Καταχωρώ σήμερα το τρίτο και τελευταίο μέρος απ’ όσα εκ της λογοδοσίας του Διευθυντού της Αναξαγορείου Σχολής Δημήτρη Γληνού προς τους Βουρλιώτες το 1906 αποφάσισα να καταχωρήσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”:
“Είχομεν λοιπόν εν όλω μαθητάς 772 εξ ων απεχώρησαν 58, 532 προήχθησαν, 182 δεν εθεωρήθησαν άξιοι προβιβασμού. Σημειωτέον δε ότι τινές εξ εκείνων οίτινες ήσαν δύο έτη εις την αυτήν τάξιν έπρεπε καθώς φαίνεται εκ των βαθμών των να μείνουν και τρίτον έτος. Δια πολλούς λόγους ο Σύλλογος Διδασκάλων απεφάσισε να μεταβιβάση αυτούς εις την ανωτέραν τάξιν, ας λάβουν όμως υπ’ όψιν οι γονείς των ότι εάν καθ’ ένα οιονδήποτε τρόπον δεν βελτιώσουν τα τέκνα των είναι περιττόν να τα αποστέλλουν εις το Σχολείον.
Η ελάττωσις του συνόλου των εγγραφέντων μαθητών είναι φαινομενική, διότι δεν εδέχθημεν ειμή 70 μαθητάς εν τω Προκαταρκτικώ το οποίον άλλοτε είχε μέχρι 200 μαθητών, παραπέμψαντες τους λοιπούς εις τα Νηπιαγωγεία. Εν γένει παρατηρείται ότι οι μαθηταί λίαν ενωρίς απέρχονται του Σχολείου. Εκ των 500 και πλέον μαθητών οι οποίοι εγγράφονται εις την πρώτην τάξιν της Αναξαγορείου και του Νηπιαγωγείου μόλις το 1/5 παραμένει μέχρι της Τετάρτης. Τούτο είναι μέγα κακόν διότι η Στοιχειώδης μέχρι της Τετάρτης τάξεως εκπαίδευσις είναι απαραίτητος εις πάντα πολίτην ανεξαιρέτως, επί κακού δε υπολογισμού στηρίζονται ή λίαν αμελείς δια τα παιδιά των φαίνονται οι γονείς εκείνοι οι οποίοι ενώ μέχρι του δωδεκάτου τουλάχιστον έτους εις ουδέν δύνανται να χρησιμοποιήσουν τα παιδιά των δεν τα στέλλουν τουλάχιστον εις το Σχολείον αλλά τα αφήνουν να κυλίωνται μέσα εις τους δρόμους, να διαφθείρωνται ποικιλοτρόπως και να μένουν τυφλά εις όλην των την ζωήν.
Κατά την εμήν γνώμην θα συντείνη πολύ εις την διάδοσιν της Στοιχειώδους Εκπαιδεύσεως και διατήρησιν των μαθητών μέχρι της Τετάρτης τάξεως η ίδρυσις ενός ή και δύο τετραταξίων Δημοτικών Σχολείων ανά τας Συνοικίας, έστω ελαττουμένων των τριπλών τμημάτων της Αναξαγορείου. Τούτο είναι από πολλάς απόψεις ωφέλιμον και άξιον σοβαράς μελέτης, συνιστώ δε την περί τούτου μέριμναν εις τους αρμοδίους.
Η Κοινότης (των Βουρλών) είναι αξία συγχαρητηρίων διότι παρέσχεν εις την (Αναξαγόρειον) Σχολήν Εφορείαν της οποίας η ενδελεχής μέριμνα αποτελεί το στήριγμα της όλης εργασίας του Σχολείου. Εγώ δε έχω να εκφράσω όλως ιδιαιτέρως ευχαριστίας προς τους αγαπητούς μου συναδέλφους και συνεργάτας και το λοιπόν προσωπικόν της Σχολής, διότι πάντες δια της προθυμίας και του ζήλου, δια της πιστής εκτελέσεως του καθήκοντος, δια της προς αλλήλους αγάπης και του αξιοπρεπούς σεβασμού, με εβοήθησαν εις την εκπλήρωσιν των δυσχερών καθηκόντων μου.
Ταύτα ευγενείς κυρίαι και κύριοι είχον να είπω περί της καθόλου δράσεως του Ελληνικού Σχολείου και ιδιαιτέρως της Αναξαγορείου Σχολής. Είναι δεινός ο αγών τον οποίον έχομεν να διεξαγάγωμεν και ως Έθνος και ως κοινωνία απέναντι των περιβαλλόντων ημάς. Πάντες πρέπει να είμεθα εις τας θέσεις, άγρυπνοι και πιστοί εκτελεσταί του καθήκοντος, να εξαγνίσωμεν δια της εργασίας όλας τας κληρονομικάς προδιαθέσεις αίτινες βαρύνουσιν ημάς, πρέπει να μην αυταπατώμεθα και να μην αναπαυόμεθα επί προγονικών δαφνών, ο έχων μεγάλους προγόνους είτε αρχαίους είτε νεώτερους έχει και μέγιστα καθήκοντα.
Πρέπει να εργασθώμεν ατενίζοντες ευέλπιδες εις το μέλλον αλλά και μη απατώμενοι ως προς τας μεγάλας περιπετείας και τα δεινά του αγώνος. Δια τον αγώνα τούτον έχομεν να παρασκευάσωμεν ψυχάς, ψυχάς γενναίας, ακαταγωνίστους, σταθεράς, ψυχάς ευγενείς, ψυχάς ηρώων. Ετοιμάσατε τέκνα καλύτερα των γονέων, με την πλήρη και γλυκείαν πεποίθησιν ότι ούτω δημιουργείτε την πολυπόθητον ανάστασιν του Έθνους”.
Μένει τώρα να σημειώσω ότι τα όσα καταχώρησα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” τρεις μέρες τώρα, περιλαμβάνονται στην λογοδοσία του Διευθυντού της Αναξαγορείου Σχολής Δημήτρη Γληνού προς τους Βουρλιώτες στις 2 Ιουλίου του έτους 1906, η οποία ανέκδοτη στο σύνολό της, βρίσκεται δημοσιευμένη στην έκδοση: Δημήτρης Γληνός, Άπαντα, Τόμος Α’, Εκδόσεις Θεμέλιο, Αθήνα 1983 (τα υπ’ εμού καταχωρηθέντα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” βλ. στις σελ. 101-105).
Κώστας Π. Παντελόγλου
