“Τα φρούτα της Σμύρνης ήταν γνωστά για την ασύγκριτη ευωδιά τους κι οι υπαίθριες αγορές αποπνέανε μια βασανιστική ποικιλία αρωμάτων:σταφύλια, σύκα, βερύκοκα, πεπόνια, κεράσια, ρόδια – όλα τόσο μπόλικα που κι ο φτωχότερος χωριάτης μπορούσε να ζήσει με φρούτα και τυρί. Στην εποχή τους, καλάθια με ροδοπέταλα αραδιάζονταν στους δρόμους: το ροδόσταμο κι η λεπτότατη ζαχαροπλαστική με το σιρόπι που μοσχοβολούσε τριαντάφυλλο ήταν οι ευνοούμενες λιχουδιές που σερβίρονταν στους επισκέπτες – στα πιο εύπορα σπίτια πάνω σε ασημένιο δίσκο μαζί μ’ ένα ποτήρι κρύο νερό.
Σε μερικούς δρόμους, η μυρωδιά του φρεσκοψημένου ψωμιού έπνιγε τα ρόδα. Τα ψωμάδικα βλέπανε στον δρόμο, με τον φούρνο πίσω απ’ το ταμείο κι οι διαβάτες συνήθιζαν να χώνουνε μέσα τα κεφάλια τους για χάζι, γιατί το ψωμί φουρνιζότανε μ’ ένα μακρύχερο φτυάρι.
Η εξοχή σκόρπιζε τις δικές της μυρωδιές. Είχε τις αμυγδαλιές, τις δάφνες, τις μιμίζες, τις πικροδάφνες (που πλαισιώνανε τις όχθες των ρυακιών με χιλιάδες ρόδινα μπουμπούκια) και τα γιασεμιά με το πλούσιο άρωμα. Όσοι μένανε κοντά στον σταθμό του Μπασμά Χανέ, στην άκρη της αρμένικης συνοικίας, ανασαίνανε τον αέρα και ξέρανε πως το τραίνο είχε φτάσει απ’ το προάστειο Μπουρνόβα, γιατ’ οι επιβαίνοντες πάντοτε κουβαλούσαν αγκαλιές γιασεμιά στους φίλους τους, στην πόλη”.
(*) Απόσπασμα από το βιβλίο της Μάρτζορι Χαουζπιάν, Η Σμύρνη στις φλόγες, Βιβλιομεταφραστική, Αθήνα Οκτώβριος 1972.
