Είχα υποσχεθεί στον Διαμαντή Σεϊτανίδη να κάναμε ένα διάλογο για ζητήματα που έθιξε σε σημείωμά του, της 21.8.2017, πέραν της αναφοράς στον ερασιτεχνικό και επαγγελματικό αθλητισμό.
Τηρώντας την υπόσχεσή μου, παρά το περιορισμένο του χρόνου εξ αιτίας άλλων προτεραιοτήτων, ξεκινώ μ’ αυτό μου το σημείωμα αναφερόμενος στη σχέση μου με τον μαρξισμό, ένα κλειδί θαρρώ του διαλόγου μας – το έθιξε με τον δικό του τρόπο ο Διαμαντής· χρειάζεται όμως το ζήτημα και τη δική μου μαρτυρία, θα έλεγα.
Είμαι κοινωνικοπολιτικό παιδί της προδικτατορικής ΕΔΑ, ενός κόμματος πολιτικής και όχι ιδεολογικής ενότητας· μετείχαν σ’ αυτό αριστεροί δημοκράτες, σοσιαλιστές, κομμουνιστές βεβαίως, και συν τω χρόνω (15-16 χρόνια έζησε η προδικτατορική ΕΔΑ) πολλοί εδαΐτες.
Ο μαρξισμός εκτιμάτο ως ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την κοινωνική και πολιτική ανάλυση, αλλά δεν εθεωρείτο το μοναδικό για την προδικτατορική ΕΔΑ.
Έμφαση δινόταν, όσον αφορά την αντίληψη εκείνων των χρόνων για τον μαρξισμό, στον οικονομικό παράγοντα· δεν ήταν και τόσο γνωστές οι διευκρινίσεις του Ένγκελς γιατί δημιουργήθηκε αυτή η εντύπωση.
Έχει μια σημασία θαρρώ να αναφέρω στο σημείο αυτό ένα περιστατικό – σε μια από τις τελευταίες τάξεις του Γυμνασίου στη Νέα Φιλαδέλφεια είχαμε ένα φιλόλογο, διαβασμένο καλλιεργημένο άνθρωπο, μας έκανε και ιστορία φυσικά, κουβέντιαζα μαζί του και στην τάξη και στα διαλείμματα για τον μαρξισμό, δίνοντας εγώ έμφαση στον οικονομικό παράγοντα. Με εκτιμούσε είναι αλήθεια πολύ και προσπάθησε να με πείσει πως και άλλους εκτός του οικονομικού παράγοντα ελάμβανε υπ’ όψιν του ο αληθινός μαρξισμός. Πώς αντιμετώπισε παρά ταύτα την επιμονή μου στη δική μου άποψη; Μου μάνισε. Ναι μου μάνισε, όπως κάναμε τα παιδιά όταν μαλώναμε μεταξύ μας. Δεν μου μιλούσε ούτε στην τάξη, ούτε στα διαλείμματα. Με υποχρέωσε να το ψάξω το ζήτημα, να έχω και εγώ τη σωστή άποψη. Δεν ήταν εξαίρεση ο καθηγητής για τον οποίο έκανα λόγο εδώ· και άλλοι καθηγητές και καθηγήτριες είχαν αριστερό πολιτικό προσανατολισμό· μάλλον χρωστώ σε όλους τους μια αναφορά.
Κλείνοντας για σήμερα θα ήθελα να σημειώσω πως δεν με βρήκε σύμφωνο η μεταχείριση που υπέστη η προδικτατορική ΕΔΑ από κόμματα, ομάδες και πρόσωπα από τα χρόνια της δικτατορίας ακόμη, και μετά. Δεν με βρίσκει σύμφωνο και η θέση του ΚΚΕ για την προδικτατορική ΕΔΑ. Μένω πιστός στο πρόγραμμά της, στον τρόπο της, στα δημιουργικά της εγχειρήματα· συνεχίζω να εκτιμώ τις κορυφαίες προσωπικότητες της ηγεσίας της, την πνευματική τους καλλιέργεια και το ήθος τους, και να εμπνέομαι από αυτούς και το έργο τους – καθώς και από τον δημιουργικό μαρξισμό, μα όχι μόνο.
Και ο διάλογος συνεχίζεται…
Κώστας Π. Παντελόγλου
