Μια αναφορά σε τρία βιβλία του Ακαδημαϊκού Κωνσταντίνου Δεσποτόπουλου καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” – μια αναφορά Καθηγητού του Παντείου Πανεπιστημίου στα βιβλία με τους τίτλους:
- Ελληνικά (Εκδόσεις Παπαζήση 1994)
- Φήμη απόντων (Εκδόσεις Καστανιώτη 1995)
- Από το βήμα της Ακαδημίας (Εκδόσεις Λιβάνη 1996)
Ας διαβάσουμε αυτή την τόσο σύντομη μα περιεκτική παρά ταύτα αναφορά:
“… Τα έργα αυτά, σαν σμιλεμένες σε ιωνικό ρυθμό κιονοστοιχίες, δηλαδή δομημένα με τον γνωστό ρωμαλέο όσο και γλαφυρό λόγο του πρύτανι των εν ζωή Ελλήνων φιλοσόφων, αποτελούν με το θεματικά πολυσήμαντο και νοηματικά ενιαίο του συγκειμένου τους, μια οιωνεί τριλογία.
Όποιος μελετήσει το βιβλίο “Ελληνικά” αισθάνεται πιο μύχια και πιο γνήσια Έλληνας, καθώς διδάσκεται και φρονηματίζεται ή και συγκλονίζεται από τα κλέη και τα πάθη του Ελληνικού Έθνους, από τις με οικουμενική ακτινοβολία δημιουργικές επιδόσεις του και από τις τραγικές ανά τους αιώνες δοκιμασίες του, παρουσιασμένες κριτικότατα και παραστατικά, ή και συναρπαστικά, ως έκγονες της “γεωπολιτικής δυστροπίας” του, αλλά και των πολιτικών του αμαρτημάτων. Αψευδής περί τούτου μάρτυρας είναι οι τίτλοι των κεφαλαίων που καλύπτουν όλο, σχεδόν, το ριπίδιο της δημιουργίας του Ελληνικού Έθνους συνάπτοντάς το σε πολύφημη ενότητα: Η γέννηση της δημοκρατίας – Το Ελληνικό πνεύμα και ο πολιτισμός της Ευρώπης – Ο Πλάτων και η Γερμανική Φιλοσοφία – Η ακμή της Ρόδου – Η Κύπρος στην Ιστορία της Ελλάδος – Κλέη και πάθη του Μικρασιατικού Ελληνισμού – Το καίριο κατόρθωμα των Ελλήνων: 1940-1941 – Η εθνεγερσία του 1821 και ο Ελληνισμός σήμερα.
Η “Φήμη απόντων” είναι ένα βιβλίο που θέλγει με τον πολύ ανθρώπινο τόνο του, καθώς ενέχει ευλαβική έξαρση της αξίας του βίου και του έργου 27 φίλων του συγγραφέως, ανδρών καταξιωμένων στην συνείδησή του με την πνευματική δημιουργία ή με την ηθική τους άθληση. Μεταξύ των σκιαγραφημάτων είναι και εκείνα που αναφέρονται στον Παναγιώτη Κανελλόπουλο – πιστεύω πως είναι το καλύτερο και καλλιεπέστερο κείμενο που γράφτηκε για τον αείμνηστο κορυφαίο πνευματικό άνθρωπο και πολιτικό – τον Ιωάννη Θεοδωρακόπουλο, τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, τον Γρηγόριο Κασιμάτη, τον Τάκη Παπατσώνη, τον Άγγελο Αγγελόπουλο, τον Ιωάννη Σούτη, τον Γεώργιο Τενεκίδη. Και εκτός αυτών τις “φήμες” του Γ. Σαραντάρη και Δ. Καπετανάκη ακολουθούν οι “φήμες” του Αιμ. Χουρμούζιου, του Αλ. Λιδωρίκη και του Ανδρ. Καραντώνη, αλλά και του Γιάννη Ρίτσου και του Νίκου Σβορώνου. Ακόμη, μεταξύ άλλων, “φημολογούνται” ο Γ. Καρτάλης, ο Γ. Μαύρος, ο Π. Παπαληγούρας, ο Π. Βαρδινογιάννης και ο Κ. Στεφανάκης. Έτσι πολλά από τα κεφάλαια αποτελούν κείμενα με φιλοσοφική υποδομή και με ποιητική δόνηση, αλλά και με αριστοτεχνική χρήση της νεοελληνικής (γλώσσας), υποδείγματα γραφής και ύφους. Όλα σχεδόν δεν παύουν να είναι συμβολή στην ιστορία του Ελληνικού πνεύματος ή και της Ελληνικής πολιτικής στις μεσαίες δεκαετίες του εικοστού αιώνα.
Το βιβλίο “Από το βήμα της Ακαδημίας” παρουσιάζει την ενδοακαδημαϊκή δράση του συγγραφέα του και υποβάλλει στον αναγνώστη μια εικόνα πολύ θετική της Ακαδημίας Αθηνών, προπάντων όμως περιέχει εκφράσεις και εκφάνσεις της επιστημοσύνης του πολυγραφότατου Ακαδημαϊκού με το γνώριμο μελίρρυτο ύφος. Φρονούμε ότι ορισμένα κεφάλαια πρέπει να μελετηθούν από όλους τους πολιτικούς και τους δημοσιογράφους τουλάχιστον, όπως για παράδειγμα το “Περί της πολιτικής”, περιεκτικό φιλοσοφικών αναπτύξεων, αλλά και ιστορικών αναδρομών ή και πρακτικών υποδείξεων, όπως είναι τα “Ο πόλεμος 1939-1945” – “Η έννοια της ελευθερίας και η σύγχρονη κοινωνία”, όπως ακόμη το “Διεθνείς σχέσεις και πολιτική”. Άλλα κείμενα οφείλουν να επικεντρώσουν το ενδιαφέρον εκπαιδευτικών όπως το “Οι επιδράσεις της Ελληνικής Φιλοσοφίας στην Φιλοσοφία της Ευρώπης” και το “Τα διδακτικά βιβλία της Ιστορίας”.
Μένει τώρα να σημειώσω πως όσα παραπάνω καταχώρησα έχουν δημοσιευθεί στην εφημερίδα “Ελευθεροτυπία” στις 20 Δεκεμβρίου 1996 και έφεραν την υπογραφή του Καθηγητή Νεοκλή Σαρρή.
Κώστας Π. Παντελόγλου
