Στο αφιέρωμα του περιοδικού “Η Λέξη”, με θέμα “Μνήμη Μικράς Ασίας” – για τα 70χρονα από τη Μικρασιατική Καταστροφή του 1922 (βλ. τεύχος 112, Νοέμβρης-Δεκέμβρης 1992) – υπάρχει και ένα κείμενο του Κύριλλου του Αγιορείτη με τίτλο “Μικρασιάτες μοναχοί στο Άγιο Όρος”.
Στο κείμενο αυτό ο Κύριλλος αναφέρεται ονομαστικά σε πλήθος μοναχών εκ Μικράς Ασίας, στο χαρακτήρα τους, στο έργο του – έχει όμως και δυο γενικότερες αναφορές που πρέπει, θαρρώ, να βρουν τη θέση του και εδώ, στον “Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας”.
Αναφορά πρώτη: “Εάν ασχοληθεί κάποιος, θα ιδεί ότι όλη αυτή η Μοναστική πολιτεία, αυτό το αξιοθαύμαστο μεγαλείο του Αγιορείτικου Μοναχισμού, είναι δημιούργημα της Μικρασιατικής παράδοσης, που συνέχισε το έργο του Αγίου Αθανασίου του Τραπεζουντίου και των Αυτοκρατόρων του Βυζαντίου” (σελ. 892)
Αναφορά δεύτερη: “Πόσοι και πόσοι άλλοι είναι, ποιον να θυμηθείς και σε ποιον ν’ αναφερθείς, σε όλα τα μοναστήρια ήκμασαν και εργάσθηκαν ακούραστα, στις σκήτες, στις κελλιότικες αδελφότητες, σε όλο το (Άγιο) Όρος” (σελ. 892).
Κώστας Π. Παντελόγλου