Όσα καταχωρώ σήμερα στον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας απόσπασμα είναι από μια σφαιρική προσέγγιση του ελληνικού θεάτρου στη Σμύρνη της Χρυσοθέμιδος Σταματοπούλου-Βασιλάκου, καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών:
“Η διδασκαλία των αρχαίων κειμένων θεωρείτο μείζονος σημασίας για τη διαπαιδαγώγηση των ελληνοπαίδων. Συντελούσε στην πρόσληψη του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδος, εφόδιο απαραίτητο για την κατανόηση του σύγχρονου εθνικού βίου. Ιδιαίτερα η σπουδή των αρχαίων τραγικών, πέρα από την εκμάθηση της προγονικής γλώσσας, προσέφερε πολλαπλή ψυχική ωφέλεια για τη διαμόρφωση ηθικών χαρακτήρων με τη διδαχή πανανθρώπινων αξιών και τη διέγερση ευγενών αισθημάτων.
Έτσι, στο σημαντικότερο ελληνικό εκπαιδευτήριο αρρένων της Σμύρνης, την Ευαγγελική Σχολή, διοργανώθηκαν παραστάσεις αρχαίων δραμάτων με ηθοποιούς τους μαθητές της τελευταίας τάξης: Τον Μάρτιο του 1870 παίζεται στο “Θέατρο Σμύρνης” ο “Οιδίπους Τύραννος” του Σοφοκλή σε έμμετρη μετάφραση του Νικ. Κοντόπουλου, καθηγητή της Σχολής (η μετάφραση είχε εκδοθεί στην Αθήνα το 1861) – το 1898 η “Μήδεια” του Ευριπίδη στο θέατρο Προκυμαίας υπό την καθοδήγηση του καθηγητή της Σχολής Αντωνίου Βορεάδη – και το 1908 η “Ιφιγένεια η εν Ταύροις” του Ευριπίδη.
Αλλά και τα σχολεία θηλέων δίνουν το παρόν σε ανάλογες παραστάσεις. Στο Κεντρικό Παρθεναγωγείο Σμύρνης παίζεται η “Αντιγόνη” του Σοφοκλή, στις 27 Ιουνίου 1882, η “Ιφιγένεια η εν Ταύροις” του Ευριπίδη παίζεται σε παράσταση στο Παρθεναγωγείο Περαίας στο Κορδελιό, στις 17 Μαρτίου 1894, η “Αντιγόνη” στα Κούλα της Μικράς Ασίας τον Μάιο του 1896 και η “Ηλέκτρα” του Σοφοκλή από τους μικρούς μαθητές του νηπιαγωγείου του Τσαϊρλή Μπαξέ, στις 5 Ιουνίου του 1898.
Σημαντική υπήρξε η συμβολή στη σχολική θεατρική δραστηριότητα της φωτισμένης παιδαγωγού, διευθύντριας του Παρθεναγωγείου της Αγίας Φωτεινής, Σαπφώς Λεοντιάδου, η οποία ήταν η πρώτη εκπαιδευτικός που καθιέρωσε στον χώρο της ελληνόφωνης εκπαίδευσης της καθ’ ημάς Ανατολής την ετήσια παράσταση μαθητών στο τέλος της σχολικής χρονιάς. Η ίδια άλλωστε συνέγραψε προς τούτο τρία θεατρικά έργα για μαθητές, τα μονόπρακτα “Συνέδριον των τεσσάρων ηπείρων Ασίας, Ευρώπης, Αφρικής και Αμερικής μετά της μικρής Ελλάδος”, “Συνδιάλεξις του χορού των Μουσών επί του Ελικώνος” και “Η πατρίς δυσφορούσα”, έργα με διδακτική και ηθική στόχευση και έντονο το στοιχείο της ελληνοπρέπειας, τα οποία παίχτηκαν από μαθήτριές της, με επαινετικά σχόλια από τον Τύπο”.
Προσθέτω τώρα πως η σφαιρική προσέγγιση του ελληνικού θεάτρου στη Σμύρνη της Χρυσοθέμιδος Σταματοπούλου-Βασιλάκου έχει δημοσιευθεί στα Ιστορικά της εφημερίδας Ελευθεροτυπία.
Κώστας Π. Παντελόγλου
