Στα 1961, έχουν περάσει πέντε χρόνια από το θάνατο του Μπρεχτ το 1956, και ενώ παίζονται τα έργα του “Η άνοδος και η πτώση του Αρτούρο Ούι” από το Θέατρο Τέχνης και ο “Γαλιλαίος” από το Νέο Θέατρο, η Πανσπουδαστική – δημιούργημα των προχωρημένων κοινωνικοπολιτικά φοιτητών και σπουδαστών με κύρος ευρύτερο – δημοσιεύει γνώμες ξένων μελετητών σε δυο σελίδες της για τον Μπρεχτ και το έργο του (φύλλο 32, Νοέμβριος 1961, σελ. 12-13).
Ανάμεσα στις άλλες γνώμες και εκείνη του Γκέοργκ Λούκατς, από την οποία αποσπώ όσα σήμερα καταχωρώ στον Κόσμο της Ν. Φιλαδέλφειας.
«Όλα τα προβλήματα που ανακινεί (ο Μπρεχτ) … γεννιούνται απ’ αυτή την μόνιμη ανάγκη της Ανθρωπότητας ν’ απελευθερωθεί από την αναξιότητα μέσα στην οποία είναι παγιδευμένη, να οικοδομήσει στην κοινωνική ζωή μια πατρίδα στα μέτρα του ανθρώπου· αυτό είναι που την συνδέει στενά με τις πιο μεγάλες παραδόσεις της λογοτεχνίας. …
Ο Μπρεχτ είναι ένας αληθινός δραματουργός. Το βαθύτερο σχέδιό του είναι να μεταμορφώσει τις μάζες, τους θεατές, τους ακροατές των έργων του. Όταν φεύγουν από το θέατρο δεν πρέπει μόνο να έχουν δονηθεί, αλλά και να έχουν αλλάξει: να είναι προσανατολισμένοι πρακτικά προς το καλό, την ενσυνείδητη διαύγεια, την δράση, την πρόοδο. Το αισθητικό αποτέλεσμα έχει ως έργο να φέρει μια μεταβολή ηθική, κοινωνική.
Αυτή ήταν λοιπόν η τελευταία σημασία της αριστοτελικής “καθάρσεως”. Έπρεπε … να διεγείρει την συγκίνηση ώσπου να ευκολύνει την ηθική πράξη! Και επειδή ακριβώς τέτοια ήταν η επιθυμία και του Μπρεχτ, μπόρεσε να την πραγματοποιήσει στα καλύτερά του έργα και είναι ένας αληθινός δραματικός συγγραφέας. Μετά τον Ίψεν, τον Τσέχωφ και τον Μπέρναρ Σω, ο Μπρεχτ είναι που στην εποχή μας έθεσε αυτό το “αιώνιο” πρόβλημα δίνοντάς του σύγχρονο περιεχόμενο και μορφή γεννημένη απ’ αυτό το περιεχόμενο.
Σ’ αυτό οφείλεται η ασυνήθιστη δράση του, που ξεχύνεται πέρα από τα σύνορα ενός κόμματος κι ενός Κράτους. Σ’ αυτό οφείλεται η τεράστια απώλεια που αντιπροσωπεύει ο πρόωρος θάνατός του. Αλλά απ’ αυτό επίσης αντλούμε τούτη την παρήγορη βεβαιότητα: αυτό το έργο, μολονότι διεκόπη στην ακμή της προόδου του, είναι και μένει ο ισχυρός μας σύμμαχος στον αγώνα για ένα φωτεινό μέλλον της Ανθρωπότητας».
Κώστας Π. Παντελόγλου
