Στην εργασία μου με τίτλο Περί Τοπικής Αυτοδιοικήσεως λόγος ουσιαστικός. Συλλογή κειμένων διακεκριμένων επιστημόνων, έχω συμπεριλάβει και ένα κείμενο του Κωνσταντίνου Καραβίδα (“Η Δημοκρατία και η Αυτοδιοίκησις εν Ελλάδι”), το οποίο θα μπορούσε να συνοψιστεί στα παρακάτω χρήσιμα και ίσως σωστικά αυτά τα χρόνια της ολομερούς κατάπτωσης και παρακμής:
- Τα ουσιώδη θέματα που έχει να ρυθμίση μία Κοινότητα και οι λειτουργίες που τα εξυπηρετούν είναι: αι βοσκαί, η αγρασφάλεια, τα ποτιστικά νερά, η διαχείρισις της κοινοτικής περιουσίας, η κατώτερη δικαιοσύνη, το λαϊκό σχολείο, η εκτέλεσις κοινωφελών έργων, η κοινωνική πρόνοια, η κοινοτική φορολογία, η σύνθεσις των οικονομικών προβλημάτων της Κοινότητος και η εν γένει εξεύρεσις πόρων, η ομαδική οργάνωσις και διαρρύθμισις ενός σταθερού μηχανισμού προς ανάδειξιν και καθίδρυσιν νόμιμης και υπεύθυνης κοινοτικής εξουσίας.
- Μετά την αποχώρησί μας απ’ την Μικρά Ασία, τον Εύξεινο Πόντο και τα Βαλκάνια ανέκυψαν ιστορικοί λόγοι που επιβάλλουν την μετατροπή της οικονομικής και κοινωνικής ζωής του Έθνους, που θέτουν καθαρά το πρόβλημα για την αναδημιουργία των κυττάρων της ομαδικής μας ζωής, ιδιαιτέρως της Κοινότητος
- Η πρόοδος της αποσυνθέσεως των τοπικών εστιών εξασθένησε την άμεση εμπειρία και τας προσλαμβανούσας παραστάσεις του κοινού για την φύσι, την έκτασι και την αντικειμενική αναγκαιότητα του κύκλου των κοινοτικών λειτουργιών.
- Η Κοινότης προϋπήρξε του Κράτους, δεν είναι παράγωγο του Κράτους.
- Για να υπάρξη τοπική ζωή γνήσια και ανθισμένη πρέπει για τα τοπικά ζητήματα καμμιά άλλη εξουσία να μην υπάρχη εκτός από την Κοινότητα.
- Η Διοίκησις της Κοινότητος και η Αυτοδιοίκησις γενικά πρέπει να οργανωθή προσεκτικά, με εκείνον ακριβώς τον τρόπο ο οποίος άριστα θα εξασφαλίζη την φυσιολογική εκδήλωσι και την άνετη κίνηση κυρίως των βασικών και αναγκαίων λειτουργιών αυτών, που είναι συναφείς με την οργάνωσι της εργασίας και με την παραγωγή του πλούτου στα χωριά.
- Λέμε το εξής: Αν για τα κοινοτικά ζητήματα κινητοποιήσωμε δυνάμεις αποκλειστικά λαϊκές, ίσως απ’ αυτό το κατώτερο κοινωνικό στρώμα του Έθνους μας βγη κάτι πολύ διαφορετικό παρά εκείνο που απέδωσε η ιθύνουσα τάξις παντού όπου πήρε στα χέρια της τα ομαδικά ζητήματα.
Κώστας Π. Παντελόγλου
