Στο “Αρχειοτάξιο” των Αρχείων Σύγχρονης Κοινωνικής Ιστορίας (ΑΣΚΙ), τεύχος 20, Δεκέμβριος 2018, σελ. 90-141, περιλαμβάνεται και ένα τμήμα με τίτλο “Μνήμες από τη Διάσπαση του ΚΚΕ” – περσινά ξινά σταφύλια, θα σχολίαζα.
Από τις πενήντα τόσες σελίδες αυτού του τμήματος, αυτή που έχει μιαν αξία τρέχουσας χρήσης είναι η υπ’ αριθμ. 109, που το περιεχόμενό της ανήκει στον Γραμματέα της Σπουδαστικής Οργάνωσης της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη Μίμη Μανωλάκο. Ας διαβάσουμε όμως τι λέει:
Ήταν καλοκαίρι του 1967. Στην οδό Πρωτέως στην Κυψέλη, σε μια ημιυπόγεια γκαρσονιέρα συναντηθήκαμε ο Μπάμπης Θεοδωρίδης, ο Θανάσης Αθανασίου κι εγώ για πολλοστή φορά, σε κατάσταση παρανομίας. (…)
Εκείνο το βράδυ … εντελώς στεγνά ο Μπάμπης μάς ανακοίνωσε:από σήμερα είστε μέλη του ΚΚΕ. (…)
Χρειάστηκε αρκετός καιρός, τουλάχιστον δύο χρόνια παρανομίας, για να αρχίσω να συνειδητοποιώ ότι εγκαταλείψαμε δύο φορείς, την ΕΔΑ και τη Νεολαία Λαμπράκη, με τις δεκάδες χιλιάδες μέλη, που ηγήθηκαν με επιτυχία της δημιουργικής αντίαστασης απέναντι στο μετεμφυλιακό αστυνομικό κράτος. Έπαιξαν ηγεμονικό ρόλο στα φοιτητικά κινήματα του 114 και του 15%, στις μαζικές εργατικές κινητοποιήσεις, όπως των οικοδόμων του 1960. Ουσιαστικά εγκαταλείψαμε τις μεγάλες ανθρώπινες δεξαμενές της εαμικής και της δημοκρατικής αντίστασης, που οδήγησε στο αξιοθαύμαστο 25% το 1958, εννιά μόλις χρόνια μετά το τέλος του εμφυλίου. Τότε δε γνωρίζαμε την περίφημη φράση του Τολιάτι “την ΕΔΑ και τα μάτια σας”.
Τι θα είχα να παρατηρήσω;
Πάλι καλά… Έστω και με καθυστέρηση δεκαετιών, αυτά τα γραφόμενα του Μίμη χρήσιμα είναι: Και μου ενισχύουν τη γνώμη ότι οι πενήντα τόσες σελίδες του “Αρχειοταξίου”, οι αφιερωμένες σε μνήμες από τη διάσπαση του ΚΚΕ, χρήσιμες θα ήταν αν είχαν αφιερωθεί στις δυσμενείς συνέπειες της εγκατάλειψης της προδικτατορικής ΕΔΑ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη στη ζωή των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων μέχρι των ημερών μας.
Θα ήθελα εδώ να επαναλάβω: όσο κρηπίδωμα των προσπαθειών και των αγώνων δεν τίθεται η προδικτατορική ΕΔΑ, οι τοποθετήσεις της, η πνευματική καλλιέργεια και το ήθος των ηγετών της, το πλήθος των σημαντικών εγχειρημάτων των ανθρώπων της σε όλους τους τομείς της πολιτικής, κοινωνικής και πνευματικής ζωής, προκοπή του εργαζόμενου λαού και της πατρίδας, ας μην περιμένει κανείς…
Κώστας Π. Παντελόγλου
