Καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” το δεύτερο μέρος του γραφτού του τίτλου. Σχετικά με τη χρησιμότητά του ας διαβάσει ο αναγνώστης όσα στο πρώτο μέρος σχετικά σημείωσα:
“Τα ίχνη της Ελληνικής κουλτούρας βρίσκοντας επίσης στις οικοδομές της πόλης του Ντεμπρεσέν. Ο περίφημος Οίκος Κουλτούρας που ανακαινίστηκε κτισμένος σε νεοκλασσικό στυλ, το Δημαρχείο της πόλης, καθώς και το μεταρρυθμισμένο Λύκειο από το οποίο βγήκαν τόσοι διάσημοι Ούγγροι, φέρουν βαθειά ίχνη του αρχιτεκτονικού στυλ της Αρχαίας Ελλάδας.
Όλες αυτές οι παραδόσεις συμβάλλουν αισθητά στο γεγονός, ώστε η πρωτοβουλία των νεαρών (μαθητριών) του Λυκείου να βρει θερμή συμπαράσταση από τους μεγάλους, τόσο από μέρους των καθηγητών όσο και γνωστών προσωπικοτήτων της πόλης. Ανάμεσα σ’ άλλους μπορούμε να αναφέρουμε την καθηγήτρια Ερνώ Καρσάι που σκάλισε προσωπικά και παράδωσε στο μικρό Μουσείο του Λυκείου πολλά αντίγραφα Ελληνικών αναγλύφων. Μεταξύ των έργων αυτών, ξεχωριστή επιτυχία έχουν τα διαζώματα του Παρθενώνα και πολλά Ελληνικά αγγεία με ερυθρές απεικονίσεις. Όμοια έργα εκτελέσθηκαν μ’ επιτυχία από τις καθηγήτριες Μαρία Τσίλεγκ και Σάντορα Εστόκ. Επίσης, πολλοί μηχανικοί της πόλης παίρνουν μέρος στα έργα αυτά και βοηθούν αποτελεσματικά τις νεαρές μαθήτριες. Ο Ναντόρ Μπέρκυ, γλύπτης της πόλης, σμίλευσε ο ίδιος την προτομή του Περικλή που χάρισε στο Μουσείο του Λυκείου, του οποίου αποτελεί ένα από τα κοσμήματά του.
Η καμπάνια αυτή είναι ήδη γνωστή σ’ ολάκερη την χώρα. Μια ανάλογη εργασία άρχισε κιόλας στα Λύκεια του Χαζντονσζόμποζλο, του Πεκς, του Μπερετζνούφαλον, του Σιοφόκ, καθώς και σε πολλά Λύκεια της πρωτεύουσας.
Οι ομάδες ξένων φοιτητών, καθηγητών και άλλων που ενδιαφέρονται γι’ αυτή την καμπάνια και επισκέπτονται το Λύκειο του Ντεμπρεσέν, για να μελετήσουν το επιτευχθέν έργο, αυξάνουν καθημερινά. Τούτο το καλοκαίρι στο Ντεμπρεσέν θα συνέλθη το Συνέδριο των καθηγητών ιστορίας του Διεθνούς Πανεπιστημιακού Φεστιβάλ. Αυτοί που θα πάρουν μέρος … θα αφιερώσουν μια ολάκερη μέρα στην μελέτη του Ελληνικού υλικού που κατέχει ήδη το Λύκειο της πόλης αυτής. Θα μελετήσουν ιδιαίτερα την τεχνοτροπία που συντελείται η εργασία και την συμβολή της στην σπουδή της ιστορίας των τεχνών της Αρχαιότητας.Με την ευκαιρία αυτή θα οργανωθή επιβλητική έκθεση με υλικά ετοιμασμένα και θα λάβουν χώραν πρακτικές επιδείξεις. Σύμφωνα με τα σχέδια, θα εκτεθούν πεντακόσια διαφορετικά μοντέλα, που κατά το μεγαλύτερό τους μέρος θ’ αντιπροσωπεύουν τις τέχνες της Αρχαίας Ελλάδας. Ανάμεσα σ’ αυτά θα επιδειχθούν μοντέλα που θ’ αναπαριστούν τις κατοικίες των ανθρώπων του λαού της Αρχαίας Ελλάδας και θα φθάνουν ως τα ξακουστά αγάλματα, τα αγγεία και μωσαϊκά κι ακόμα μικρογραφική αναπαράσταση ολάκερης της πόλης των Αθηνών.
Η ειδική τεχνική που απαιτείται για να κατασκευασθούν οι μακέττες βοηθεί τις νεαρές μαθήτριες ν’ αποκτήσουν μεγάλη ικανότητα στις διάφορες χειρωνακτικές εργασίες. Η διδασκαλία της ιστορίας των τεχνών με την μέθοδο που αναφέραμε θέτει σ’ εφαρμογή μ’ επιτυχία στα σημερινά Ουγγρικά Λύκεια την αρχή που θέλει, όπως παράλληλα με την θεωρητική διδασκαλία, να δίδεται στους μαθητές η ευκαιρία ν’ αναπτύσσουν επίσης τις πολυτεχνικές τους ικανότητες.
Όλο το Λύκειο Κοκονάι είναι διαποτισμένο από το πάθος της ιστορίας των τεχνών. Τώρα πολλοί καθηγητές (του Σχολείου αυτού) ετοιμάζουν ταξίδι σπουδής στην Ελλάδα.
Οι καθηγητές του Λυκείου, όπως και οι (μαθήτριές) του, έχουν σαν κανόνα την άποψη: όποιος δεν γνώρισε και δεν κατανόησε την κουλτούρα και τις καλές τέχνες των μεγάλων Εθνών του παρελθόντος, δύσκολα μπορεί να καταλάβει την κουλτούρα και τις καλές τέχνες των μεγάλων Εθνών του παρελθόντος, δύσκολα μπορεί να καταλάβει την κουλτούρα και τις καλές τέχνες της ίδιας της χώρας του και δύσκολα μπορεί να προσαρμοστεί στα ρεύματα της σύγχρονης τέχνης. Η γνώμη αυτή αξίζει ν’ ακουστεί”.
Δεν περιορίζονται, όπως θα κατάλαβε ο αναγνώστης, τα ενδεχόμενα οφέλη μιας τέτοιας προσπάθειας στην εκπαίδευση της νέας γενιάς και στην επαγγελματική της προοπτική – και στην πόλη θα έχει την αντανάκλασή της μια τέτοια προσπάθεια: στην ανύψωση του πνευματικού της επιπέδου, στην παραγωγική της ανασυγκρότηση, και φυσικά στην επισκεψιμότητά της, επισκεψιμότητα κάποιου επιπέδου όπως μπορεί να αντιληφθεί κανείς, μάλιστα πολύ περισσότερο αν πλάι στα της Αρχαίας Ελλάδας προστεθούν τα του Μικρασιατικού Ελληνισμού ανάλογα, καθώς και τα σχετικά με την Πρωτομαγιά και την ιστορική αυτής διαδρομή στη Ελλάδα και σε όλο τον Κόσμο [Εδώ και πάνω από 50 χρόνια στα “Νειάτα” (Μάιος 1964) ο φίλτατος πρόεδρος του Συλλόγου Φίλων Ελληνικής Μουσικής (ΣΦΕΜ) Ζάκης Κουνάδης σημείωνε, τελειώνοντας την περιγραφή μιας σημαντικής διεθνούς εκδήλωσης που είχε λάβει χώρα εκείνη την Πρωτομαγιά: “Ας φιλοδοξήσουμε όλοι μας να κάνουμε τη Φιλαδέλφεια κέντρο του Κόσμου για τις μέρες της γιορτής των εργατών”]…
Προσθέτω, τέλος, πως όσα στο πρώτο και δεύτερο μέρος αυτού του γραφτού καταχώρησα είχαν δημοσιευτεί στην “Πολιτική-Οικονομική Έρευνα” του εξαιρετικού Γιάννη Βιστάκη (αριθμός τεύχους 90, Ιούνιος 1964, σελ. 51-53).
Κώστας Π. Παντελόγλου
