Όσα καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” είναι απόσπασμα από μια συνέντευξη ενός σημαντικού πνευματικού ανθρώπου, φίλου της Ελλάδας, του Καθηγητή Τζωρτζ Τόμσον – συνέντευξη που είχε δημοσιευθεί στο καλό περιοδικό γραμμάτων και τεχνών “Επιθεώρηση Τέχνης πριν 50 χρόνια, το έτος 1964:
“Η πολιτική ανεξαρτησία δεν είναι παρά το πρώτο στάδιο στην απελευθέρωση ενός λαού, και έτσι η προϋπόθεση για την λύση όλων των προβλημάτων του. Μα δεν αρκεί, αν δεν ακολουθήσει η οικονομική ανεξαρτησία, που θα δώσει στον λαό την ευκαιρία να αναπτύξει την εθνική του οικονομία και να την προσαρμόσει στα δικά του εθνικά και πολιτιστικά συμφέροντα. Πολιτική δίχως οικονομική ανεξαρτησία δεν είναι εθνική ανεξαρτησία, και δεν μπορεί να λύσει τα εκπολιτιστικά προβλήματα. Αυτό αληθεύει για τον κάθε λαό… Μα δεν είναι μόνον αυτό. Από χρόνια τώρα χάρη στην ραγδαία ανάπτυξη των μέσων διεθνούς επικοινωνίας -ραδιόφωνο, κινηματογράφος, τουρισμός, κά.- ο κάθε λαός αντιμετωπίζει την καταστροφή των λαϊκών του παραδόσεων, και έτσι και των εθνικών μορφών της ζωής του, από έναν εμπορικό, ανήθικο, αντιλαϊκό, και αντεθνικό ψευδοπολιτισμό, που ξεχύνεται από τα μεγάλα κέντρα της Δυτικής Ευρώπης και των Ηνωμένων Πολιτειών της Αμερικής. … Εύχομαι και ελπίζω ότι κάτι παρόμοιο δεν θα γίνει και στην Ελλάδα. Άρχισαν όμως να κινδυνεύουν οι παραδόσεις σας, κι αυτό το κατάλαβα στην διάρκεια της παραμονής μου στα χωριά σας το καλοκαίρι. Πριν είναι πολύ αργά να καταλάβετε τον μεγάλο κίνδυνο που απειλεί τις λαϊκές πολιτιστικές και ηθικές αξίες, και έτσι την κοινωνική και εθνική συνείδηση του λαού σας, σώστε τες. Συντηρείστε και σώστε τις παραδόσεις του λαού σας, γιατί αυτές μονάχα μπορούν να είναι οι ζωογόνες ρίζες του μέλλοντος, όπως ήταν και του παρελθόντος.
-Δεν θέλετε να πείτε, βέβαια, ότι όλες γενικά οι ξένες επιδράσεις είναι αρνητικές.
Βέβαια όχι. Όλοι οι λαοί έχουν θετικές αξίες χρήσιμες σε άλλους λαούς, μα δυστυχώς δεν είναι αυτές που βασικά εκπορεύονται με τα σύγχρονα αυτά μέσα από τις χώρες που ανέφερα, αλλά το σάπιο πνεύμα μιας τάξης που αφού απλώθηκε πρώτα σε μεγάλα στρώματα των λαών τους, απλώνεται τώρα με ρυθμό επιταχυνόμενο και στους λαούς που επηρεάζουν οικονομικά και πολιτικά. Η σύγχρονη τεχνική, όντας βασικά στα χέρια της τάξης αυτής, κάνει την επίδρασή της δυναστικά εξαπλωτική, έτσι που στην ουσία οι λαοί να υποκύπτουν στο πνεύμα που εκφράζει. Είναι κάτι διαφορετικό όταν οι πολιτιστικές παραδόσεις των λαών επικοινωνούν μεταξύ τους. Τότε ο κάθε λαός δανείζεται δημιουργικά από έναν άλλο λαό εκείνες μονάχα τις θετικές αξίες που αφομοιώνονται με τις δικές του και πλουτίζουν έτσι τον δικό του εθνικό πολιτισμό. Από μια τέτοια σχέση, οι τεχνικά καθυστερημένοι και υπό ανάπτυξιν λαοί θα είχαν πολλά να κερδίσουν από τους τεχνικά αναπτυγμένους. Αντίστροφα όμως, θα είχαν πολλά να κερδίσουν (οι τεχνικά αναπτυγμένοι) από τους λαούς που κρατάνε ακόμα ζωντανές τις παραδόσεις τους, και διατηρούν την κοινωνική αλληλεγγύη και την απλότητα της συλλογικής κοινωνικής ζωής. Θα μπορούσαν δηλαδή οι τεχνικά αναπτυγμένοι λαοί να βοηθηθούν από τους (τεχνικά) καθυστερημένους (και υπό ανάπτυξιν λαούς) για να ξαναγυρίσουν στις δικές τους παραδόσεις.
– Όταν μιλάτε για τις πολιτιστικές αξίες του κάθε λαού, περιλαμβάνετε σ’ αυτές τα έργα των μεγάλων δημιουργών του;
Είναι αυτονόητο· ο Όμηρος, ο Σολωμός, ο Παλαμάς, ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά του Ελληνικού λαού, καθώς ο Σαίξπηρ, ο Κητς, ο Σέλεϋ ανήκουν στην πολιτιστική κληρονομιά του Αγγλικού λαού. Το έργο τους, και από την άποψη της μορφής και από την άποψη του περιεχομένου, είναι βαθειά ριζωμένο στην ζωή και τις παραδόσεις του λαού, και εκφράζει τις συγκρούσεις της ζωής του, τις λαχτάρες του και τα ιδανικά του. “Δεν μπορεί να είμαι μονάχα ο ποιητής του εαυτού μου· είμαι ποιητής του καιρού μου και του Γένους μου”, έγραφε ο Παλαμάς. Και πιο πέρα ο Βάρναλης: “Μέσα στον λόγο τον δικό μου όλη η ανθρωπότητα πονεί”. Του κάθε μεγάλου ποιητή τα έργα είναι ιδανικά του λαού του, μα και ιδανικά της ανθρωπότητας την εποχή του”.
