Τελειώνοντας μ’ αυτό το δεύτερο μέρος περί τον Ανταίο, παραθέτω απόσπασμα του προγραμματικού του άρθρου – και τούτο διότι θεωρώ τα παρατιθέμενα διαρκούς χρησιμότητας για όσους προσπαθούν για το καλύτερο, ιδιαίτερα εκείνους που εκκινούν από προχωρημένη κοινωνικοπολιτική αφετηρία.
“…Ό,τι επίκαιρο και χρήσιμο έχει η ανθρώπινη επιστήμη και εμπειρία, ό,τι θα κάνει τον λαό μας να νοιώσει καλύτερα τον εαυτό του, την φύση και τις συνθήκες της χώρας, όπου ζει, τα περασμένα του και τις απαιτήσεις της σημερινής ζωής του, αυτό που γίνεται έξω από τον ίδιο σε ξένους λαούς και που μπορεί να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα και ως οδηγός, προβλήματα πολιτείας, τεχνικών μέσων, πλούτου, επίπεδου ζωής, υγιεινής, παιδείας, ό,τι με μια λέξη μπορεί να τον φωτίσει στον δρόμο που με τόση αποφασιστικότητα βάλθηκε να τον ακολουθήσει για ν’ αξιοποιήσει τις δυνατότητες του εαυτού του και της χώρας του, να κάμει πλουσιότερη, πιο ευτυχισμένη, πιο όμορφη και πιο αγαπημένη την πατρίδα του, μπαίνουν στον κύκλο αυτών που θα απασχολήσουν το δημοσίευμά μας. …
Ο κύκλος που χάραξα παραπάνω προβάλλεται ως δυνατότητα για τις γόνιμες στιγμές που περνάει το Έθνος. Είναι ευτύχημα που ό,τι μπορώ να δώσω ο ίδιος κι όσοι κινούνται στον ίδιο ή συγγενικό κόσμο ιδεών έρχεται να το πλουτίσει η συμβολή σημαντικής ομάδας από νέους επιστήμονες, κοινωνιολόγους, οικονομολόγους, υγιεινολόγους, τεχνικούς που με θέρμη και ζηλευτή συγκρότηση καταπιάστηκαν τα θέματά τους. Και τον πυρήνα αυτόν θα έρθουν να τον δυναμώσουν άλλοι, πολλοί, νεώτεροι, άγνωστοι σήμερα, που θα επιβληθούν αύριο. Κι ό,τι δεν εξαρκούμε οι ίδιοι θα τ’ αναπληρώσουμε με μεταφράσεις και πληροφορίες από την μεγάλη χαρούμενη άνθηση που θα ακολουθήσει, σε ωρισμένες ιδίως χώρες, την βαρυχειμωνιά των έξη χρόνων.
Θέλω το περιοδικο μας να γίνει κεντρικόν όργανο σε όσους αισθάνονται την εσωτερική ορμή ν’ ανασκουμπωθούν στο άγιο οικοδομικό έργο για τον τόπο μας και τον λαό μας. Καλώ όλους αυτούς σε συνεργασία με την βεβαιότητα πως οι παραισιόδοξες διαστάσεις του σχεδίου μου θα βρουν την δικαίωσή τους στην δυναμικότητα της εποχής”.
Ταυτοχρόνως δε προσθέτω ότι το προγραμματικό άρθρο του Ανταίου ήταν του Καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Χαράλαμπου Θεοδωρίδη, του “Επίκουρου” της Εθνικής μας Αντίστασης και εκ των εκλεκτών του Εκπαιδευτικού Ομίλου, ο οποίος ήταν ο διευθυντής του Ανταίου στα πέντε πρώτα τεύχη του που κυκλοφόρησαν από 20 Μαΐου έως 29 Ιουλίου 1945. Δεν είναι χωρίς σημασία θαρρώ να σημειώσω στο σημείο αυτό ότι ο Ανταίος αναφερόμενος στον Χαράλαμπο Θεοδωρίδη, στο τεύχος του της 30ης Νοεμβρίου-15 Δεκεμβρίου 1946, τον χαρακτηρίζει επιστημονική κορυφή, καθώς και “διεθνούς φήμης επιστήμονα και φυσιογνωμία”, τη δε συμβολή του για τον Ανταίο πως “στάθηκε ανεκτίμητη στην δυσκολία των πρώτων βημάτων του περιοδικού”. Ο Δημήτρης Μπάτσης κυρίως, αλλά και ο Κώστας Σωτηρίου κάποιες στιγμές, επωμίσθηκαν την έκδοση και τη διεύθυνση του Ανταίου μέχρι την παύση του από το καθεστώς της μεταπολεμικής μισαλλοδοξίας.
Κώστας Π. Παντελόγλου
