Image

Σχεδιασμός και κοινωνική δικαιοσύνη

Ο φίλος αρχιτέκτονας Χάρης Χεϊζάνογλου γράφει στο Facebook:

“Κατέρχομαι [στις δημοτικές εκλογές 2019 ως υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος της “Δύναμης Πολιτών” του Αριστείδη Βασιλόπουλου] υπερασπιζόμενος τον σχεδιασμό ως το πιο αναγκαίο εργαλείο για την κοινωνική δικαιοσύνη και ταυτόχρονα ως το πεδίο όπου τα πολιτικά επιχειρήματα μπορούν να διαμορφώσουν τη βάση για ένα ευρύτερο κοινωνικό consensus, ακριβώς επειδή στον σχεδιασμό τα επιχειρήματα συνοδεύονται συνήθως (αν όχι πάντα) από μεγέθη απολύτως μετρήσιμα”.

Ο Χάρης, αν δεν παρανοώ το συλλογισμό του, στηρίζει την άποψη ότι η αντικειμενική μετρησιμότητα κάποιων μεγεθών βοηθά, αν δεν επιβάλλει, την εφαρμογή της κοινωνικής δικαιοσύνης, χάρη στη μετρησιμότητα των μεγεθών αυτών, η οποία οδηγεί το κοινωνικό όλον, και τους πάνω και τους κάτω, σε συναινέσεις κι αναγκάζει τους πάνω να σκεφτούν τα συμφέροντα των κάτω, διαταράσσει δηλαδή το στρατόπεδο της εξουσίας.

Ποια είναι τα αντικειμενικά μετρήσιμα μεγέθη που μπορούν να επιτελέσουν αυτό το θαύμα της κοινωνικής δικαιοσύνης;

Επειδή εγώ προέρχομαι από το χώρο των κοινωνικών επιστημών, αν συμμεριζόμουν την άποψη του Χάρη, κι έψαχνα μια αντικειμενική μέτρηση για να πείσει όλους, και τους πάνω και τους κάτω, να αρθούν οι κοινωνικές ανισότητες, θα ξεκινούσα από τη μέτρηση της φτώχειας – αλλά βέβαια, το να πετύχαινα κάποια μέτρηση δε θα σήμαινε ότι θα αίρονταν οι κοινωνικές ανισότητες. Όπως δεν έγινε με τη μέτρηση της οργάνωσης Oxfam, για παράδειγμα, που στις αρχές του 2019 υπολόγισε ότι οι 26 πλουσιότεροι άνθρωποι στον κόσμο κατέχουν ίσο πλούτο με τα 3.800.000.000 (3,8 δις) των φτωχότερων του πλανήτη. Δεν ήταν η πρώτη τέτοια μέτρηση, ούτε και η τελευταία.

Η θέση ότι η μετρησιμότητα ως τέτοια θα μας λύσει τα προβλήματα, εκκινεί από τον ιδεαλισμό και κουβαλάει τα βαρίδια του: αφενός ξεχνά ότι άλλοι μετρούν κι άλλοι μετριούνται, ότι άλλοι έχουν λόγο κι άλλοι δεν έχουν λόγο στο σχεδιασμό (οι μεν λόγω εξουσίας ή λόγω ειδικής γνώσης, που καμιά φορά είναι το ίδιο, οι δε λόγω της απουσίας των προηγουμένων) κι αφετέρου αναγνωρίζει ρόλο στις εξουσίες κάθε επιπέδου που δε συζητούν με την κοινωνία τους σχεδιασμούς τους, αλλά τους αποφασίζουν δίχως να συζητήσουν, επικαλούμενες τον αντικειμενικό χαρακτήρα των μετρήσεών τους και την επιστημονικότητα των συμπερασμάτων τους.

Για να μην πάμε μακριά (που αν χρειαστεί μπορούμε), αναφέρουμε ότι μια τέτοια περίπτωση σχεδιασμού ερήμην της κοινωνίας είναι το ισχύον Ρυθμιστικό Σχέδιο Αθήνας-Αττικής (Ν. 4277/2014), που είχαμε την ευκαιρία στο παρελθόν να συζητήσουμε με τον φίλο Χάρη – ειδικότερα μάλιστα η “Πολεοδομική, Χωροταξική και Περιβαλλοντική Θεώρηση του Σχεδίου Νομοθετικής Ρύθμισης για το Κέντρο Αθλητισμού, Μνήμης και Πολιτισμού στη Ν. Φιλαδέλφεια Αττικής”, η οποία συμπεριλήφθηκε στην αιτιολογική έκθεση του νόμου ως ο αντικειμενικός επιστημονικός λόγος που θεμελίωνε τις ρυθμίσεις των άρθρων 42-43 για την “Αγιά Σοφιά” του Μελισσανίδη, επισφραγιζόμενος απ’ τις ομόφωνες, κι άρα συναινετικές αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου της πόλης μας τον Οκτώβριο και Νοέμβριο του 2013, τις οποίες υπερψήφισε και η “Δύναμη Πολιτών”. Ανάλογο παράδειγμα είναι και το επιχειρησιακό σχέδιο 2014-2019 του Δήμου Ν. Φιλαδέλφειας-Ν.Χαλκηδόνας που ψήφισε η “Δύναμη Πολιτών” του Αριστείδη Βασιλόπουλου ως δημοτική πλειοψηφία το 2015, χωρίς να το συζητήσει ούτε με τον εαυτό της. Σχεδιασμός είναι και το νέο φρούτο του ΣΑΣΠΕνς που σχολιάσαμε πριν λίγες βδομάδες.

Αυτή είναι η έρημος του πραγματικού μέσα στην οποία θα κριθεί η άποψη του Χάρη Χεϊζάνογλου για το σχεδιασμό.

ΥΓ. Ότι ο Χάρης είναι ανιψιός του Λύσανδρου Γεωργαμλή δεν είναι ζήτημα που θα έπρεπε να απασχολεί κανέναν πολιτικά – ούτε και το συνδυασμό του οποίου μέλος είναι σήμερα ο Χάρης.

π.