δηώσεις και απαγωγαί· η κατάστασις· η τρομοκρατία σε βάρος των χριστιανών· η μέθοδος των εκτοπισμών· η αρπαγή των περιουσιών· εξισλαμίσεις και βιασμοί γυναικών
Καταχωρώ σήμερα το δεύτερο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου· χτες καταχώρησα το πρώτο μέρος και πάλι εδώ, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” – υπενθυμίζω πως πρόκειται για γράμμα σταλμένο στη Σμύρνη από την Αλεξανδρέττα στις 23 Φεβρουαρίου 1922, απευθυνόμενο σε έγκριτο πολίτη της Κιλικίας που διέμενε τότε στη Σμύρνη, γράμμα που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα “Αμάλθεια” της Σμύρνης τον Μάρτιο του έτους 1922:
“Όλοι οι κάτοικοι ανεξαιρέτως αναστενάζουν και πονούν συνεπεία των φοβερών πιέσεων νοσταλγούντες το καθεστώς των ημερών σας, δυστυχώς ο φόβος τουφεκισμού τους αναγκάζει να σιωπώσι.
Τα μαρτύρια, τα οποία υπέστησαν οι Χριστιανοί είναι αδύνατον να περιγραφώσι.
Κατά την κατάληψιν παρά των Κεμαλικών του σταθμού Χάδζκερε και Πελήμετικ οι Κώστας Ματσάκας, Δημοσθένης Μαρινάκης, οι τρεις αδελφοί Τζαμκόσγλου μετά του γαμβρού των Θεολόγου και της αδελφής των Ελένης, ο αδελφός του Χανδζή Γιοβάνη και πλείστοι άλλοι ομογενείς ευρισκόμενοι εις διαφόρους σταθμούς της γραμμής Βαγδάτης εσφάγησαν ανηλεώς. Ώστε αι φήμαι περί της υπάρξεως αυτών εν ζωή ήσαν ψευδείς.
Αι τρεις θυγατέρες της Ευδοκίας Καράκη απήχθησαν και ευρίσκονται, ως λέγεται, εν Νίγδη (Ικονίου) παρά τοις Κεμαλικοίς αξιωματικοίς.
Η κυρία Σοφία Ελμαδζόγλου, δηλαδή η σύζυγος του Σάββα Κεσίσογλου εξισλαμίσθη παρά του Κούρδου Μεχμέτη Αλή, τον οποίον γνωρίζετε.
Υπάρχει δε φόβος μέγας μήπως οι Κεμαλικοί προβώσιν εις νέας σφαγάς επί τη ευκαιρία της επαναλήψεως των εχθροπραξιών μετά της Ελλάδος.
Εις ουδένα απολύτως Χριστιανόν επιτρέπεται να εξέλθη των ορίων της Κιλικίας, εάν δεν καταθέση σημαντικόν ποσόν ως εγγύησιν της επιστροφής του.
Τα εργοστάσια των κυρίων Τρυπάνη, Συμεώνογλου και λοιπών ομογενών ευρίσκονται εις χείρας Γάλλων και επισήμων Κεμαλικών, τα δε εν αφθονία πολεμικά υλικά, ως γνωρίζετε, έχουν περιέλθη εις χείρας των Κεμαλικών, παραδοθέντα κατά την εκκένωσιν.
Το εμπόριον κυριολεκτικώς ενεκρώθη, ουδεμία εμπορική πράξις γίνεται, τα φαγώσιμα εις υπερόγκους τιμάς. Ελλέιψει εργατικών χειρών τα χειμερινά προϊόντα κατεστράφησαν, ο δε Κεμάλ ίνα ζωογονήση την γεωργίαν απαλλάσσει της θητείας εκείνους οι οποίοι ήθελον καλλιεργήση γαίας 200 στρεμμάτων, φαντασθήτε λοιπόν την θέσιν της πολυφήμου Κιλικίας.
Αι σιδηροδρομικαί συγκοινωνίαι εξακολουθούν ως και πρότερον επισκευασθεισών των ανατιναχθεισών γεφυρών.
Τρις της εβδομάδος υπάρχου τραίνα από Αλεξανδρέττας εις Άδανα και Μερσίναν.
Τα δημητριακά είναι πολύ καλά, διότι έκαμεν ωραίας και συνεχείς βροχάς, κατά διαδιδομένας όμως φήμας ο Κεμάλ προτίθεται να επιτάξει όλην την εφετεινήν εσοδείαν, προς τούτο δε απηγόρευσε πάσαν εξαγωγήν.
Η στρατολογία του Κεμάλ επεξετάθη και εις τους Χριστιανούς Άραβας οι οποίοι, ως γνωρίζετε, είχον εφοδιασθή με Γαλλικά διαβατήρια (Proteges Français) παρά του Γάλλου προξένου, ίνα απαλλαγώσι πάσης καταδιώξεως και στρατολογίας.
Ο Κεμάλ όμως δεν αναγνωρίζει τα διαβατήρια ταύτα δι’ ο και η “Commission Française de Cilicie” προέβη εις διαβήματα παρ’ αυτώ και αναμένεται ήδη η οριστική απάντησις. Ένεκα τούτου οι εναπομείναντες Χριστιανοί Άραβες μετανοούν οικτρώς, αλλά δυστυχώς είναι λίαν αργά.
Αι εξής φήμαι κυκλοφορούσιν ανά τον Τουρκικόν πληθυσμόν:
Όλοι οι Τούρκοι σχεδόν θεωρούν βέβαιον ότι οι Μπολσεβίκοι εχορήγησαν σημαντικόν δάνειον εις τον Κεμάλ, είναι δε κατενθουσιασμένοι και ανεθάρρησαν εξ αυτού αρκετά.
Κατ’ αυτάς επίσης διεδόθη ότι επίκειται προσεχής απόβασις Ελληνικών αγημάτων εις Κιλικίαν, ο δε Τουρκικός πληθυσμός άρχισε να καταλαμβάνεται από τρομερόν πανικόν και ερεθισμόν, καθησύχασεν όμως κάπως στηριζόμενος επί των δηλώσεων της Κυβερνήσεως Αγκύρας, ότι ενδεχομένη περιπτώσει θα ληφθώσιν όλα τα απαιτούμενα μέτρα”.
ο
Αυτό ήταν το γράμμα που δημοσίευσε η “Αμάλθεια” τον Μάρτιο του 1922, σχολιάζοντάς το εν τέλει ως εξής: “Αυτή είναι επί λέξει η προς τον ενταύθα ομογενή πρόσφυγα εκ Κιλικίας επιστολή, ήτις απλά και ωμά ζωγραφίζει την εν Κιλικία κατάστασιν μετά την Γαλλοκεμαλικήν συμφωνίαν, την οποίαν τελευταίως κατέκρινε και αυτός ο ίδιος ο κατασκευαστής της κ. Φραγκλίνος Μπουγιόν”, ενώ εισαγωγικώς, μεταξύ άλλων, είχε σημειώσει: “Την επιστολήν ταύτην δημοσιεύομεν ως έχει εφιστώντες συγχρόνως την προσοχήν της Επιτροπής της Παμμικρασιατικής Οργανώσεως, ήτις κάλλιστα δύναται να την μεταφράση δια να την αποστείλη εις τους συσκεπτομένους Υπουργούς των Εξωτερικών ως δείγμα της εκπολιτιστικής δράσεως των Κεμαλικών”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
