Όσα σήμερα και αύριο θα καταχωρήσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” έχουν δημοσιευθεί αμέσως μετά τον θάνατο του Λεόντιου Οικονομίδη μερικούς μήνες πριν την Μικρασιατική Καταστροφή – η προσωπικότητα του Λεόντιου Οικονομίδη, η όλη δραστηριότητά του, μου επιβάλει να επανέλθω εδώ στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” ξανά σ’ αυτόν, και θα το κάνω στην έκταση που απαιτείται…
Ας διαβαστούν όμως κατ’ αρχήν όσα ακολουθούν δημοσιευθέντα, όπως ήδη σημείωσα, με αφορμή τον θάνατό του:
“Την 11ην Δεκεμβρίου (1921) απέθανεν ο Λεόντιος Οικονομίδης. Μικρά η εθνική βιομηχανία μας επέπρωτο να πληρώση βαρύτατον φόρον εις τον καταλυτήν του παντός θάνατον. Απώλεσε προώρως τον μεγαλοφυέστατον και εργατικώτατον των ηγητόρων της. Και αν λάβωμεν υπ’ όψει την σημασίαν την οποίαν έχει η βιομηχανία δια την οικονομικήν ζωήν του Τόπου, δια την κοινωνικήν ευημερίαν και την εθνικήν ισχύν, η απώλεια ην αύτη υπέστη δια του θανάτου του Λεόντιου Οικονομίδου είναι απώλεια κοινωνική και εθνική βαρεία.
Δυστυχώς η Κοινωνία μας δεν έχει κατανοήσει καλώς την αποστολήν του βιομηχάνου. Κοινωνία απλή, νεοπαγής, μόλις ενός αιώνος ελευθέραν ζωήν αριθμούσα, πτήσσουσα μόνον προ της λάμψεως του πλούτου, υστερούσα μορφωτικώς άλλων προηγμένων κοινωνιών, δεν βλέπει εις το πρόσωπον του βιομηχάνου τον δημιουργόν, τον αναμορφωτήν, τον σκαπανέα του πολιτισμού. Εις την κατόπιν επταετών αγώνων ανασυγκροτηθείσαν επί ερειπίων Ελλάδα επί δεκάδας ετών ετιμώντο μόνον οι αγωνισταί -πράγμα πολύ δίκαιον άλλωστε- και οι εξ αγωνιστών καταγόμενοι. Κατόπιν διακεκριμένην θέσιν εν τη κοινωνία κατέλαβον οι πολιτευόμενοι, άξιοι και ανάξιοι, αυτόκλητοι ως επί το πλείστον προστάται και κηδεμόνες του εργαζομένου λαού, διαλαλούντες τας εθνικάς υπηρεσίας των και την σημασίαν ην είχε δια την ύπαρξιν του Κράτους η ιδική των υπόστασις, ζώντες εκ της πολιτικής. Και ο λαός αυτούς ετίμα, αυτούς εσέβετο και αυτούς εδόξαζε. Δια τους ανθρώπους της παραγωγικής ειρηνικής εργασίας δεν υπήρχε θέσις εις την κοινήν εκτίμησιν. Απογοητευτική και αναχρονιστική κατάστασις.
Η θετική και αθόρυβος δράσις του βιομηχάνου, η επιστημονική και τεχνική εργασία αυτού η συμβάλλουσα εις την δημιουργίαν ασαλεύτων βάσεων της οικονομικής ζωής της χώρας, ούτε και σήμερον ακόμη δυστυχώς αναγνωρίζονται και εκτιμώνται όσον έπρεπε. Ο πολύς κόσμος συγχέει τον βιομήχανον με τον έμπορον και θεωρεί αυτόν έναν επαγγελματίαν κατά το μάλλον ή ήττον εκμεταλλευόμενον το καταναλίσκον κοινόν. Ίσως προέρχεται τούτο και εκ του ότι παρ’ ημίν βιομήχανοι δεν κατείχον – και ούτε θα ήτο δυνατόν άλλωστε τότε να κατέχουν – πάντα εκείνα τα εφόδια, τα απαραίτητα όπως στηριχθή το έργον των εφ’ υψηλοτέρας ηθικής βάσεως και εξετασθή από ιδανικωτέρας εθνικής και κοινωνικής απόψεως.
Και εις τοιούτον δυσμενές προς την βιομηχανίαν περιβάλλον εκλήθη να δράση ο αείμνηστος Λεόντιος Οικονομίδης. Πεπροικισμένος υπό της φύσεως δι’ εκτάκτου ευφυίας, ισχυράς μνήμης και διαυγούς κρίσεως προσεκτήσατο εν Ελβετία και Γερμανία άφθονα τα επιστημονικά εφόδια, εγκύψας εις την σπουδήν της Χημείας. Επιστήμων χημικός κράτιστος, ηδύνατο να εργασθή εν Γερμανία ή οπουδήποτε της Ευρώπης και να διακριθή μεταξύ των κορυφαίων της επιστήμης ταύτης μυστών. Αλλ’ ο Οικονομίδης ήτο Έλλην με εθνικά ιδανικά και κατήλθεν εις την μικράν πατρίδα του δια να την υπηρετήση, και την υπηρέτησεν όσον ουδείς άλλος εν τω κλάδω του.
Ρηξικέλευθος σκαπανεύς της Ελληνικής χημικής βιομηχανίας αφιερώθη με όλον το σφρίγος της ψυχής του εις την οργάνωσιν εδραίων βιομηχανιών, αίτινες όχι μόνον πληρούσι σπουδαιοτάτας ανάγκας κοινωνικάς και οικονομικάς, αλλά προσδίδουσιν υπέρ πάσαν άλλην βιομηχανίαν και ζωηροτέραν τινά ανταύγειαν πολιτισμού εις την χώραν. Η βιομηχανία χρωστικών υλών και φαρμακευτικών ειδών εκ μικρών ορμηθείσα και οσημέραι υπό την διεύθυνσιν του Οικονομίδου προαγομένη, απασχολούσα σήμερον υπέρ τους είκοσι επιστήμονας χημικούς, προσέφερεν αρίστας υπηρεσίας κατά την διάρκειαν του Μεγάλου Πολέμου εις την Ελλάδα. Αλλά και η βιομηχανία λιπασμάτων και οξέων προήγαγε την γεωργικήν μας παραγωγήν σημαντικώς. Επί μακρά έτη επάλαισε κατά μυρίων προσκομμάτων και κατά της γενικής προκαταλήψεως ο Οικονομίδης και επί τέλους ενίκησεν”.
Τελειώνει στο σημείο αυτό το πρώτο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου – αύριο θα καταχωρήσω πάλι εδώ, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, το δεύτερο μέρος.
Κώστας Π. Παντελόγλου
