Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” λίγα λόγια της Έλλης Αλεξίου για τον Μάρκο Αυγέρη – είδαν το φως της δημοσιότητας από τις σελίδες του καλού περιοδικού γραμμάτων και τεχνών “Επιθεώρηση Τέχνης” το έτος 1966, και παρά τον συνοπτικό τους χαρακτήρα περιέχουν πληροφορίες σημασίας για πρόσωπα και περιστατικά της πνευματικής μας ζωής, της ελληνικής ιστορίας εν τέλει.
Ας λάβουμε γνώσιν λοιπόν:
“Η έκδοση των Απάντων του Μάρκου Αυγέρη έφερε σε μένα προσωπικά μια ξεκούραση ψυχική, ακαθόριστη μα ισχυρή. Ξεκινούσε από διάφορες αιτίες. Πολλοί κατά καιρούς μου είχαν εκφράσει την επιθυμία να μελετήσουν την κριτική εργασία του Αυγέρη … και πού μπορούσαν να την βρουν … Τώρα θα την έχουν μπροστά τους … Η ξυπνή νεολαία μας θα βρει να αντλήσει, να ξεδιψάσει την δίψα της σε κείμενα καθάρια, γεμάτα βάθος και υγεία. Συναισθηματικά έβλεπα την έκδοση και σαν ικανοποίηση του ίδιου του συγγραφέα. Ορφανός από επίσημες βραβεύσεις και κρατικές αναγνωρίσεις, θα δεχόταν τώρα από πιο άξιους τιμητές – την κοινή γνώμη – την επιβράβευση του πολύμοχθου έργου του.
Φυσικά θα ήμουν περισσότερο ευχαριστημένη, αν η τρίτομη έκδοση ήταν τετράτομη. Να περιλαμβάνει δηλαδή και το ποιητικό και θεατρικό του έργο. Η πρώτη λογοτεχνική γενιά του αιώνα μας πολύ εχτίμησε κι αγάπησε τον ποιητή Αυγέρη. Ήταν μόλις είκοσι χρονών, όταν κίνησε τον θαυμασμό του Παλαμά. Και απόμεινε αλησμόνητη η σχετική στιχομυθία τους μέσα στην κατάμεστη αίθουσα του Εκπαιδευτικού Ομίλου. Ο Παλαμάς κάθεται στην πρώτη σειρά. Ο Αυγέρης τρεις σειρές πιο πίσω. Έχουν μεσολαβήσει από την δημοσίευση στην “Ηγησώ” του μεγάλου ποιήματος του Αυγέρη: “Ο Μπέης με τον Ταμπουρά”, τρία ολόκληρα χρόνια.
-Να ξέρετε! Εγράψατε ένα αριστούργημα, του φωνάζει δυνατά.
-Όχι δα … όχι δα…
-Είναι σας λέω θαυμάσιο, είναι αριστούργημα…
-Μια δοκιμή έκαμα…
-Μην το λέτε, δοκιμή είναι αυτό; … Όλοι δοκιμές κάνομε.
-Σεις, δάσκαλε, δοκιμές, σεις υψώνετε Παρθενώνες…
-Σας λέω· είναι αριστούργημα…
Όταν ο θίασος Χρηστομάνου ανέβασε στο Βασιλικό το “Μπροστά στους ανθρώπους” του Αυγέρη, οι κριτικοί της εποχής Γεώργιος Τσοκόπουλος στους “Καιρούς”, ο Γρηγόριος Ξενόπουλος στα “Παναθήναια” και άλλοι, χαιρέτισαν τον νέο συγγραφέα με θερμά λόγια. Ο ίδιος ο Χρηστομάνος χαιρέτισε την εμφάνισή του σαν μια μελλοντική δόξα της Ελλάδας. Οι κριτικές αυτές υπάρχουν. Όπως υπάρχουν στα “Παναθήναια” και αλλού σκόρπια πεζογραφήματα και ποιήματα του Μάρκου Αυγέρη.
Στην παράλειψη από τα Άπαντα – μη εντελώς Άπαντα – των έργων αυτών φταίει ο ίδιος, που δεν άφησε να συμπεριληφθούν. Μα νομίζω, εδώ η θέλησή του δεν έπρεπε να γίνει σεβαστή. Ενός συγγραφέα, με φήμη πια και επιβολή, πολύ ενδιαφέρει η δημιουργική του πορεία από τα πρώτα της ξεκινήματα. Ιδιαίτερα του Αυγέρη που σφραγίζεται με έργα ποιότητας που εκπλήσσει.
Έχω διασώσει, με δική μου εννοείται μέριμνα, τον τόμο της “Ηγησώς”. Κάθε φορά που θα ξαναδιαβάσω τον “Μπέη με τον Ταμπουρά”, μένω εκστατική. Πώς ένας εικοσάχρονος νέος, μιας εποχής τόσο ακαταστάλαχτης, μπόρεσε να τον γράψει; Ποια δύναμη-Υπερδύναμη του κρατούσε το χέρι; Ποια δύναμη-Υπερδύναμη του υπαγόρευε τους άψογους στίχους, του μετέδιδε το άμεμπτο γλωσσικό αισθητήριο, το απόσταγμα της πείρας της ζωής, όπως δίνεται στις λεπτομέρειες, την φιλοσοφική ενατένιση.
Συμπεραίνοντας, θέλω να πω, πως η συμπλήρωση των Απάντων με το ποιητικό και άλλο έργο του Αυγέρη, θα μας έδινε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα της προσωπικότητάς του. Και τίποτε, βέβαια, δεν εμποδίζει να γίνει αυτό αργότερα”.
(*) Για τον Μάρκο Αυγέρη έχω καταχωρήσει στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” και τα ακόλουθα:
- Ορισμένα για τον Επιθεωρητή Επαγγελματικής Υγιεινής στο Υπουργείο Εθνικής Οικονομίας Μάρκο Αυγέρη (20.10.2013)
- Ο Κώστας Βάρναλης για τον Μάρκο Αυγέρη και την Δεξαμενή των Αθηνών, το στέκι των ανθρώπων του πνεύματος (1.1.2014)
Κώστας Π. Παντελόγλου
