Εκεί στα τέλη της δεκαετίας του ’50 αρχές της δεκαετίας του ’60 η “Αυγή” – και από το 1964 η ομογάλακτή της ιδεολογικά, αλλά απογευματινή στην κυκλοφορία “Δημοκρατική Αλλαγή” – ήταν οι εφημερίδες στις οποίες εντρυφούσαν οι ανήσυχοι νέοι της εποχής παρ’ όλους τους κινδύνους που τότε αυτό συνεπαγόταν για τον χαρακτηρισμό των κοινωνικών τους φρονημάτων με σοβαρές συνέπειες για το μέλλον τους.
Ένας αστερισμός περιοδικών από την άλλη κάλυπτε ένα ευρύ φάσμα ενδιαφερόντων και πνευματικών αναγκών των ανήσυχων νέων του ’60. Η “Επιθεώρηση Τέχνης”, το καλό μηνιαίο περιοδικό γραμμάτων και τεχνών, οι ανεπανάληπτοι “Δρόμοι της Ειρήνης”, φυσικά η “Πανσπουδαστική”, δημιούργημα των προχωρημένης κοινωνικοπολιτικής αφετηρίας φοιτητών και σπουδαστών με κύρος ευρύτερο, τα “Σύγχρονα Θέματα”, περιοδικό επιστημονικής έρευνας και επιστημονικού προβληματισμού που εκδιδόταν κάθε δίμηνο, η μηνιαία “Ελληνική Αριστερά” της ΕΔΑ, τα “Σύγχρονα Παγκόσμια Προβλήματα” και υστερότερα η “Διεθνής Επιθεώρηση”, έδιναν το “παρών” τους και τροφοδοτούσαν τους ανήσυχους νέους του ’60 με γνώσεις, αλλά και υλικό για προβληματισμό.
Ο “Πρωτοπόρος, έκδοση της Νεολαίας της ΕΔΑ, “Τα Νειάτα”, η δημοκρατική έκδοση της νεολαίας που εκπορεύτηκε από τη Νέα Φιλαδέλφεια, “Η Γενιά μας” της Δ.Ν. Λαμπράκη, προσέφεραν το κατά δύναμιν. Και το προηγηθέν νεανικό μηνιαίο περιοδικό “Το Αύριο” το ίδιο.
Η “Πολιτική-Οικονομική Έρευνα” του εξαιρετικού διανοούμενου αγωνιστή Γιάννη Βιστάκη, ο “Κόσμος Επιστήμη και Ζωή” του αξέχαστου Λουκή Ακρίτα, ο “Λαϊκός Λόγος” του κορυφαίου πνευματικού ανθρώπου Βασίλη Ρώτα, η “Ιστορική Επιθεώρησις” του Αντιστασιακού παράγοντα Κομνηνού Πυρομάγλου, η οικονομική και κοινωνική επιθεώρηση “Νέα Οικονομία” του Καθηγητή Άγγελου Θ. Αγγελόπουλου που είχε διατελέσει υπουργός της κυβέρνησης της Ελεύθερης από τους Γερμανούς Ελλάδας (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης), τέλος το πληρούμενο από επιστημονικές πραγματείες βιβλιοκρισίες βιβλιογραφίες “Αρχείον Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών” το ανά τρίμηνο και επί δεκαετίες εκδιδόμενο αρχής γενομένης από το 1921 υπό του κορυφαίου προοδευτικού ανθρωπιστή επιστήμονα Δημητρίου Καλλιτσουνάκι, πρόσθεταν στο παζλ των περιοδικών της εποχής που οι ανήσυχοι νέοι του ’60 μπορούσαν να διαβάσουν και να προσανατολιστούν.
Δεν θα έπρεπε να λησμονήσω σε τούτο το σημείωμα και “Τα Τετράδια της Δημοκρατίας”, το θεωρητικό όργανο των Λαμπράκηδων. Δεν θα έπρεπε ακόμη να λησμονήσω το εκ Θεσσαλονίκης ελαυνόμενο περιοδικό “Σπουδαστικός Κόσμος”, καθώς και τη μηνιαία πολιτική επιθεώρηση “Αναγέννηση”, που μια μερίδα των ανήσυχων νέων του ’60 είχε επιλέξει για την δια του τύπου έκφρασή της, μετά που πήρε μορφή διεθνώς και οριστικό χαρακτήρα η ιδεολογικοπολιτική διένεξη ΕΣΣΔ-Κίνας. Και στο “Δελτίο Φίλων Νέων Χωρών” (Κίνηση Αντιαποικιακής Αλληλεγγύης) οφείλω στο σημείο αυτό μνεία· και στα “Ελληνοκινεζικά Χρονικά”, το επίτευγμα αυτό των Φίλων της Νέας Κίνας.
Η Θεσσαλονίκειος φοιτητική προχωρημένη ιδεολογικοπολιτικά “Πρωτοπορία” κατακτά δικαιωματικά θέση στο σημείωμά μου αυτό· και ο “Ελληνικός Κινηματογράφος”, η περιοδική έκδοση κινηματογραφικής τέχνης· και το σοβαρό περιοδικό “Θέατρο”· και οι στοχαστικές “Μαρτυρίες”· και τα “Χρονικά της Νίκαιας”.
Με την αναφορά μου 1) στην κατά Κυριακή εκδιδόμενη εφημερίδα “Ελεύθερος”, που με την ευθύνη του Δημήτρη Πουρνάρα έδινε το μαχητικό της παρών 2) στα “Ελεύθερα Συνδικάτα”, το δημοσιογραφικό όργανο του Δημοκρατικού Συνδικαλιστικού Κινήματος (ΔΣΚ) 3) στην ετήσια έκδοση “Επιστήμη και Ανθρωπότητα” της Ακαδημίας Επιστημών της ΕΣΣΔ και 4) στα “Προβλήματα Τοπικής Αυτοδιοικήσεως”, περιοδικό μελέτης και προβολής θεμάτων που απασχολούν τους Δήμους και τις Κοινότητες, τερματίζω το σημείωμά μου αυτό, προσθέτοντας πως και άλλα εγχειρήματα στο χώρο του ημερήσιου και περιοδικού τύπου συναντούσαν το ενδιαφέρον των ανήσυχων νέων του ’60.
Αλλά γι’ αυτά μια άλλη φορά…
Κώστας Π. Παντελόγλου
