Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” μερικά για το Νίκο Βέλμο, που άντλησα από τη στήλη “Χρονικά” του περιοδικού “Διαβάζω” (βλ. τεύχος 63, 23 Φεβρουαρίου 1983) – ας διαβαστούν με προσοχή:
“Συγγραφέας, ηθοποιός, φιλότεχνος, αθηνολάτρης, επαναστάτης με τον τρόπο του, ο Νίκος Βέλμος (1892-1930), μεγαλωμένος στα στενά της Πλάκας από φτωχούς γονείς, είχε πάντα την αίσθηση του κάλλους της ζωής που την ήθελε αγνή, απλή, ατόφια και χωρίς ψευτιά. Η δική του ζωή ήταν ένας συνεχής αγώνας για τους αδικημένους.
Ίδρυσε το “Άσυλο Τέχνης”, όπου οργανώνονταν ενδιαφέρουσες συζητήσεις για λογοτεχνικά, θεατρικά ή κοινωνικά θέματα και γινόντουσαν από καιρό σε καιρό ομαδικές ή ατομικές εκθέσεις γνωστών καλλιτεχνών. Παράλληλα μετέφερε στη δημοτική γλώσσα με πολύ σεβασμό έργα του Παπαρρηγόπουλου και του Βασιλειάδη, κυκλοφόρησε πολλά βιβλία … και εξέδιδε το “Φραγκέλιο”, ένα εβδομαδιαίο φύλλο που το έγραφε ολόκληρο ο ίδιος και το μοίραζε μόνος του στους συνδρομητές του. Στις λίγες σελίδες του έντυπου αυτού ο Βέλμος σατίριζε και καυτηρίαζε, άλλοτε έμμετρα και άλλοτε πεζά, τα κακώς κείμενα της πολιτικής, κοινωνικής και καλλιτεχνικής ζωής. …
Από καιρό σε καιρό το “Φραγκέλιο” κυκλοφορούσε και παραρτήματα, έκτακτα “Φύλλα Τέχνης” καθώς τα έλεγε ο Βέλμος, αφιερωμένα σε διάφορες καλλιτεχνικές ή πνευματικές μορφές, ιδέες και τόπους. Έτσι, στη σειρά αυτή παρουσίασε αξιοπρόσεχτα τεύχη με εικόνες και κείμενα για το Άγιον Όρος, για το Δομήνικο Θεοτοκόπουλο, για το Σαίξπηρ, για τον Μπετόβεν, για το Χαλεπά, για το Γαλάνη, τον Άγγελο Θεοδωρόπουλο, τον Κόντογλου και άλλους.
Τα γράφουμε αυτά για το Βέλμο, με αφορμή μια ενδιαφέρουσα Έκθεση ενθυμημάτων του ίδιου και του “Ασύλου Τέχνης”, που οργάνωσαν πρόσφατα οι Εκδόσεις “Πρόσπερος” για να τιμήσουν τα πενήντα χρόνια από το θάνατο του καλλιτέχνη. Η Έκθεση πραγματοποιήθηκε με τη συγκινητική βοήθεια του ιερέα Μάριου Δαπέργολα, που διέθεσε όλα σχεδόν τα εκθέματα από τη Συλλογή του. Στα εκθέματα αυτά περιλαμβάνονταν ζωγραφικά έργα, γλυπτά, φωτογραφίες, βιβλία, γράμματα και άλλα χειρόγραφα του Βέλμου, προγράμματα από θεατρικές παραστάσεις και άλλα ντοκουμέντα και μερικά από τα εκθέματα του “Ασύλου Τέχνης” …”.
Προσθέτω τώρα πως ένα γραφτό του Νίκου Βέλμου για τον αγωνιστή δημοσιογράφο Τάκη Φίτσο, συμπατριώτη-φίλο αδελφικό του Άρη Βελουχιώτη, έχω καταχωρήσει στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” στις 25 Ιουνίου 2014.
Κώστας Π. Παντελόγλου
Ευχαριστώ θερμά για τις εφημερίδες που μου στείλατε.
Χθες τις παρέλαβα δεν μπόρεσα ακόμα να τις διαβάσω.
Αλλά σας διαβάζω συχνά στο διαδύκτιο και σας συγχαίρω για την δουλειά που κάνετε
και την αγάπη που έχετε στην πόλι μας.