Όσα καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” απόσπασμα είναι από μια δημοσίευση του Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών Φαίδωνα Βεγλερή, που με τίτλο “Μια πέτρα του Σίσυφου” είχε δημοσιευθεί στο δημιούργημα των Γιώργη Αναστασέα, Παναγιώτη Παπαγαρυφάλλου και Παναγιώτη Παπαγιάννη, το περιοδικό “Τοπική Αυτοδιοίκηση” (βλ. τεύχος 1, Γενάρης Φλεβάρης 1978, σελ. 5-8).
Τον Κωνσταντινουπολίτη Καθηγητή Φαίδωνα Βεγλερή είχα υπόψη μου απ’ τα συγγράμματά του και τις δημοσιεύσεις του ακόμη από τα προδικτατορικά χρόνια – κείμενά του περί το Ιουλιανό πραξικόπημα του 1965 είχαν κυκλοφορήσει και σε βιβλίο από τις Εκδόσεις “Θεμέλιο”. Από κοντά γνώρισα τον Καθηγητή Φαίδωνα Βεγλερή στην Κίνηση για την Ουσιαστική Αυτοδιοίκηση (ΚΙΝ.ΟΥΣ.Α.), που δεν αφέθηκε ν’ ανθίσει δολοφονηθείσα από την μεταπολιτευτικά εγκαθιδρυθείσα κομματοκρατία των ιδιοτελών και των μετρίων, στις αρχές του 1975 πριν τις πρώτες μεταδικτατορικές δημοτικές εκλογές της 30ης Μαρτίου και 6ης Απριλίου της ίδιας χρονιάς.
Τα περί Τοπικής Αυτοδιοίκησης κείμενα του Καθηγητή Φαίδωνα Βεγλερή αποτελούν και αυτά μέρος της πνευματικής μου οπλοσκευής – συνιστώ δε να αποτελέσουν μέρος της πνευματικής οπλοσκευής κάθε ασχολούμενου με την Τοπική Αυτοδιοίκηση ή ενδιαφερόμενου γι’ αυτήν:
“… Τι συμβαίνει σήμερα στους Δήμους και τις Κοινότητες; Πού οι Δημοτικές Αρχές σημείωσαν δημιουργική δράση, πού και από πού συνάντησαν δυσκολίες και εμπόδια; Εκεί όπου τα αποτελέσματα είναι πενιχρά ή απογοητευτικά ποιες είναι οι αιτίες … ;
… Μια πηγή πληροφοριών, που θα πρέπει φυσικά να “σταθμισθούν” … θα ήταν τα “τετράδια” των Δήμων και των Κοινοτήτων, όσο το δυνατόν περισσότερο ειλικρινά, όπου θα εξέθεταν περιοδικά και οπωσδήποτε κάθε χρόνο τα έργα, τις δυσκολίες, τα παράπονά τους.
Τα στοιχεία αυτά, και άλλα πολλά, θα επέτρεπαν μόνο να δει κανείς καθαρότερα, συνολικότερα, δικαιότερα το θέμα των Τοπικών Οργανισμών στην έμπρακτη λειτουργία και την απόδοσή τους. Για να κρίνει με κάποια πιθανότητα ακριβείας πώς πρέπει να κατανεμηθούν οι ευθύνες για τη διάχυτη και, σε μερικές περιπτώσεις, έντονη γενική εντύπωση ότι η δημοτική και κοινοτική διαχείριση κοινών αναγκών και απαιτήσεων δεν είναι σημαντική. Φταίει ο νόμος …; Φταίνε οι συγκεντρωτικές συνήθειες και οι πιεστικές επεμβάσεις των εποπτευόντων δημοσίων οργάνων; Η κακή λειτουργία, από αδράνεια, απροθυμία, αδυναμία θετικής εργασίας και σύμπνοιας μέσα στα Συμβούλια και στις σχέσεις τους με τον Δήμαρχο; Σφάλματα των ίδιων των δημοτών γιατί δεν έκαναν την ορθή εκλογή προσώπων για την εκπλήρωση των δημοτικών καθηκόντων ή και γιατί, μετά την εκλογή, αδιαφορούν και δεν συντρέχουν ούτε με το ενδιαφέρον τους ούτε με τη βοήθειά τους την προσπάθεια της Δημοτικής Αρχής;
Στις δυο τελευταίες ερωτήσεις πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή. Αναφέρονται στα αίτια εκείνα που η κριτική μας της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως συνήθως παραμελεί. Γιατί αν είναι αλήθεια ότι ένα μεγάλο μέρος της ευθύνης … ανήκει στους αμεσότερα “ενδιαφερόμενους” τότε … πρέπει να κριθεί με υπομονή και μελέτη και να πολεμηθεί με τους έμμεσους και περίπλοκους τρόπους που μόνοι μπορούν να βάλουν σε δρόμο μακράς και επίπονης θεραπείας τα δυο μεγάλα εμπόδια σε κάθε εκδήλωση της εθνικής και δημόσιας ζωής: την δυσκολία να ενωθούμε σε συλλογική συνεργασία και την πολύ διαδεδομένη αδυναμία μας να εργασθούμε με ελαττωμένα τα προσωπικά ελατήρια”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
