δηώσεις και απαγωγαί· η κατάστασις· η τρομοκρατία σε βάρος των χριστιανών· η μέθοδος των εκτοπισμών· η αρπαγή των περιουσιών· εξισλαμίσεις και βιασμοί γυναικών
Ένα γράμμα θα καταχωρήσω στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”, ένα γράμμα σταλμένο από την Αλεξανδρέττα στις 23 Φεβρουαρίου 1922, απευθυνόμενο σε έγκριτο πολίτη εκ Κιλικίας που διέμενε τότε στη Σμύρνη. Το γράμμα αυτό δημοσίευσε μερικές μέρες μετά, τον Μάρτιο του 1922, η εφημερίδα “Αμάλθεια” της Σμύρνης και αναφέρεται σε όσα στον τίτλο σημειώνω – ας διαβαστεί με προσοχή, είναι ένα ντοκουμέντο της εθνικής μας ιστορίας…
“… Προ τριών ημερών ήλθον εις Αλεξανδρέτταν, όθεν σας απευθύνω την παρούσαν μου.
Εν πρώτοις οφείλω να σας είπω ότι φοβερόν μποϋκοτάζ μαστίζει τους ομογενείς καίτοι ούτοι είναι ολιγάριθμοι, διότι εις Ταρσόν εναπέμεινον μόλις έξη επτά, εις Άδανα εκατόν πεντήκοντα και εις Μερσίναν 40-50 εκτός των Καθολικών και των Γάλλων προστατευομένων. Ουδείς Τούρκος έχει δοσοληψίας μετά των Χριστιανών, ο δε σκοπός του εν λόγω μποϋκοτάζ είναι η οικονομική εξόντωσις των Χριστιανών. Εν τω μεταξύ φοβερά χρηματική κρίσις μαστίζει κυριολεκτικώς όλην την Κιλικίαν. Όσον αφορά τους φόρους, τους οποίους επέβαλον, σας λέγω, ότι είναι ανυπόφοροι. Αυτή την φοράν δεν υπάρχει διάκρισις ούτε των ξένων υπηκόων, όλοι ευρίσκονται υπό τους ιδίους νόμους και διατάξεις.
Προς το παρόν οι Τούρκοι δεν ενοχλούσι τους Χριστιανούς, επειδή η “Γαλλική Επιτροπή της Κιλικίας” παρέχει την προστασίαν αυτής δια σκοπούς τους οποίους σεις γνωρίζετε κάλλιον παντός άλλου.
Μέχρι της στιγμής ουδείς εκ των ολίγων εναπομεινάντων ομογενών εστρατολογήθη, πολλοί όμως εκ των κατοίκων της Σελευκείας και των περιχώρων απηλάθησαν. Λυπούμε δε πολύ, διότι αναγκάζομαι να σας πληροφορήσω, ότι μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται οι αδελφοί σας και όλοι οι συγγενείς σας.
Ο αδελφός σας Θεολόγος και ο γαμβρός σας Ιωάννης ευρίσκονται εις Σεβάστειαν, οι αδελφοί σας Γιοβανάκης και Βασίλειος καθώς και οι θείοι σας Παύλος και Βασίλειος ευρίσκονται εν Καισαρεία μετά των μικροτέρων τέκνων σας. Ο δε ανεψιός σας Ιωακείμ ευρίσκεται εις Ερζινκιάν, αγνοούμεν δε όλων αυτών την τύχην.
Εξ αρχής ηνάγκασαν τους απορωτέρους εξ αυτών να αγοράσωσι με υπερόγκας τιμάς δέκατα, ίνα απαλλαγώσι της απελάσεως, δυστυχώς μόλις παρήλθεν εις μην και αφού εισέπραξαν ακεραίως το αντίτιμον των δεκάτων απήλασαν και αυτούς.
Εξηκριβώσαμεν θετικώς ότι ελήστευσαν και απεγύμνωσαν καθ’ οδόν όλους όσοι είχαν μετρητά χρήματα μετ’ αυτών. Εν ενί λόγω απηλάθησαν όλοι οι ομογενείς άνω των 18 ετών, ως αφορμήν δε της απελάσεως αυτών εφεύρον την κατηγορίαν ότι συνέλεγον εράνους υπέρ των Ελλήνων.
Αι πόλεις Μερσίνα, Ταρσός και Άδανα παρουσιάζουν την όψιν νεκροταφείου.
Τα κτήματα των Χριστιανών κατελήφθησαν παρά των Κεμαλικών μεταναστών των προερχομένων εκ του Εσκή Σεχήρ, Αφιόν Καραχισάρ και λοιπών καταληφθέντων υπό του Ελληνικού Στρατού μερών.
Μία επιτροπή τιτλοφορουμένη “Εμβάλι Μετρουκέ Κομισσιονού” παραλαμβάνει και καταγράφει τα διάφορα έπιπλα τα ευρισκόμενα εντός των οικιών των Χριστιανών, όπως εγένετο άλλοτε επί του γενικού διωγμού.
Μόνο εις τας οικίας των Αρμενίων δεν εισέβαλον εκ φόβου τοποθετήσεως βομβών, διότι εις πολλάς οικίας Αρμενίων εις Άδανα πράγματι εξερράγησαν βόμβαι προξενήσασαι μεγάλας καταστροφάς και αριθμήσασαι πολλά θύματα. Μία τοιαύτη βόμβα εξερράγη εις τα τυπογραφεία της εφημερίδος “Φερτά” της οποίας ως γνωρίζετε ο διευθυντής ήτο αντικεμαλικός.
Μετ’ αγανακτήσεώς μου σας πληροφορώ ότι τη προτροπή και παραινέσει του αλιτηρίου δικηγόρου Χαμίτ, ο οποίος κατά την εποχήν σας είχεν εξορισθή ως αρχηγός της Κεμαλικής προπαγάνδας, εγένετο παρανάλωμα του πυρός η εξοχική σας κατοικία το δε Τσιφλίκιόν σας Εγρή, ως έμαθον, κατελήφθη παρά των χωρικών γειτόνων σας Λιματράς, Καρσαβράν και Τσελσερίμ, ο δε Ναζλή Μεμέτ σεΐχης Αληστάν Μουσάλας, τον οποίον είχατε διορίσει δήμαρχον, αποβληθείς αντεκατεστάθη παρά του Καφούρ εφέντη. Οι γνωστοί σας Ιμάτ εφ. αρχιαστυνόμος και Ριφάτ εφ. εισαγγελεύς Ταρσού αποβληθέντες κατέφυγον εις το όρος Λίβανον, ο δε ταγματάρχης Απτουραχμάν της χωροφυλακής και ο Μπας Μουτιρή Νουρή εφ. ίνα διαφύγωσι την Κεμαλικήν καταδίωξιν μετημφιέσθησαν εις Γάλλους στρατιώτας και επιβιβασθέντες του ατμοπλοίου “Ρεβάν” κατέφυγον εις Συρίαν.
Μην στεναχωρείσθε ποσώς διότι ηναγκασθήκατε να εγκαταλείψητε όλα σας τα υπάρχοντα και την λαμπράν θέσιν σας εκπατρισθέντες. Απ’ εναντίας να δοξάζητε τον θεόν διότι εφύγατε εγκαίρως.
Κατά την εν Ταρσώ διαμονήν μου επληροφορήθην ότι οι προύχοντες καθώς και οι χωρικοί Βάλδης, οίτινες τόσον ταπεινώς παρουσιάζοντο προ υμών, διακηρύττουσι νυν ότι αν σας συνελάμβανον θα σας παρέδιδον εις τα “Κεμπαμπετζίδικα”. Με λύπην μου σας πληροφορώ ότι το λαμπρόν γραφείον σας μεταμορφωθέν τελείως χρησιμεύει ως Γραφείον Κεμαλικού Δημαρχείου”.
Τελειώνει στο σημείο αυτό το πρώτο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου – αύριο και πάλι στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας θα καταχωρήσω το δεύτερο μέρος.
Κώστας Π. Παντελόγλου
