Όσα καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” απόσπασμα είναι από μια εισήγηση του Γιώργου Θεοτοκά στο Συνέδριο της ΚΕΔΚΕ που συνήλθε το 1956 στην αίθουσα του Δήμου Αθηναίων, εισήγηση που έχει καταχωρηθεί στην “Επιθεώρηση της Τοπικής Αυτοδιοικήσεως”, το επίσημο όργανο των Δήμων και Κοινοτήτων της Ελλάδος:
“Ο Δήμος είναι το πρώτο κύτταρο της Δημοκρατίας, η αρχική πηγή της, η αμεσώτερη έκφρασή της. Ο Δήμος είναι η ίδια η Δημοκρατία, όπως γεννιέται αυθόρμητα από τις πιο επείγουσες, τις πιο πραγματικές ανάγκες της ζωής. …
Όπου εγκατασταθούν άνθρωποι για να ζήσουν μαζί, ως κοινωνία, εμφανίζονται προβλήματα που απαιτούν μια κοινή αντιμετώπιση και γεννιέται η ανάγκη μιας τοπικής εξουσίας, ικανής να τα λύσει. Αυθόρμητα οι πολίτες συνάζονται και εκλέγουν, ανάμεσά τους, μερικά πρόσωπα που τους φαίνονται κατάλληλα για το έργο αυτό. Έτσι σχηματίζεται μόνος του ο Δήμος …
Πρέπει να έχουμε πάντα στον νου την ιστορία αυτού του θεσμού και τον ρόλο του στην εξέλιξη των κοινωνιών, για να καταλαβαίνουμε αληθινά την σημασία του. Υπηρετεί άμεσες, επείγουσες και πολύ σεβαστές υλικές ανάγκες της κοινωνικής ζωής μας, αγωνίζεται καθημερινά για την βελτίωση των όρων της ομαδικής διαβίωσης. Από κει και πέρα όμως έχει και ωρισμένους άλλους προορισμούς. Είναι ένα σχολείο της αγωγής του πολίτη: τον κάνει να αισθανθή πιο ζεστά, παρά το Κράτος, την συμμετοχή του στα κοινά και να συνηθίσει στην άσκηση των πολιτικών του δικαιωμάτων. Είναι ακόμα -δηλαδή πιστεύω ότι μπορεί και πρέπει να είναι- ένας παράγοντας του πνευματικού μας πολιτισμού. Στην εποχή αυτή που ζούμε, και που την χαρακτηρίζει η ακατάπαυστη άνοδος των μεγάλων μαζών σε ολοένα ανώτερα βιοτικά και μορφωτικά επίπεδα, πρέπει να φύγουμε οριστικά από την αντίληψη ότι η πνευματική ζωή είναι υπόθεση κλειστών κύκλων διανοουμένων ή μιας περιωρισμένης εκλεκτικής κοινωνίας. Είναι, από εδώ και πέρα, υπόθεση του συνόλου του λαού και στο σημείο αυτό η συμβολή του Δήμου και της Κοινότητας μπορεί να είναι μεγάλη”.
Προσθέτω ότι η παραπάνω εισήγηση του Γιώργου Θεοτοκά έχει περιληφθεί και στο βιβλίο του “Πολιτικά Κείμενα”, Εκδοτική Εταιρεία “Ίκαρος”, Αθήνα 1976.
Κώστας Π. Παντελόγλου
