Αυτό τον καιρό που Δυνάμεις Δυτικές ερωτοτροπούν πάλι με την ιδέα μιας αποδυνάμωσης της Ρωσίας, που δείχνει να επανέρχεται με κάποια δύναμη στο προσκήνιο της διεθνούς ζωής, κρίνω χρήσιμο να καταχωρήσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” πώς μάχονταν η Μόσχα στον β’ παγκόσμιο πόλεμο, αντιμετωπίζοντας τους από Δυτικά ελαυνόμενους Χιτλερικούς επιδρομείς – όσα θα καταχωρήσω είναι από τα απομνημονεύματα του Μπ. Τσερνοούσωφ γραμματέα της κομματικής επιτροπής Μόσχας στα χρόνια του πολέμου:
“Νωρίς το πρωί της 22ας Ιουνίου 1941, ημέρα Κυριακή, ήρθε η βαρειά είδηση της επίθεσης της φασιστικής Γερμανίας κατά της ΕΣΣΔ.
Στην πρωτεύουσα επρόκειτο να επιδειχτεί παράδειγμα αναπροσαρμογής της εργασίας όλων των κομματικών, οικονομικών, σοβιετικών, συνδικαλιστικών και κομσομόλικων οργανώσεων, σύμφωνα με τις συνθήκες της εμπόλεμης κατάστασης.
Κατά πρώτο λόγο έπρεπε να πραγματοποιηθή γενική επιστράτευση, να αναδιοργανωθή ο εφοδιασμός του στρατού με όπλα, ιματισμό, συγκοινωνιακά μέσα, τρόφιμα.
Στην κατάληψη της Μόσχας, της πρωτεύουσας της ΕΣΣΔ, αυτού του σημαντικώτατου οικονομικού, πολιτικού κέντρου, οι Χιτλερικοί στρατηγοί έδιναν πρωταρχική σημασία. Θεωρούσαν ότι με την πτώση της Μόσχας θα κριθή η τύχη του πολέμου. Αλλά για την υπεράσπιση της Μόασχας ξεσηκώθηκε ολόκληρη η χώρα.
Την νύχτα της 1ης προς την 2α Ιουλίου (1941) στην σύσκεψη στο Κρεμλίνο μας ανακοίνωσαν ότι η κεντρική επιτροπή του κόμματος υποστήριξε το πατριωτικό κίνημα των εργαζομένων της Μόσχας και του Λένινγκραντ – να κηρυχθή εθελοντική παλλαϊκή επιστράτευση, πράγμα που ύστερα από μερικές ώρες γνωστοποιήθηκε σε όλες τις κομματικές οργανώσεις. Μετά από τρεις μέρες στις ειδικές επιτροπές στρατολογίας υποβλήθηκαν 310 χιλιάδες αιτήσεις εθελοντών. Και τώρα δεν είναι δυνατόν να διαβάζεις χωρίς συγκίνηση αυτά τα αξέχαστα ντοκουμέντα. Να ένα από τα γράμματα: “Παρακαλώ το στρατολογικό γραφείο της περιοχής του Λένιν να με συμπεριλάβει στις γραμμές των εθελοντικών τμημάτων. Είμαι πατέρας πέντε παιδιών που υπηρετούν στον Κόκκινο στρατό. Τέσσερεις απ’ αυτούς μάχονται στο μέτωπο κατά των Χιτλερικών ορδών. Ο πέμπτος εργάζεται σε στρατιωτική υπηρεσία. Επιθυμώ, παρά την ηλικία μου, να υπερασπίσω με το όπλο στο χέρι την Πατρίδα μου. Δεν πρόκειται να λυπηθώ τον εχθρό και το γεροντικό χέρι μου δεν θα τρέμει. Θα εκπληρώσω το χρέος μου απέναντι στην Πατρίδα. Π.Ν. Κράφτσενκο”. Αυτά έγραφε ο παληός μπολσεβίκος, πατέρας ένδοξου πιλότου, δυο φορές Ήρωα της ΕΣΣΔ, τις πρώτες μέρες του πολέμου.
Οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις της πρωτεύουσας σχημάτιζαν συντάγματα, τάγματα και λόχους εθελοντών. Υπολογίζοντας την ανεπάρκεια των όπλων, καθώς επίσης τα καθήκοντα που έμπαιναν μπρος στην βιομηχανία της πρωτεύουσας, η κομματική επιτροπή της Μόσχας και η στρατιωτική διοίκηση της περιοχής αποφάσισαν να περιορισθούν στην δημιουργία 12 μεραρχιών εθελοντών, που αριθμούσαν 120 χιλιάδες άτομα. Κατόπιν δημιουργήθηκαν άλλες τέσσερεις μεραρχίες. Τις γραμμές των μαχητών τις συνέδεαν σταθερά οι κομμουνιστές και οι κομσομόλοι.
Άτομα, που ποτέ πριν τον πόλεμο δεν έπιασαν στα χέρια τους όπλο, πέρασαν τον ένδοξο δρόμο από την Μόσχα μέχρι το Βερολίνο, απελευθερώνοντας πόλεις και χωριά.
Η κομματική επιτροπή της Μόσχας, που ένωνε στις γραμμές της τις παραμονές του πολέμου 330 χιλιάδες κομμουνιστές, το 1/10 όλων των μελών του κόμματος, τους πρώτους έξη μήνες του πολέμου έστειλε στο μέτωπο 114 χιλιάδες κομμουνιστές. Η οργάνωση της κομσομόλ της πρωτεύουσας έστειλε στην μάχη 300 χιλιάδες νέους και νέες.
Πολύ πριν φτάσουν στην πρωτεύουσα οι Χιτλερικοί άρχισαν να ρίχνουν στην Μόσχα και την περιοχή της σαμποτέρ, οι ενέργειες των οποίων έπρεπε, σύμφωνα με την γνώμη τους, να κάνουν ευκολώτερη την κατάληψη της πόλης. Για την καταπολέμηση των σαμποτέρ με απόφαση της κυβέρνησης δημιουργήθηκαν τάγματα καταδίωξης. Μέσα σε μετρημένες μέρες οργανώθηκαν 87 τάγματα καταδίωξης δύναμης 40 χιλιάδων ανδρών και πλέον. Μέσα σε σύντομο σχετικά χρονικό διάστημα συνελήφθησαν μερικές εκατοντάδες κατασκόπων του εχθρού, που είχαν σταλεί στα νώτα μας.
Μεγάλη θέση στην δουλειά των κομματικών οργανώσεων εκείνη την εποχή κατείχε η στρατιωτική εκπαίδευση του πληθυσμού, με την οποίαν ασχολούνταν πάνω από 350 χιλιάδες άτομα.
Μετά την εργάσιμη ημέρα οι εργάτες κατασκεύαζαν καταφύγια και αμυντικά έργα στις προσβάσεις της πρωτεύουσας. Η αυτοθυσία των Μοσχοβιτών στην κατασκευή αμυντικών γραμμών ήταν πραγματικά μαζική. Μέσα στο κρύο, πολλές φορές κάτω από τα εχθρικά πυρά, μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα κατασκευάστηκαν 700 χιλιόμετρα αντιαρματικών τάφρων, και 3.800 πολυβολεία οχυρωμένα και μη.
Ανεκτίμητη βοήθεια στους Σοβιετικούς μαχητές στην υπεράσπιση της πρωτεύουσας πρόσφεραν οι παρτιζάνοι. Πριν από την κατάληψη των Δυτικών περιοχών ακόμα, η περιφερειακή κομματική επιτροπή της Μόσχας έκανε μεγάλη δουλειά για την οργάνωση των παρτιζάνικων τμημάτων, τον εφοδιασμό τους με όπλα, πολεμοφόδια και τρόφιμα. Στα πυκνά δάση μακρυά από κατοικημένα σημεία δημιουργήθηκαν 100 περίπου παρτιζάνικες βάσεις.
Μπαίνοντας εθελοντικά στις γραμμές των λαϊκών εκδικητών κάθε παρτιζάνος με πανηγυρική ατμόσφαιρα μπρος στους παρατεταγμένους συντρόφους του έδινε τον όρκο: “Να μην αφήσει από τα χέρια του τα όπλα, μέχρι να καθαρισθή η ιερή γη της Πατρίδας από τους Γερμανοφασίστες κατακτητές”.
Αξέχαστες θα μείνουν οι μέρες του Οκτωβρίου και Νοεμβρίου του 1941, όταν η απειλή που διαγράφτηκε πάνω από την πρωτεύουσα ήταν ιδιαίτερα μεγάλη. Παίρναμε εκθέσεις από τις αχτιδικές επιτροπές του κόμματος. Να μια είδηση από το Βολοκολάμσκ: “Στις προσβάσεις της πόλης ακούγονται βολές πυροβολικού και πολυβόλων. Τα τμήματα βρίσκονται στις θέσεις που πρέπει. Τα ντοκουμέντα έχουν καταστραφεί. Κλείνουμε την αχτιδική επιτροπή και την αχτιδική εκτελεστική επιτροπή. Για τις ενέργειές μας θα κάνουμε ανακοίνωση με τον ασύρματο. Γεια σας, σύντομα θα ιδωθούμε”.
Παρόμοιες ειδήσεις άρχισαν να καταφθάνουν κι από άλλες περιοχές. Κι όταν τα εχθρικά στρατεύματα μπήκαν στην περιοχή της Μόσχας και κατέλαβαν τα 40% του εδάφους της, στα νώτα τους άρχισαν να δρουν 41 παρτιζάνικα τμήματα.
Μια από τις πιο παράτολμες επιχειρήσεις των παρτιζάνων της περιοχής της Μόσχας ήταν η επιχείρηση του Ουγκοντσκοζαβόντσκ. Την νύχτα μετά από μια προσεκτική ανίχνευση 300 περίπου παρτιζάνοι ρίχτηκαν πάνω στον ανυποψίαστο εχθρό. Κόβοντας τα καλώδια, με πυρά και χειροβομβίδες κατέστρεψαν ένα επιτελείο σώματος (στρατού) και την φρουρά των Γερμανών κατακτητών, πολλά φορτηγά αυτοκίνητα, μεγάλη αποθήκη καυσίμων, και πήραν σοβαρά επιτελικά ντοκουμέντα.
Για τον συντονισμό των ενεργειών των παρτιζάνων και των στρατιωτικών τμημάτων αναχωρήσαμε για το επιτελείο του Δυτικού μετώπου.
Μας δέχτηκε ο διοικητής του μετώπου Γ.Κ. Ζούκωφ. εξετάσαμε μαζί τον χάρτη, στο οποίο ήταν σημειωμένες οι θέσεις των παρτιζάνικων τμημάτων στις Δυτικές περιοχές της ζώνης. Ο Γ.Κ. Ζούκωφ άκουσε την αναφορά μου, μου έκανε μερικές ερωτήσεις και κατόπιν είπε: “Παίρνω πληροφορίες για τις πολεμικές ενέργειες των παρτιζάνων. Είναι μια καλή υποστήριξη για τα στρατεύματα. Ιδιαίτερα επιτυχής ήταν η επιχείρηση του Ουγκοντσκοζαβόντσκ. Τώρα χρειάζεται να δραστηριοποιηθή ο αγώνας στον υπέρτατο βαθμό”. Κατόπιν υπέδειξε τις κυριώτερες κατευθυντήριες κατευθύνσεις στις οποίες έπρεπε να δοθή προσοχή. Τελειώνοντας ο Ζούκωφ είπε: “Τώρα είμαστε σε πολύ δύσκολη θέση. Αλλά έχω την γνώμη ότι οι Γερμανοί σύντομα θα εξαντληθούν. Η κατάσταση στο μέτωπο πρέπει ν’ αλλάξει προς το καλύτερο.
Για την ώρα η κατάσταση ήταν εξαιρετικά δύσκολη.
Η κομματική επιτροπή της Μόσχας μαζί με την διεύθυνση των εσωτερικών υποθέσεων πήραν απόφαση, για να βοηθήσουν τους παρτιζάνους του ντόπιου πληθυσμού, να (στείλουν) στις κατεχόμενες περιοχές της ζώνης ένα σύνταγμα παρτιζάνων και μερικές ομάδες σαμποτέρ.
Στην πιο κρίσιμη στιγμή της άμυνας της Μόασχας, για να συγκρατηθή ο εχθρός μέχρι να φτάσουν ενισχύσεις από την Ανατολή, από τον ασύρματο και τους συνδέσμους δόθηκε εντολή σ’ όλα τα παρτιζάνικα τμήματα να (πολλαπλασιάσουν) τις ενέργειές τους, να μην αφήνουν σε ησυχία τους κατακτητές ημέρα και νύχτα. Και οι παρτιζάνοι άρχισαν την δράση.
Καλύτερα απ’ όλα δείχνουν πώς αισθάνονταν οι φασίστες στα τείχη της πρωτεύουσας τα γράμματα, που βρέθηκαν σε σκοτωμένους Γερμανούς στρατιώτες. Να ένα απ’ αυτά. Ο επιλοχίας Έρνστ Σμιντ έγραφε στο σπίτι του: “Αυτός ο καταραμένος παρτιζάνικος πόλεμος μπορεί να σε κάνει άνω κάτω. Ούτε μια νύχτα σχεδόν δεν μπορείς να κοιμηθής. Μπαίνεις σε ένα μικρό χωριό και σου ρίχνουν από παντού. Πέσαμε στην κόλαση. Οι Ρώσσοι δεν θέλουν να εγκαταλείψουν την Μόσχα”.
Τελειώνει εδώ το πρώτο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου – αύριο, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” θα καταχωρήσω το δεύτερο μέρος.
Κώστας Π. Παντελόγλου
