Για το περιοδικό Ανταίος, την Επιστημονική Εταιρεία Μελέτης Νεοελληνικών Προβλήματων “Επιστήμη-Ανοικοδόμηση” (ΕΠ-ΑΝ), τον Καθηγητή Νίκο Κιτσίκη έχω πληροφορηθεί σχεδόν παιδιόθεν. Ως νεολαίος της προδικτατορικής Ενιαίας Δημοκρατικής Αριστεράς (ΕΔΑ) και σπουδαστής της Ανωτάτης Σχολής Πολιτικών Μηχανικών του Ε.Μ. Πολυτεχνείου έμαθα περισσότερα, ενώ ως διπλωματούχος πολιτικός μηχανικός μελέτησα τα σχετικά λεπτομερώς, μια και τόση σχέση είχαν αυτά με την τεχνικοοικονομικοκοινωνική εξέλιξη και πρόοδο της Ελλάδας, που πολύ με ενδιαφέρει.
Ο Ανταίος, η ΕΠ-ΑΝ, ο Καθηγητής Νίκος Κιτσίκης – η προσπάθειά τους, το έργο τους – εκτιμώ ότι αποτελούν στέρεο κρίκο της αλυσίδας των προσπαθειών για την εξέλιξη και την πρόοδο της Ελληνικής πατρίδας από της Ανεξαρτησίας (1830) μέχρι τις ημέρες μας· δεν ήταν μιας χρήσης – είναι γι’ αυτό που η σπουδή της προσπάθειας, του έργου τους, χρειάζεται εφόσον η παραγωγική και πνευματική ανασυγκρότηση της Ελλάδας είναι ζητούμενο, προς αντάξια της ιστορίας της επιβίωσή της στους δύσκολους καιρούς της Ευρωπαϊκής ενοποίησης και της Παγκόσμιας διακυβέρνησης.
Αυτη η σπουδή διευκολύνεται τα μέγιστα μετά την επανέκδοση του Ανταίου από το Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο (ΕΛΙΑ, 2000).
Ας μου επιτραπεί να σημειώσω εδώ ονόματα επιστημόνων και διανοουμένων που οι σελίδες του περιοδικού Ανταίος φιλοξένησαν μελέτες και άρθρα τους: Χαράλαμπος Θεοδωρίδης, Δημήτρης Μπάτσης, Νίκος Κιτσίκης, Κώστας Σωτηρίου, Άγγελος Αγγελόπουλος, Ιωάννης Δεσποτόπουλος, Κωνσταντίνος Δεσποτόπουλος, Πέτρος Κόκκαλης, Σόλων Κυδωνιάτης, Σεραφείμ Μάξιμος, Κ. Σακαντάνης, Δήμος Μέξης, Αλ. Αμπατζής, Σταύρος Σταυρόπουλος, Σωκράτης Καλογερέας, Ηλίας Ηλιού, Αριστ. Κριάρης, Δημ. Κισκύρας, Κ. Ανανιάδης, Θ. Γιαννόπουλος, Κ. Δημάκης, Δ. Καββαδάς, Πάνος Κερασσώτης, Ιακ. Παπαδόπουλος, Κώστας Καραγιώργης, Πασχάλης Τσάμπασης, Π. Κουρκουμέλης, Ιωάν. Ευαγγελίδης, Μιχ. Αναστασιάδης, Ν. Λάιος, Ευθ. Κοράκης, Γ. Σπηλιόπουλος, Ηλ. Παρασκευαΐδης, Ανδρ. Ζάκκας, Δημ. Καλλιτσουνάκις, Κ. Μακρής, Π. Ρηγόπουλος, Γιαν. Τομπρογιάννης, Γεώργ. Τενεκίδης, Δημ. Σέττας, Γεώργ. Αθανασιάδης. Ρόζα Ιμβριώτη, Γ. Κοτζιούλας, Βασ. Ρώτας, Μάρκος Αυγέρης, Γιαν. Κορδάτος, Κ. Δήμησσας, Κ. Παπαγεωργίου και έτεροι ουκ ολίγοι – ενώ δημοσιεύτηκαν στις σελίδες του επιστοές των: Πέτρου Κούβελη, Θ. Ραυτόπουλου, Κλεώνυμου Στυλιανίδη και Κυριάκου Βαρβαρέσσου και αναδημοσιεύτηκαν αποσπάσματα κειμένων των: Εμμ. Τσουδερού, Ξεν. Ζολώτα, Χρυσ. Ευελπίδη, Δημ. Φιλάρετου, Κ. Δοξιάδη, Ιωάν. Ζίγδη, Φαίδωνος Βεγλερή κά.
Θα ήθελα να σημειώσω ακόμη δύο τινά:
- Το περιοδικό Ανταίος (1945-1951) δεν υπήρξε περιοδικό ανάδελφο· η Νέα Οικονομία του Άγγελου Αγγελόπουλου, με διευθυντή τον Χρ. Αγαλλόπουλο λόγου χάριν, όπως και η Αγροτική επιστημονική τεχνική οικονομική συνεταιριστική Επιθεώρησις με διευθυντή τον Φιλ. Τζουλιάδη, ήταν περιοδικά όχι απλά της αυτής στοχοθεσίας, μα και αντλήσαντα και αυτά συνεργάτες από τη μεγάλη δεξαμενή της αντιστασιακής, ειδικότερα της εαμικής και προοδευτικής διανόησης.
- Το περιοδικό Ανταίος (1945-1951), οι συνεργάτες του, ευρίσκοντο σε διαλεκτική σχέση με συλλογικότητες και πρόσωπα εκφραζόμενα δι’ άλλων εγχειρημάτων σοβαρής περιοδικής ή και αυτοτελούς έκφρασης, διαφορετικής ωστόσο κοινωνικοπολιτικής αφετηρίας, ενώ είχαν ιχνηλατήσει σε κάποιο βαθμό περιοδικά και αυτοτελή δημοσιεύματα κυρίως της αμέσως προπολεμικής του β’ παγκοσμίου πολέμου δεκαετίας, αντλούντες χρήσιμα.
Κώστας Π. Παντελόγλου
