασφάλιση), καταχωρώ αμέσως παρακάτω, εδώ στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”:
“Το εργατικόν δίκαιον και πλατύτερα η κοινωνική πολιτική είναι η προσφιλέστερη απασχόλησι των νομικών. Η εργασία είναι το ανώτατο αγαθό και μαζί η σπουδαιότερη για την κοινωνία εκδήλωσι της ανθρωπίνης προσωπικότητος, που αναγκάζει το δίκαιον να την μεταχειρισθή με κανόνες εντελώς διαφορετικούς απ’ αυτούς που προστατεύουν τ’ άλλα αγαθά. Η σχετική βιβλιογραφία είναι μάλλον πλούσια.
Μια μικρή μελέτη του κ. Σπύρου Κορώνη, Καθηγητού της Πολιτικής Οικονομίας στο (Εθνικό Μετσόβιο) Πολυτεχνείο, με τον τίτλο “Η εργατική πολιτική των ετών 1909-1918” παρουσιάζει γενικώτερο ενδιαφέρον για όσους ασχολούνται με θέματα κοινωνικής πολιτικής.
Το βιβλίο αυτό, γραμμένο απ’ τον άνθρωπο που εκράτησε την θέσι του τμηματάρχου εργασίας ολόκληρη αυτή την περίοδο της κοινωνικής αναμορφώσεως του τόπου μας, φωτίζει τις ρίζες του εργατικού δικαίου και της κοινωνικής πολιτικής, την γέννησι των θεσμών.
Ο κ. (Σπύρος) Κορώνης δεν είναι ερμηνευτής, με την στενή νομική σημασία, της εργατικής νομοθεσίας, αλλά ιστορικός. Με την ανάπτυξι όμως της ιστορίας των εργατικών νόμων, ιστορικής αιτίας και νομοθετικού σκοπού και των θεμελιακών τους διατάξεων, προσφέρει την καλλίτερη υπηρεσία στον ερμηνευτή.
Η ιδιαίτερη αξία του βιβλίου βρίσκεται στην πλαισίωσι του θέματος μέσα στο σύνολο της κοινωνικοπολιτικής κινήσεως της εποχής εκείνης.
Η ανάγκη της εργατικής πολιτικής επεβλήθη και στην Ελλάδα μετά την επικράτησι του κεφαλαιοκρατικού συστήματος και την επικράτησι αυτή στα τέλη του 19ου αιώνα και στις αρχές του 20ου εκθέτει ο συγγραφέας με στοιχεία στηριγμένα στην οικονομική στατιστική.
Έτσι δίνει μερικές αδρές γραμμές απ’ την ιστορία της ελληνικής κεφαλαιοκρατίας, όπως και στο δεύτερο μέρος του βιβλίου, που κυρίως εξετάζεται η εργατική νομοθεσία, δίνει μερικές απόψεις της ιστορίας του εργατικού κινήματος.
Πολλές παρατηρήσεις για τους αγώνες που έγιναν γύρω από τις εργατικές διεκδικήσεις, για την στάσι των πολιτικών, των δημοσιογράφων και των κεφαλαιοκρατών καθώς και για την ηγεσία του εργατικού κινήματος είναι σήμερα πολύτιμες.
Ο κ. Δημοσθένης Κούσης, διευθυντής του υπουργείου Εργασίας, εξετάζει την κρίσι της κοινωνικής ασφαλίσεως σ’ ένα τεύχος με τον γενικό τίτλο “Προβλήματα υπουργείου Εργασίας”.
Στις λίγες σελίδες του εισαγωγικού πρώτου κεφαλαίου επιχειρεί μια σύντομη θεωρητική θεμελίωσι της κοινωνικής πολιτικής, ακολουθώντας την θεωρία που επικρατεί έως τώρα.
Στα επόμενα κεφάλαια εξετάζει την σημερινή οργάνωσι της κοινωνικής ασφαλίσεως, κεντρικής και κλαδικής και τονίζει τις αδυναμίες που παρουσίασε η εφαρμογή της, για να υποδείξη μια σειρά μέτρων για την βελτίωσι του θεσμού.
Οι προτάσεις του για την συγκέντρωσι της κοινωνικής ασφαλίσεως και την υπαγωγή του κλάδου ασθενείας όλων των σχετικών οργανώσεων στο Ίδρυμα (Κοινωνικών Ασφαλίσεων) έχουν υιοθετηθή και από άλλους μελετητές, είναι όμως συζητήσιμες. Με το ζήτημα των κλαδικών ταμείων – μεγάλη πληγή αυτή – έχει ασχοληθή προ πενταετίας το Ανώτατο Οικονομικό Συμβούλιο. Το ζήτημα των κοινωνικών πόρων των οργανισμών έχει επίσης σπουδαίο ενδιαφέρον”.
Οφείλω τώρα να σημειώσω ότι το δημοσίευμα από το οποίο άντλησα όσα σήμερα καταχώρησα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” έχει δει το φως της δημοσιότητας από την εφημερίδα “Ελεύθερον Βήμα της 29ης Ιουλίου 1944 και υπογράφεται από τον Ε. Τζαμουράνη.
Κώστας Π. Παντελόγλου
