Σήμερα και αύριο στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” θα καταχωρήσω ένα γραφτό γνωστού παλαιού συνδικαλιστή που δημοσιεύθηκε σε πρωινή εφημερίδα των Αθηνών εδώ και πάνω από 30 χρόνια. Το γραφτό αυτό αναφέρεται σε δύο απεργίες των χρόνων του ’50, που έγραψαν ιστορία στο εργατικό κίνημα – και αναφέρεται με “ονοματεπώνυμα” θα λέγαμε, με πλήθος δηλαδή συγκεκριμένων αξιοσημείωτων πληροφοριών, και όχι γενικόλογα και στεγνά, προσκομίζοντας με δυο λόγια υλικό έτοιμο προς χρήσιν από τον ιστορικό που θα ασχοληθεί με τα χρόνια του ’50.
Ας το διαβάσουμε λοιπόν, το πρώτο μέρος σήμερα και το δεύτερο αύριο:
“Είναι τόσο φτωχή η ιστορική εργασιακή βιβλιογραφία στον τόπο μας, ώστε θεωρώ αξιέπαινη κάθε προσπάθεια να συγκεντρωθούν και να ιστορηθούν οι αγώνες των εργαζομένων στην δύσκολη περίοδο μετά την λήξη του εμφυλίου πολέμου και ιδίως στα πρώτα χρόνια που κάθε κινητοποίηση των συνδικάτων, που κατάφερναν να αναδείξουν συνεπή προοδευτικά στελέχη στις διοικήσεις τους, χτυπιότανε αλύπητα από την πανίσχυρη, ασύδοτη εργοδοσία και τις αντεργατικές Κυβερνήσεις.
Αυτές τις πρώτες κινητοποιήσεις που άνοιξαν τον αγωνιστικό δρόμο, που συνετέλεσαν στο ξεθάρρεμα των εργαζόμενων και τους έκαναν να προχωρήσουν σε γενικώτερες κινητοποιήσεις, πρέπει να διαφυλάξει η ιστορική μας μνήμη. …
Ανάμεσα στους πρώτους κλάδους που κινήθηκαν αγωνιστικά την περίοδο αυτή ήτανε η “Ένωση Προσωπικού Ηλεκτρικών Σιδηροδρόμων” Ε.Η.Σ.
Το μαζικό αυτό σωματείο, που είχε οργανώσει το σύνολο των εργαζομένων στον κλάδο, αφού κατάφερε ν’ αποκτήσει προοδευτική διοίκηση, προχώρησε τον Ιούλη του 1955 σε αγώνα διαρκείας 19 ημερών με αίτημα την αύξηση των αποδοχών των εργαζομένων.
Πρωτοφανής ήτανε η συνοχή και η μαχητικότητα των εργαζομένων στον αγώνα αυτό που συνετάραξε την τότε Κυβέρνηση Παπάγου.
Ιστορώντας τον αγώνα αυτόν του προσωπικού του Ε.Η.Σ. η εφημερίδα “Τραπεζιτική”, σε άρθρο της στις 2.12.1957 με αφορμή την 26ήμερη απεργία του προσωπικού (των Ε.Η.Σ.) το 1957, γράφει: “Το προσωπικό των Ε.Η.Σ. δεν απεδύθη δια πρώτην φοράν εις δυναμικήν αναμέτρησιν εν τη διεκδικήσει των δικαιωμάτων του. Προ διετίας απεδύθη εις ανάλογον αγώνα διαρκείας 19 ημερών ο οποίος ανεστάλη τη επεμβάσει του πολιτικού γραφείου του στρατάρχου Παπάγου. Και είναι γεγονός ότι ο στρατάρχης τότε – ως όλοι οι Κυβερνήται προκειμένου περί αιτημάτων των εργαζομένων – υπανεχώρησεν και ούτω δεν εχορηγήθη η αύξησις των 25% την οποίαν εγγράφως είχεν υποσχεθή. Αλλά ο καταπληκτικής συνοχής εκείνος 19ήμερος αγών συνετέλεσεν ώστε κατά την ρύθμισιν του θέματος των αποδοχών και ενώ δια της υπ’ αριθ. 2/1956 του Διαιτητικού Δικαστηρίου εχορηγήθη αύξησις 10-15% εις το προσωπικόν των Ε.Η.Σ. εχορηγήθη τοιαύτη εξ 27%”.
Για την καταστολή του αγώνα αυτού η Κυβέρνηση Παπάγου διέθεσε όλο τον απεργοσπαστικό της μηχανισμό από ειδικευμένους στην οδήγηση των αμαξοστοιχιών αστυφύλακες.
Υπάρχει ένα πρωτοφανές στα ιστορικά μας χρονικά πρακτικό που συνετάχθη στις 11 το βράδυ της 27ης Ιουλίου 1955. Σ’ αυτό μια επιτροπή απεργών που επισκέφτηκε τον διευθυντή του πολιτικού γραφείου (του στρατάρχου Παπάγου) κ. Λουκά Αλέστα εξιστορεί τους όρους που πρότεινε η Κυβέρνηση για να ικανοποιήσει τα αιτήματα των απεργών:
“Ο κ. διευθυντής του πολιτικού γραφείου κ. Λουκάς Αλέστας ανεκοίνωσεν ότι: αξίωσις της Κυβερνήσεως είναι να δοθή λύσις επί των οικονομικών ζητημάτων του προσωπικού των Ε.Η.Σ., να παραιτηθή το Διοικητικόν Συμβούλιον της Ενώσεως (του Προσωπικού), αι δε εν συνεχεία συζητήσεις θέλουσι διεξαχθή υπό προσωρινής επιτροπής εις την οποίαν απαραιτήτως δέον να συμμετέχη κατ’ απαίτησιν του εργοδότου κ. Βλάγκαλη ή ο … (ακολουθούν ονόματα δύο συνδικαλιστών που υπηρετούσαν τον εργοδότη). Εις περίπτωσιν μη παραιτήσεως, είπεν ο κ. Αλέστας, η Κυβέρνησις θα ενισχύση έτι περισσότερον τον εργοδότην, διαθέτουσα εις αυτόν όλα τα μέσα, ήτοι διπλασίαν δύναμιν αστυνομικών, και εις περίπτωσιν αβαριών των αμαξοστοιχιών 80 έως 100 λεωφορεία”.
Βλέπουμε εδώ ξεκάθαρα την αφειδώλευτη ενίσχυση των πανίσχυρων τότε εργοδοτών διευθυντών Ανδρεάδη και Βλάγκαλη από την αντεργατική Κυβέρνηση Παπάγου. Η απεργία αυτή έληξε με παραίτηση του Διοικητικού Συμβουλίου (της Ενώσεως του Προσωπικού), που Πρόεδρός του ήτανε ο Πέτρος Ψαρόγιαννης και Γενικός Γραμματέας ο Δημήτρης Γιαχνής. Στις πρώτες όμως αρχαιρεσίες επανεξελέγη από το προσωπικό (των Ε.Η.Σ.) το ίδιο Διοικητικό Συμβούλιο με πρωτοπόρους τους δύο ηγέτες συνδικαλιστές”.
Τελειώνει στο σημείο αυτό το πρώτο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου· θα συνεχίσουμε αύριο πάλι εδώ, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, με το δεύτερο μέρος.
Κώστας Π. Παντελόγλου
