Όσα καταχωρώ σήμερα στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας” ένα απόσπασμα είναι από βιβλίο του Αθηναιογράφου Γιάννη Καιροφύλα:
“Το 1927 η ιστορική πλατεία της Ομονοίας αναμορφώνεται. Την έχουν περικλείσει με σανίδια και την έχουν ξεκοιλιάσει ως τα έγκατα του εδάφους της. Οι ωραίοι φοίνικες, που όλοι τους καμάρωναν επί χρόνια, κόπηκαν και ο καταπράσινος κήπος της δεν υπάρχει πια. Το κυριότερο κέντρο της νυκτερινής και ημερήσιας ζωής της Αθήνας αλλάζει όψη. Κάτω από την πλατεία πρόκειται να γίνει ο μεγάλος κεντρικός (σταθμός του ηλεκτρικού σιδηροδρόμου). Εκεί κάτω θα κατεβαίνουν οι Αθηναίοι για να πάνε στον Πειραιά και στο Φάληρο, στην Κηφισιά και στο Μαρούσι. …
… Το 1840, όταν ονομάστηκε πλατεία Όθωνος και διαμορφώθηκε, ξεριζώθηκαν τ’ αμπέλια και οι συκιές που ήταν εκεί φυτεμένα. Τότε φυτεύτηκαν βελανιδιές, κυπαρίσσια και πεύκα. Το 1860 αποτελούσε εξοχικό κέντρο, έξω από την πόλη και δημιουργήθηκαν σ’ αυτήν τα πρώτα καφενεία. Το 1864, που εγκαταστάθηκε ο Γεώργιος ο Α’, η πλατεία άλλαξε όνομα για να μην θυμίζει τον διωγμένο πια βασιλιά. Ονομάστηκε πλατεία Ομονοίας και απέκτησε γύρω της σπίτια. Έγιναν τότε τα καφενεία “Σολώνειον” (μετά “Πάγκειον”), του Ζαχαράτου-Καπερώνη (μετά ζυθοπωλείο “Ελλάς”) και του Ζήση (μετά “Στέμμα”). Το 1905, επί Δημαρχίας Σπύρου Μερκούρη, η πλατεία άλλαξε πάλι όψη. Κόπηκαν οι βελανιδιές, τα πεύκα και τα κυπαρίσσια και φυτεύτηκαν οι φοινικιές. Το 1909 η πλατεία ασφαλτοστρώθηκε γύρω από τον κήπο και έγινε το κέντρο των πρώτων ηλεκτρικών τραμ”.
Σημειώνω τώρα πως το βιβλίο από το οποίο απέσπασα τα παραπάνω έχει τίτλο “Η Αθήνα του Μεσοπολέμου” (β’ έκδοση, Εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 1988, σελ. 119-121).
Κώστας Π. Παντελόγλου
