Στις 30 Μαρτίου 1929 ο Αλέξανδρος Σβώλος εκφώνησε τον εναρκτήριο λόγο του ως Καθηγητής του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο των Αθηνών, θέμα του τα “Προβλήματα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας” (βλ. Αλέξανδρου Σβώλου, Προβλήματα του Έθνους και της Δημοκρατίας, Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1972, τόμος δεύτερος, σελ. 75-138).
Μεταξύ άλλων ο Αλέξανδρος Σβώλος υποστήριξε τα ακόλουθα σχετικά με όσα στον τίτλο του σημερινού σημειώματος περιέλαβα:
“Το χαρακτηριστικόν του κοινοβουλευτικού δημοκρατικού πολιτεύματος είναι … ότι αυτό τούτο το δίκαιον, κατ’ αρχήν, ευνοεί την ζύμωσιν των πολιτικών θελήσεων και την μεταλλαγήν των φορέων της πολιτικής εξουσίας. Πραγματοποιείται δε ο σκοπός ούτος του δικαίου τόσον πληρέστερον όσον η κοινωνική πραγματικότης υποβοηθεί αυτήν. …
… ως τύπος δι’ ου επεδιώχθη συνδυασμός της ελευθερίας προς την ισότητα εντός της συγχρόνου οργανώσεως της κοινωνίας, η κοινοβουλευτική δημοκρατία απέδειξεν, εν συγκρίσει προς άλλα πολιτεύματα, μείζονα επιτυχίαν. Διότι δια μέσου αυτής κατέστη δυνατόν ν’ αποδώσει μείζονα καρπόν η κατάκτησις της πολιτικής εξουσίας υπό διαρκώς ευρυτέρων μαζών και να εξυψωθή εμπράκτως περισσότερον το επίπεδον της ατομικής και της ομαδικής ελευθερίας, ως συνέπεια του ελέγχου των πράξεων της εκτελεστικής εξουσίας. Αφηρημένως δε ακόμη δύναταί τις να είπη ότι δια του σχήματος τούτου του πολιτεύματος δύνανται να επιδιωχθούν και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις, ζωτικής σημασίας, εις την κοινωνικήν ζωήν – περιλαμβανομένων και εκείνων ακόμη των πολιτικών ανατροπών, δια τας οποίας προαπαιτείται η ωριμότης των κοινωνικών όρων”.
Προσθέτω πως και ο σώφρων πολιτικός Γιάννης Πασαλίδης Πρόεδρος της προδικτατορικής ΕΔΑ “θεωρούσε πως οι πολιτικές ελευθερίες δεν αντιστρατεύονται την κοινωνική πρόοδο – το αντίθετο” [βλ. και Κώστας Π. Παντελόγλου, Γιάννης Πασαλίδης, Εκδόσεις Παντελόγλου, Κέντρο Κοινωνικοπολιτικών Μελετών και Ερευνών (ΚΚΜΕ), Αθήνα 2002].
Κώστας Π. Παντελόγλου
