Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” ένα απόσπασμα από το βιβλίο της Ιφιγένειας Χρυσοχόου “Μαρτυρική πορεία. Το χρονικό της ομηρείας 1922-1924” (Εκδόσεις Ι. Ζαχαρόπουλος, Αθήναι 1974), που αναφέρεται στην Σμύρνη:
“Α, η Σμύρνη! Η Σμύρνη είναι η πιο όμορφη, η πιο πολιτισμένη πόλη! Βλέπει την Αμαζόνα Σμύρνα … Η πρώτη Αμαζόνα της Μικρασίας σε ομορφιά, σε χάρη, σε κορμοστασιά! Αυτή ίδρυσε την Σμύρνη. Μόνο αυτή, η ασυναγώνιστη, θα μπορούσε να την ιδρύσει. Κι ας υπάρχουν κι άλλες εκδοχές … Όλοι όσοι γνώρισαν τη Σμύρνη, αρχαίοι και σύγχρονοι, Ρωμαίοι και Βυζαντινοί, ξένοι και δικοί μας, όλοι, όλοι μαγεύτηκαν από τις ομορφιές της. Όλα τα βιβλία μιλάνε για τις ομορφιές της. “Η ωραιοτέρα πόλις κάτω απ’ τον ήλιο”, λέει ο φιλόσοφος Φιλόστρατος. Η πρώτη της Ασίας στην ομορφιά και το μέγεθος, θα πει ο Στράβων. “Φάρο”, την ονομάζει ο Πλίνιος. “Η πιο ανθηρή πόλις της Ασίας”, λέει ο Κικέρων. Ποιος δεν τη θαύμασε; Ποιος δεν την τραγούδησε; Πως να μείνει ασυγκίνητος κι ο Μέγας Αλέξανδρος; Αυτός έδωσε τα σχέδια για την ίδρυση μιας νέας Σμύρνης, όταν σεισμός χτύπησε την ασύγκριτη πολιτεία. Μιας Σμύρνης αντάξιας της πρώτης. Στην αρχή ήταν αιολική. Ύστερα πρώτη της Ιωνίας. Για αιώνες κρατούσε τα πρωτεία. Μονάχα όταν η Κωνσταντινούπολις έλαβε τα σκήπτρα, πήρε πια η Σμύρνη την δεύτερη θέση. Μα πάλι η πιο πλούσια της Μικρασίας. Με το πιο όμορφο περιγιάλι. Το “Μικρό Παρίσι”. Το καμάρι της Ανατολής…”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
