Αναρωτιέμαι: Πόσοι απ’ όσους πηγαινοέρχονται στις πίτες κάθε λογής συλλογικοτήτων, ιδίως οι υποψήφιοι των δημοτικών και περιφερειακών εκλογών, γνωρίζουν τα σχετικά με το έθιμο της βασιλόπιτας;
Όσοι δεν γνωρίζουν, και θαρρώ είναι πολλοί (και στον τόπο μας πάρα πολλοί), ας διαβάσουν, ας μελετήσουν θα έλεγα, τη σχετική μελέτη του λαογράφου Δημήτρη Λουκάτου, που δημοσιεύτηκε στα “Μικρασιατικά Χρονικά” (τόμος 10ος, 1962, σελ. 104-143), η οποία κυκλοφόρησε και σε ανάτυπο.
Το καλό περιοδικό γραμμάτων και τεχνών “Επιθεώρηση Τέχνης”, δημιούργημα Εδαϊτών πνευματικών ανθρώπων, έγραψε για τη μελέτη αυτή:
“Μελέτη του λαογράφου Δημήτρη Λουκάτου, που εξετάζει και ερμηνεύει το έθιμο της βασιλόπιττας χρονικά και εκτατικά. Ο συγγραφέας παραθέτει χρονολογικά τις μαρτυρίες για το έθιμο, όπως παρουσιάζεται στην Ελλάδα και στις Μικρασιατικές και Ποντιακές περιοχές, για να παρακολουθήσει τελικά την επιβίωσή του στο σημερινό Ελληνικό αστικό φολκλόρ. Ερμηνεύοντας τις τελετουργικές λεπτομέρειες του εθίμου, που η καταγωγή του είναι προχριστιανική, διαπιστώνει δυτικές επιδράσεις αναγόμενες στην εποχή των Σταυροφοριών. Η μελέτη, με τον ερμηνευτικό χαρακτήρα που έχει, το πλούσιο περιγραφικό υλικό και τα πλατειά χρονικά και εκτατικά της όρια, δεν προσφέρεται μόνο για μια πλήρη γνώση του εθίμου, αλλά και για μια προσέγγιση στο θέμα των επιδράσεων και αφομοιώσεων που πραγματοποιούνται μέσα στο λαογραφικό φαινόμενο γενικά” (αριθ. τεύχους 100, Απρίλιος 1963, σελ. 364).
Κώστας Π. Παντελόγλου
