Στα “προαπαιτούμενα” Οκτωβρίου του τρίτου μνημονίου που ψηφίζονται αυτές τις ημέρες από τη βουλή συμπεριλαμβάνεται και η παρακάτω διάταξη:
Δεν επιβάλλονται ανταποδοτικά τέλη από τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε φυσικά ή νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες στις οποίες το Ελληνικό Δημόσιο ή το Ταμείο Αξιοποίησης Ιδιωτικής Περιουσίας Ελληνικού Δημοσίου Α.Ε. ή Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης έχουν, κατά τους όρους σχετικής σύμβασης, αναθέσει την παροχή υπηρεσίας ή την εκτέλεση έργου ή/και έχουν παραχωρήσει ή διαθέσει εμπράγματο ή άλλο δικαίωμα που περιλαμβάνει την ανάπτυξη, ανάπλαση, χρήση, εκμετάλλευση ορισμένης θαλάσσιας ή χερσαίας έκτασης, περιοχής, οδικού άξονα, μεταφορικής ή άλλης υποδομής, εφόσον από την εν λόγω σύμβαση ή εφαρμοστέα σχετικά νομοθετική διάταξη προβλέπεται ότι οι υπηρεσίες, στην παροχή των οποίων αντιστοιχούν τα ανταποδοτικά τέλη, παρέχονται από τα ανωτέρω πρόσωπα ή οντότητες.
Η αποικιακή αυτή διάταξη, που θίγει βέβαια κατάφωρα ό,τι έχει απομείνει από την αυτοδιοικητική εξουσία, δεν είναι νέα. Τροποποιεί την παλαιότερη παρόμοια ρύθμιση του 1958, επικαιροποιώντας την με τα νέα, πλην όμως τόσο παλιά, δεδομένα – τα οποία φυσικά δεν απαντώνται όπως θα έπρεπε από όσους νέμονται σήμερα τον χώρο της τοπικής αυτοδιοίκησης (αν και θα πρέπει να επισημάνουμε τη δίκαιη προσφυγή των δήμων των Μεσογείων στο Συμβούλιο της Επικρατείας, προκειμένου να ενεργήσει επιτέλους η διοίκηση για να αρχίσουν να εισπράττουν τα ανταποδοτικά τέλη απ’ το αεροδρόμιο “Ελευθέριος Βενιζέλος”).
Ο Κόσμος της Ν. Φιλαδέλφειας αναδημοσιεύει δυο σχετικά αποσπάσματα τοποθετήσεων του Κώστα Π. Παντελόγλου, από την εποχή που ήταν δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων, τα οποία πρωτοδημοσιεύτηκαν στα Δημοτικά Ζητήματα, τεύχος 4, Οκτώβρης 1978.
… το ζήτημα αυτό της μη κάλυψης του αναγκαίου ποσού για την καθαριότητα δεν είναι ένα ζήτημα μόνο σημερινό, είναι ένα ζήτημα αρκετά παλιό. Ήδη στην πενταετία 1925-1930 ο δήμος της Αθήνας ξόδευε 16 εκατομμύρια ενώ τα έσοδά του ήταν 750 χιλιάδες δραχμές.
Υπήρξαν δηλαδή εποχές όπου τα ποσά που έλειπαν ήταν πολλαπλάσια των σημερινών, αναλογικά φυσικά. Και τότε αντιμετώπιζαν … πώς τα έσοδα από την καθαριότητα … θα είναι τουλάχιστον δίκαια. (Στην) επιτροπή … που συγκροτήθηκε με απόφαση του δήμαρχου Μερκούρη με θέμα συζήτησης το τέλος αποκομιδής απορριμμάτων και άλλα ζητήματα του δήμου Αθηναίων τότε, είπαν μερικά πράγματα που πρέπει εμείς … σήμερα, σαράντα τόσα χρόνια αργότερα, να μη τα ξεχνάμε.
Είπαν … ότι η πλέον εύκολος και δικαία φορολογία είναι η κατά δωμάτιον και η διαίρεση της πόλεως σε φορολογικές ζώνες. Ο κ. Γεωργαντάς μέλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου … είπε: συμφωνώ με τον κ. Μαυρίδη -εκπρόσωπο της τραπέζης- με τη διαφορά ότι πρέπει να φορολογηθούν ειδικά τα ξενοδοχεία και αι οικίαι αι οποίαι έχουν δωμάτια και τα χρησιμοποιούν ως γραφεία.
Από τότε υπήρχε η άποψη ότι τα βάρη πρέπει να βαστάζονται απ’ αυτούς που πράγματι έχουν τις αντίστοιχες δυνάμεις.
… μια απόφαση που δεν θ’ αποδέχεται κατ’ αρχήν αυτή την αρχή θα (είναι) μια απόφαση (όχι σωστή).
Έχουμε τη δυνατότητα σήμερα να πάρουμε μια τέτοια απόφαση; Ο νόμος μάς λέει όχι, γιατί ο υπουργός των εσωτερικών ήθελε να τα βάλει όλα σε ένα τσουβάλι. (…)
(…) δεν έχουμε όλες εκείνες τις αναγκαίες πληροφορίες π.χ. πόσα εκ των εσόδων μας οφείλονται στις κατοικίες, πόσα εκ των εσόδων μας οφείλονται στα καταστήματα, πόσα εκ των εσόδων μας είναι από άλλες πηγές, ούτως ώστε να είναι δυνατός (ακόμα) και μέσα στα πλαίσια του νόμου ένας δίκαιος επιμερισμός αυτών των δαπανών – αν κατ’ αρχή κάνουμε δεκτή την έννοια της ανταποδοτικότητας και δεν θελήσουμε να δούμε το θέμα το οικονομικό της αυτοδιοίκησης στο σύνολό του και του δικαιώματος της αυτοδιοίκησης να ξοδεύει τα λεφτά που έχει σαν έσοδα, είτε εξ ιδίων πόρων είτε από φορολογικό πεδίο που τους έχει αναγνωριστεί είτε από κρατική επιχορήγηση κατά τον τρόπο που εκείνη κρίνει απαραίτητο. … λείπουν τα στοιχεία και ένα πράγμα που λείπει σίγουρα και το οποίο θα λείπει και στο μέλλον γιατί έτσι το προβλέπει ο νόμος, είναι ότι εμείς δεν θα έχουμε σε καμιά περίπτωση τους (βεβαιωτικούς) καταλόγους … στα χέρια μας. (…)
… αν είχα τα ακριβή μεγέθη δηλαδή πόσα (τετραγωνικά είναι της βιομηχανίας των ξενοδοχείων κλπ. κλπ. κι από την άλλη πόσα ήταν τα υπόλοιπα θα μπορούσα να βάλω μια τιμή που να μην είναι και 16 δρχ. αδιακρίτως (το τετραγωνικό) αλλά … 50 δρχ. στις τράπεζες π.χ. στα μεγάλα ξενοδοχεία κλπ. που ισχύει για όλους τους άλλους δήμους…
… από μια στοιχειώδη εξέταση του θέματος … τα δυο τετραγωνικά χιλιόμετρα του κέντρου της Αθήνας κοστίζουν σε μας 25 εκατομμύρια πιο πάνω από κείνο το ποσόν που θα κόστιζαν αν ήταν δυο οποιαδήποτε τετραγωνικά χιλιόμετρα σε ολόκληρη την Αθήνα. Αυτό το ποσόν … που (δημιουργείται) από την έννοια του πρότυπου τομέα -… θέλουμε να έχουμε τη βιτρίνα καθαρή…- θα έπρεπε να επιμεριστεί, θα έπρεπε να το πληρώνουν δηλαδή αυτοί που απ’ ό,τι προκύπτει από ένα πολύ πρόχειρο έλεγχο κατά ένα σημαντικό βαθμό δεν πληρώνουν. Όχι γιατί έχουν απαλλαγή, αλλά γιατί διαφεύγουν … ως φορολογητέα ύλη αυτή τη στιγμή από το δήμο.
Έχω εδώ ένα έγγραφο από αρμόδιο υπάλληλο, ο οποίος λέει ότι η Αμέρικαν Εξπρές πληρώνει για 1094 τετραγωνικά μέτρα, ενώ έχει 2900 τετραγωνικά μέτρα.
(από τα πρακτικά της συνεδρίασης του δημοτικού συμβουλίου Αθηναίων της 27ης Νοέμβρη 1975)
(…) 14. Με δεκάδες εκατομμύρια δραχμές επιβαρύνονται τα οικονομικά καθαριότητας του δήμου της Αθήνας, για τα δύο τετραγωνικά χιλιόμετρα του κέντρου της πόλης, ανάμεσα Σόλωνος, Αμαλίας, Όλγας, Αδριανού, Μοναστηράκι, Αθηνάς, Σωκράτους, Χαλκοκονδύλη, Κάνιγγος.
Δεκάδες εκατομμύρια δραχμές περισσότερα από οποιαδήποτε άλλα δυο τετραγωνικά χιλιόμετρα της περιοχής του δήμου.
Δεν είναι χωρίς βάση η άποψη πως ο Ελληνικός Οργανισμός Τουρισμού θα πρέπει να πληρώνει στο δήμο της Αθήνας αυτά τα εκατομμύρια και να μη ξοφλά το χρέος του με “φιλοδωρήματα” μερικών χιλιάδων δραχμών πότε για τις επισκευές κάποιου WC της Ακρόπολης, πότε για μερικές ξενόγλωσσες επιγραφές των αθηναϊκών δρόμων, πότε για μερικά καλαθάκια απορριμμάτων στο κέντρο της πόλης.
15. Με εκατομμύρια δραχμές επιβαρύνονται τα οικονομικά του φωτισμού του δήμου της Αθήνας.
- Μια και η ΔΕΗ χρεώνει το δημοτικό φωτισμό σε τιμή 15 φορές μεγαλύτερη απ’ όσο πληρώνει η ΠΕΣΙΝΕ.
- Μια και η ΔΕΗ δεν παραλείπει να επιβαρύνει το δήμο με τα μεγάλα εισπρακτικά δικαιώματα για τα τέλη
- Μια και ο δήμος πληρώνει τα έργα που προκαλούν οι μετατροπές του δικτύου της ΔΕΗ.
- Μια και ο δήμος πληρώνει το φωτισμό οδών και πλατειών και τις ώρες που απαιτείται όχι για την κυκλοφορία των δημοτών μα και για τη δημόσια τάξη. (…)
26. Στο σημείο αυτό ας θυμίσουμε πως το δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας το 1975 αύξησε τα τέλη καθαριότητας και φωτισμού από 6 σε 8 δραχμές για τα σπίτια και από 12 σε 16 δραχμές για τα μαγαζιά και το 1976 από 8 δραχμές σε 10 για τα σπίτια και από 16 δραχμές σε 25 για τα μαγαζιά, μετά από εισηγήσεις του δημάρχου για αυξήσεις 60% το 1975 και πολύ πάνω από 100% το 1976.
27. Τα πολυτελή διαμερίσματα και τα μικρόσπιτα, τα υπόγεια, τα σπίτια των φωταγωγών και των μικρών ακάλυπτων, τα ερείπια παρωχημένων εποχών πληρώνουν τα ίδια.
Τα μικρά μαγαζιά και εργαστήρια και τα εργοστάσια, τα μεγάλα ξενοδοχεία, οι τράπεζες, τα μεγάλα καταστήματα πληρώνουν τα ίδια, όταν βέβαια δεν απαλλάσσονται “… δυνάμει συμβάσεως μετά του ελληνικού δημοσίου…” ή δεν “τυχαίνει” να διαφεύγουν.
Ο νόμος της κυβέρνησης και η πρακτική της ΔΕΗ “αγνοούν” τη συνταγματική επιταγή ο καθένας να συνεισφέρει στα δημόσια βάρη αναλόγως των δυνάμεών του.
28. Τα ίδια πληρώνουν στο δήμο σαν τέλος καθαριότητας και εκείνοι που 6 φορές τη βδομάδα δίνουν σκουπίδια στο σκουπιδιάρικο και κείνοι που και λιγότερες από 3 φορές βλέπουν το σκουπιδιάρικο στη γειτονιά τους.
29. Τα ίδια πληρώνουν στο δήμο σαν τέλος φωτισμού και εκείνοι που χαίρονται τον άπλετο φωτισμό του κέντρου της πόλης και των μεγάλων αθηναϊκών δρόμων και όσοι μέσα στο σκοτάδι, τσαλαβουτούν στα λασπόνερα των χωματόδρομων των ακραίων συνοικιών. (…)
32. Υπουργεία, υπηρεσίες, οργανισμοί, δημόσιες επιχειρήσεις ενώ στεγάζονται σε εκατομμύρια τετραγωνικά μέτρα στην περιοχή του δήμου της Αθήνας, απαλλάσσονται με νόμο από την καταβολή στο δήμο τελών καθαριότητας και φωτισμού.
(από γραφτό με θέμα “μερικές σημειώσεις για τα οικονομικά καθαριότητας και φωτισμού του δήμου της Αθήνας” που κυκλοφόρησε σε λίγα δακτυλογραφημένα αντίγραφα στις 27 Δεκέμβρη 1977).
