Ο Μικρασιατοπροσφυγοσυνοικισμός της Νέας Φιλαδέλφειας πρωτοκατοικήθηκε από τους πυροπαθείς Μικρασιάτες πρόσφυγες του Συνοικισμού του Γηροκομείου φθίνοντος του μηνός Ιουλίου 1927 – στην πορεία κατοίκησαν και εκείνοι οι πρόσφυγες που είχαν υποβάλλει αίτηση πριν τη φωτιά στους Αμπελόκηπους για να πάρουν ένα σπίτι στον φρεσκοκατασκευασμένο τότε συνοικισμό.
Κοντά στις άλλες ελλείψεις του συνοικισμού έλειπε και η εκκλησία· υπάρχει η μαρτυρία του Μανώλη Μακρή, από τους πρώτους κατοίκους του συνοικισμού, που και συνδικαλιστικά ασχολήθηκε στο χώρο των επαγγελματιών, αλλά και Δημοτικός Σύμβουλος είχε εκλεγεί επανειλημμένα στην πόλη μας, για το πώς απέκτησαν εκκλησία οι Φιλαδελφειώτες και οι Φιλαδελφειώτισσες, την Κοίμηση Θεοτόκου ή Παναγίτσα:
“Ένα βράδυ … εγώ και πολλοί άλλοι Νεοφιλαδελφειώτες σπάσαμε τις αποθήκες του Εποικισμού και με τις σανίδες, μέσα σε μια νύχτα, φτιάξαμε την εκκλησία μας, την Κοίμησι Θεοτόκου. Την γεμίσαμε δε με εικόνες και κειμήλια που πήραμε από το Α’ Σώμα Στρατού.
Μέσα σ’ αυτή την εκκλησία οι “Ποδονιφτιώτες” παντρεύτηκαν, βάπτισαν τα παιδιά τους και έψαλαν τους γονείς των. Η κάθε σανίδα της εκκλησίας ήταν συνδεδεμένη με την ζωή και τον πόνο του τόσο βαρειά χτυπημένου Μικρασιατικού στοιχείου” (βλ. Αναζήτησις, Αριθ. φύλλου 282, 30 Μαρτίου 1977, σελ. 14).
Σε μαρτυρία του Δημήτρη Παπανίκα, κατοίκου της περιοχής πριν το συνοικισμό, πατέρα της Φιλαδελφειώτισσας ηθοποιού Καίτης Παπανίκα που διετέλεσε και Δημοτική Σύμβουλος, μαρτυρία που διέσωσε η Αναζήτηση, εξαίρεται η συμβολή του παπα-Καλλίνικου, του ιερέα της εκκλησίας, στο φτιάξιμο της Παναγίτσας και δίνεται η πληροφορία ότι “την πρώτη καμπάνα της Κοιμήσεως Θεοτόκου την έφερε ο ίδιος ο Δημήτρης Παπανίκας με το γαϊδουράκι του από το Μοναστηράκι”.
Τη συμβολή του παπα-Καλλίνικου στο φτιάξιμο της Κοιμήσεως Θεοτόκου υπογραμμίζει στη δική του μαρτυρία, επίσης αποθησαυρισμένη στην Αναζήτηση και ο Γιώργος Φέξης που τον γνώρισα από κοντά ως παράγοντα του Ιωνικού Αθλητικού Συλλόγου. Ο Γιώργος Φέξης στη μαρτυρία του αναφέρεται και στη συμβολή του Δημήτρη Κεχαγιά, γνωστού επαγγελματία της πόλης μας, πατέρα της οδοντιάτρου Ευαγγελίας Κεχαγιά.
Θέλω στο σημείο αυτό να σημειώσω πως ο Αρχιμανδρίτης Καλλίνικος Παπαϊωάννου είχε πλούσια θρησκευτική και εθνική δράση στα χώματα της Μικρασίας και ετελεύτησε το βίο του το 1965. Στον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας θα επανέλθω στον παπα-Καλλίνικο.
Και τώρα για τον πρώτο γιορτασμό των Θεοφανείων στη Νέα Φιλαδέλφεια· αυτός πραγματοποιήθηκε τα Θεοφάνεια του 1928 στην Παναγίτσα (Κοίμηση Θεοτόκου), στην Παναγίτσα ως παράγκα φυσικά. Τον γιορτασμό αυτό αποτύπωσε με τη φωτογραφική του μηχανή ο Θεόδωρος (Θεοδωράκης) Κιακίδης, στον οποίο η Νέα Φιλαδέλφεια χρωστά τις φωτογραφίες της του πρώτου της καιρού, ενώ η Θράκη (η πρώτη πατρίδα του) και η Μικρασιατική Εκστρατεία αθροίζουν και τις δικές του συγγραφές.
Ο Θεόδωρος Κιακίδης άσκησε επαγγελματική δραστηριότητα στην πόλη μας (ψιλικά-νεωτερισμοί), το κατάστημά του ήταν στη γωνία Βρυούλων και Ραιδεστού, είχε διατελέσει Δημοτικός Σύμβουλος και άξιος εργάτης της μνήμης του είναι ο γιος του Περικλής Κιακίδης, ανώτερο στέλεχος του τραπεζιτικού τομέα. Αδελφός του Θεόδωρου Κιακίδη ο Κώστας Κιακίδης ανώτερος υπάλληλος του Υπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας.
Προσθέτω, εντέλει, πως ο Μανώλης Μακρής, ο Δημήτρης Παπανίκας και ο Θεόδωρος (Θεοδωράκης) Κιακίδης ήταν φίλοι του πατέρα μου Παντελή Παντελόγλου, γεγονός που με βοήθησε να έχω αντίληψη των προσώπων αυτών, αλλά και αρκετών εκ των λεγομένων τους από πρώτο χέρι και από πολύ μικρός.
Κώστας Π. Παντελόγλου
