Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” το δεύτερο μέρος του γραφτού με το θέμα του τίτλου – χτες καταχώρησα πάλι εδώ το πρώτο μέρος, καθώς και ορισμένα εισαγωγικά και κάποια σε υποσημείωση:
“Η επίδραση του Γληνού μεγάλη. Στην αλήθεια όμως έφτασε (πρώτα) από την προσωπική του εμπειρία. Πύργωσε παλάτι για το παιδί στον Πειραιά: το Διδασκαλείο Θηλέων με το Πρότυπό του Δημοτικό. Συσσίτιο δωρεάν, ενδυμασία για τα παιδιά του Προτύπου δωρεάν, Ραπτική Σχολή με είκοσι μηχανές δωρεάν, στενογραφία και γραφομηχανή δωρεάν. Φροντιστήριο παιδαγωγικό θεωρητικό, φροντιστήριο παιδαγωγικό πρακτικό, φροντιστήριο λογοτεχνικό.
Η συντηρητική εκπαιδευτική παράταξη, με την μεσαιωνική νοοτροπία της, τον συκοφάντησε, τον κατεδίωξε, τον πέταξε στον δρόμο το 1921, το 1928, το 1935 και οριστικά το 1947. …
Δεν λύγισε. Τα νέα ιδανικά τον χαλυβδώνουν. Ύστερα από κάθε χτύπημα, η αγωνιστική του διάθεση μεγαλύτερη, η δράση του εντονώτερη στην παιδαγωγική και στον αγώνα του λαού. Διευθυντής στην “Σχολική Εφημερίδα”, Διευθυντής στο περιοδικό “Παιδαγωγική”. Στην Κατοχή οργανώνεται στο ΕΑΜ στην Αθήνα και γράφει, μαζί με την Ρόζα (Ιμβριώτη), τον Δωδεκάλογο της Νεολαίας. … Ανεβαίνει στο βουνό. Αξιοσημείωτη η συμβολή του. Πολύτιμη η εισφορά του. Ιδρύει, μαζί με τον παιδαγωγό Μιχάλη Παπαμαύρο και με άλλους εκπαιδευτικούς, το Παιδαγωγικό Φροντιστήριο στο Καρπενήσι και ύστερα στο Τροβάτο, πάνω στ’ Άγραφα. Εθνοσύμβουλος στις Κορυσχάδες, αναπτύσσει το πρόγραμμα για μια δημοκρατική παιδεία. Στα χωριά και στις πόλεις μιλάει στους νέους, μιλάει στον λαό. Τον ξέρουν όλοι στην Ρούμελη. Είναι ο μπάρμπα-Κώστας. Ύστερα από την Απελευθέρωση, Αντιπρόεδρος στην Επιστημονική Εταιρεία “Επιστήμη-Ανοικοδόμηση”. Μαζί με την Ρόζα (Ιμβριώτη) και τον (Μιχάλη) Παπαμαύρο διευθύνει τον Τομέα των Εκπαιδευτικών που μελετούν τα προβλήματα της παιδείας. Μέλος της Συντακτικής Επιτροπής στο περιοδικό “Ανταίος”. Και το 1958-1961 βουλευτής (της ΕΔΑ).
Με τις παιδαγωγικές, τις ψυχολογικές και τις φιλοσοφικές μελέτες του έγινε γνωστός και έξω από τα σύνορα της χώρας μας. Ο Καθηγητής της Κλασικής Φιλολογίας στο Λονδίνο Τζ. Τόμσον μεταφράζει στα αγγλικά και δημοσιεύει την μελέτη του (Κώστα Σωτηρίου) “Ο νέος ανθρωπισμός στην παιδεία”. Στο Πανεπιστήμιο της Σόφιας (ο Κώστας Σωτηρίου) μιλάει για τον Ηράκλειτο. Στην Πράγα για την πορεία που βάδισε στην εξέλιξή της η λαϊκή εκπαίδευση στην Ελλάδα. Στα ζητήματα της παιδείας και της παιδαγωγικής, στα προβλήματα της ψυχολογίας και της φιλοσοφίας ήταν από τους λίγους που έχουν κατασταλάξει σε συγκεκριμένες θέσεις-πορίσματα.
Ο Σωτηρίου οραματίστηκε μια Ελλάδα λεύτερη όπου θα υπάρχει “η αναγνώριση, η εκτίμηση και ο πραγματικός σεβασμός στην αξία και στην αξιοπρέπεια του ανθρώπου”. Οραματίστηκε έναν Κόσμο λεύτερο όπου “η επιστήμη με το φως της θα σκορπίσει το πνευματικό σκοτάδι και από φονικό κι εξοντωτικό όργανο, που την έχουν καταντήσει, θα γίνει “όργανο ζωής” για να υψώνει ολοένα τον άνθρωπο κυρίαρχο στην φύση και κύριο στην τύχη του”.
Το όνομα του (Κώστα Σωτηρίου) θα μείνει γραμμένο στην ιστορία των λαϊκών αγωνιστών και των Δασκάλων του Γένους”.
Μένει τώρα να σημειώσω πως τα όσα καταχώρησα χτες και σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” υπογράφει ο Τάσος Βαφειάδης και έχουν δημοσιευθεί στο 21ο τεύχος του περιοδικού “Σύγχρονα Θέματα” (Μάιος-Ιούνιος 1966, Σελ. 348-349).
Κώστας Π. Παντελόγλου
