Από μια μελέτη του Χρήστου Τσιντζιλώνη είναι το απόσπασμα που ακολουθεί, μελέτη δημοσιευμένη στην Κομ-Επ (τεύχος 3, Μάιος Ιούνιος 2000) – κατά τη δημοσίευση της μελέτης αυτής ο συντάξας είχε την ιδιότητα του υπεύθυνου του Τμήματος Ιστορίας της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ και του μέλους της συντακτικής επιτροπής της Κομ-Επ.
“Με τη Σμύρνη στις φλόγες και την απελπισμένη προσπάθεια του μαρτυρικού πληθυσμού της να σωθεί, καταφεύγοντας στα συμμαχικά καράβια, γράφεται η τελευταία σελίδα στην ιστορία των σχέσεων της Ελλάδας με τους “συμμάχους” της στα χρόνια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου και του […] τυχοδιωκτισμού (της μικρασιατικής εκστρατείας).
Τις μέρες εκείνες διαδραματίζεται ένα από τα πιο απάνθρωπα και αποκαλυπτικά γεγονότα του πολέμου. Οι “σύμμαχοι” της ελληνικής ολιγαρχίας, Άγγλοι, Γάλλοι, Ιταλοί και Αμερικανοί ανέχονται με τη μεγαλύτερη απάθεια να πετιούνται μπρος στα μάτια τους οι Έλληνες στη θάλασσα. Οι απερίγραπτα δραματικές σκηνές που ξετυλίγονται στον κόλπο της μαρτυρικής Σμύρνης είναι η στιγμή της αλήθειας για την πραγματικότητα της “συμμαχίας”, είναι ο ίδιος ο ιμπεριαλισμός χωρίς προσωπείο.
Η Μικρασιατική καταστροφή του 1922 αποτελεί ένα από τα σημαντικά ορόσημα της νεοελληνικής ιστορίας.
Στα νερά του κόλπου της Σμύρνης πνίγηκε η “μείζων Ελλάς” και η ιδεολογία της “Μεγάλης Ιδέας”, που επί ένα ολόκληρο αιώνα αποτέλεσε τον άξονα της πολιτικής των κυρίαρχων τάξεων στη χώρα μας και χρησίμευσε ως το καταλληλότερο μέρο για τον αποπροσανατολισμό του εργαζόμενου λαού από τα καίρια οικονομικά και κοινωνικά αιτήματά του, όπως συμβαίνει σήμερα με την ιδέα της Ενωμένης Ευρώπης και του Μάαστριχτ”.
Προσθέτω τώρα τούτο: η μελέτη από την οποία απέσπασα όσα παραπάνω καταχώρησα έχει πρωτοδημοσιευτεί στο βιβλίο με τίτλο Θέματα ελληνικής ιστορίας – μαρξιστική προσέγγιση, Αφιέρωμα στα 20 χρόνια του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών (ΚΜΕ), Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή, Αθήνα 1995, σελ. 163-193.
Κώστας Π. Παντελόγλου
