Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” το δεύτερο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου – χτες καταχώρησα το πρώτο μέρος.
“Αλλά ας ακούσουμε ποιο είναι το ανθρώπινο δυναμικό της Ελλάδας. Πραγματικά οι αριθμοί που θα δώσω αποδείχνουν, ότι “στην θεωρία του εκσυγχρονισμού αντιτάσσεται ολότελα η ελληνική πραγματικότητα”, όπως λέει ο Νίκος Κιτσίκης.
Οι επίσημες στατιστικές μας δείχνουν “τηλαγές μέτωπο”.
Το 1961 υπήρχαν αναλφάβητοι μέσα σε 6.887.000 κατοίκους πάνω από 10 χρονών 1.220.000 και αγράμματοι, δηλαδή (που) δεν είχαν τελειώσει το Δημοτικό, 2.031.000.
Το 1964 σε 100 Έλληνες πάνω από 10 χρονών: Έχουν τελειώσει το Πανεπιστήμιο 2, το Γυμνάσιο 8, το Δημοτικό 42, πήγαν ως την Γ’ ή Δ’ τάξη του Δημοτικού 30, και δεν γράφτηκαν στο σχολείο ποτέ 18.
Μ’ αυτό το ανθρώπινο δυναμικό, κυρίες και κύριοι, ξεκινάμε να συναγωνιστούμε, όπως είπε ο κ. Ιωάννης Πεσμαζόγλου “ανέτοιμοι εμείς, πρωταθληταί αυτοί με τους οποίους πρέπει να συνδεθώμεν … και μόνη δυνατότητα να επιδιώξωμεν και επιτύχωμεν την μεταφύτευσιν εις τον τόπον μας συμπυκνωμένην εμπειρίαν, με επιλογήν νεωτάτων και πλέον αποδοτικών μεθόδων εκ περισσοτέρων χωρών, είναι και αυτό πρωτίστως θέμα εκσυγχρονισμού και επεκτάσεως της παιδείας” (“Το Βήμα” 25 Ιουνίου 1962).
Η χώρα μας οπωσδήποτε προχωρεί, πάρα πολύ καθυστερημένα, προς την εκβιομηχάνιση και προς την επιστημονική και μηχανική αγροτική οικονομία. Θα μείνουμε με μοναδικό εξοπλισμό το κλασικό Γυμνάσιο και τις κλασικές σπουδές; Οι επιστημονικές έρευνες, τα πορίσματα της επιστήμης, η τεχνική τελειοποίηση, ο αυτοματισμός, απαιτούν ολοένα μεγαλύτερο και επιστημονικά και τεχνικά καταρτισμένο εργατικό δυναμικό … Μας χρειάζεται επομένως η εκπαίδευση που θα αποκαταστήσει την στενή σχέση σχολείου και ζωής, την στενή σχέση ανάμεσα στην θεωρία και στην πράξη, εργασίας μυαλού και χεριού. Πρέπει, είναι ανάγκη, να εγκαταλείψουμε τον βερμπαλιστικό χαρακτήρα που έχει η παιδεία μας και να πάρει κατεύθυνση ρεαλιστική, συγχρονισμένη επιστημονικά και τεχνικά και ακόμα να προσανατολιστεί προς το νέο ανθρωπιστικό ιδανικό. Το σχολείο δηλαδή είναι υποχρεωμένο να δίνει γενική μόρφωση, αλλά μαζί και υψηλή τεχνική και επιστημονική κατάρτιση σε όλους τους βαθμούς, από το Νηπιαγωγείο ως το Πανεπιστήμιο.
Τι ζητούμε λοιπόν οι εκπαιδευτικοί από τους οικονομολόγους;
Είναι ανάγκη εμείς οι εκπαιδευτικοί να καταρτίσουμε τον “Σχολικό Χάρτη της Χώρας”. Αλλά αυτό προϋποθέτει την ύπαρξη ρεαλιστικού “Προγράμματος Οικονομικής Ανασυγκρότησης της Χώρας”. Αυτό θα καθορίζει ποια θα είναι τα κύρια και τα βοηθητικά επαγγέλματα που θα εξυπηρετούν την ελληνική βιομηχανία, την ελληνική γενικά παραγωγή. Αυτό ακόμα θα καθορίζει ποιες είναι οι ειδικότητες οι σπουδαιότερες, ποιες οι πιο επείγουσες κι ως ποιο βαθμό, … ποια γενικά τα πιο παραγωγικά και αναγκαία (επαγγέλματα) για τον τόπο μας. Κυρίως θα ορίζει με ποια επαγγέλματα η νέα γενεά θα ασχοληθεί για την εθνική ανασυγκρότηση. Πώς θα αποφευχθεί η δυσανάλογη κατανομή στα επαγγέλματα … Πώς θα αποφύγουμε τον υπερπληθωρισμό σε γραφεία και θεσιθήρες, ενώ έχουμε έλλειψη από εργοδηγούς, μηχανικούς, ειδικευμένους τεχνίτες, ηλεκτρονικούς, κλπ. Αν αυτά δεν τα γνωρίζουμε, ούτε την διάρθρωση της παιδείας, ούτε τον τύπο των σχολείων που μας χρειάζονται θα μπορούμε να καθορίσουμε, ούτε προγράμματα να καταρτίσουμε, ούτε βιβλία να συγγράψουμε, ούτε μεθόδους να καθορίσουμε.
Ο καθορισμός λ.χ. των διαφόρων σχολικών τύπων πρακτικής και επαγγελματικής κατεύθυνσης και κατάρτισης πρέπει να έχει κατ’ ανάγκην δύο πρωταρχικά χαρακτηριστικά: την ανάγκη υψηλής γενικής μόρφωσης και τις προοπτικές για τις προβλεπόμενες μεταβολές της οικονομίας μέσα σε μια δεκαετία.
Γι’ αυτό νομίζουμε ότι είναι επείγουσα ανάγκη να σχηματιστεί μια “Επιτροπή Μελέτης”, που θα καθορίζει τις προοπτικές για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων σε κάθε τομέα και τις ανάγκες σε εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό μέσα σε μια δεκαετία, ίσως και σε μια εικοσαετία. Η Επιτροπή αυτή πρέπει ν’ αποτελεστεί από οικονομολόγους, κοινωνιολόγους, παιδαγωγούς, ψυχολόγους, γιατρούς, τεχνικούς και τα συνδικάτα.
Το θέσιμο αυτών των προβλημάτων προς λύση πρέπει, κατά την γνώμη μας, να έχει πάντα την θέση του στα Οικονομικά Συνέδρια. Ο ανθρώπινος παράγων είναι το καίριο σημείο. Τα σημερινά παιδιά θα γίνουν οι αυριανοί οικοδόμοι της νέας ζωής και στο χέρι μας είναι να τα κάνουμε άξια για ένα φωτεινό μέλλον”.
Μένει τώρα να σημειώσω πως η παρέμβαση της παιδαγωγού Ρόζας Ιμβριώτη στο Α’ Οικονομικό Συνέδριο το 1966, που καταχώρησα χτες και σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, δημοσιεύθηκε στο περιοδικό επιστημονικού προβληματισμού “Σύγχρονα Θέματα”, Τεύχος 24, Νοέμβριος-Δεκέμβριος 1966, Σελ. 628-629.
Κώστας Π. Παντελόγλου
