Όσα καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” απόσπασμα είναι από ένα χρονογράφημα του μεγάλου μας Κώστα Βάρναλη, δημοσιευμένο στην εφημερίδα “Πρωΐα” στις 10 Ιανουαρίου 1943 – έχει θαρρώ τη χρησιμότητά του το να διαβαστεί και σήμερα· εμπρός λοιπόν:
“[…] Πρώτος ο τετραπέρατος και γόης του λόγου Σπυρίδων Λάμπρος στην χρονιά της Πρυτανείας του αποφάσισε κάπως να περιμαζέψει την φοιτηταριά και να της δώσει κάποιαν οντότητα και προνόμια. Τους εφοδίασε όλους με “διαπιστευτήρια” (ταυτότητες) και ίδρυσε την Φοιτητική Λέσχη. Επέβαλε δέκα δραχμών εισφορά σε κάθε φοιτητική εγγραφή – κι η Λέσχη θα χτιζότανε όταν θα είχε μαζευτεί το χρειαζούμενο ποσό. Εμείς, που πληρώναμε, δεν την προφτάσαμε. Οι κατοπινοί όμως είχανε την Λέσχη τους με την Βιβλιοθήκη της, τ’ αναγνωστήριά της, τα λουτρά της και το εστιατόριό της. Αυτό αποτελούσε μια καλήν οργάνωση του φοιτητικού κόσμου.
Αλλά μια κι έγινε η αρχή, το πράγμα δεν εσταμάτησε έως εδώ. Η κοινωνική εξέλιξη, […] η επικράτηση θετικώτερων σκοπών της ζωής, δημιουργήσανε δύο νέα Φοιτητικά Σωματεία με άμεσες και πραχτικές απόψεις: Το ένα της “Φοιτητικής Αλληλεγγύης” και το άλλο της “Ανευρέσεως Εργασίας εις τους Ανέργους”.
Οι Οργανώσεις αυτές είναι καθαρά φοιτητικές. Κανένας ξένος δεν ανακατεύεται ούτε στην διοίκησή τους, ούτε στις δουλειές τους. Οι πόροι τους ακόμα είναι από εισφορές των ίδιων των φοιτητών. Πεντακόσιοι πενήντα περίπου φοιτητές βοηθιούνται μ’ αυτόν τον τρόπο (φάρμακα, τρόφιμα, ρούχα) και πολλοί κατορθώσανε να βρούνε δουλειά.
Αλλά στις σημερινές συνθήκες [τις Κατοχικές δηλαδή] της ζωής, οι φοιτητές που έχουν ανάγκη από βοήθεια πληθύνανε κι οι πόροι ελαττωθήκανε. Και ιδού τα προβλήματά τους από στενά φοιτητικά γενήκανε ευρύτερα κοινωνικά. Δεν μπορούνε να τα βγάλουνε πέρα μοναχοί τους. Πρέπει να τους ενισχύσουν από το Κράτος ίσαμε τις τράπεζες, τις εταιρείες και τους πλουσίους ιδιώτες, που κάποτες κι αυτοί υπήρξαν φοιτητές.
Νομίζω πως μια τέτοια βοήθεια ενδιαφέρει όχι μονάχα τους φοιτητές παρά και το μέλλον του τόπου. Οι φοιτητές είναι η αυριανή πνευματική και κοινωνική ηγεσία της Ελλάδος. Κι όσες επιχειρήσεις έχουν ανάγκη από υπαλλήλους να προτιμούν τους άνεργους φοιτητές, γιατί συμβαίνει οι περισσότεροι απ’ αυτούς να μην μπορούνε να συνεχίζουν τις σπουδές τους χωρίς να δουλεύουν.
Η φοιτητική νεολαία δεν πρέπει με κανένα τρόπο να φθαρεί. Η ζημιά θα ήταν εθνική”.
Προσθέτω τώρα πως το χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη απ’ όπου απέσπασα όσα παραπάνω καταχώρησα περιλαμβάνεται και στο βιβλίο “Κώστας Βάρναλης, Φέιγ Βολάν της Κατοχής. Χρονογραφήματα”, Επιλογή-επιμέλεια-εισαγωγή Γιώργος Ζεβελάκης, Εκδόσεις Καστανιώτη Αθήνα 2007, Σελ. 262-264. Το βιβλίο αυτό περιέχει και επιλεκτική εργοβιογραφία Κώστα Βάρναλη που υπογράφουν ο Αλέξανδρος Αργυρίου και ο Δημήτρης Πασαντζής, ενώ κοσμείται με καρτ-ποστάλ του 1942, προερχόμενες από το αρχείο του εραστή των τεχνών, των γραμμάτων και του τύπου, γεωπόνου Γιώργου Ζεβελάκη, γνωρίμου μου από την Νεολαία της ΕΔΑ και τους Λαμπράκηδες.
Κώστας Π. Παντελόγλου
