Είπα, έως ότου να γίνει δυνατή η δημοσίευση ολόκληρου του κειμένου μου, που μετασχηματίστηκε σε 16σέλιδο ένθετο αφιέρωμα της “Πανσπουδαστικής” με τίτλο “Ο Άνθρωπος και το Διάστημα” (βλ. τεύχος 51, Μάιος 1966), να δώσω δύο δείγματα γραφής από αυτό. Το ένα αναφέρεται στη διαδρομή των πραγμάτων από τον 15ο αιώνα έως λίγο μετά τα μέσα του 20ου αιώνα και το δεύτερο στην επίδραση της διαστημικής έρευνας στις επιστήμες.
Σήμερα για το πρώτο όσα ακολουθούν· για το δεύτερο μια άλλη μέρα:
“Στα μέσα του 15ου αιώνα μια νέα κοινωνική τάξη, η αστική, εμφανίζεται. Το εμπόριο, η ναυσιπλοΐα, η βιομηχανία αναπτύσσονται. Αρχίζει η εποχή της Αναγέννησης. Οι επιστήμες και οι τέχνες γνωρίζουν μεγάλη ανάπτυξη. Μεγάλες γεωγραφικές ανακαλύψεις την χαρακτηρίζουν. Η Γη αποδείχθηκε πιο μεγάλη από ό,τι νομίζονταν και σφαιρική. Τα μεγάλα υπερωκεάνεια ταξίδια έδειξαν την χρεωκοπία των πινάκων του Πτολεμαίου για την κίνηση των πλανητών.
Το έδαφος ήταν έτοιμο για το μεγάλο άλμα. Το πραγματοποίησε τον 16ο αιώνα ο Πολωνός επιστήμονας Κοπέρνικος. Απέδειξε ότι η Γη και οι πλανήτες κινούνται γύρω από τον Ήλιο, δίνοντας έτσι την χαριστική βολή στο γεωκεντρικό σύστημα.
Η επιστήμη προχωρούσε σε μια ατμόσφαιρα εχθρική γι’ αυτή. Η πανίσχυρη Καθολική Εκκλησία, στράφηκε κατά των οπαδών του Κοπέρνικου. Και δεν δίστασε να κάψει σε μια από τις πλατείες της Ρώμης, στις 17 Φεβρουαρίου του 1600, τον μεγάλο επιστήμονα και φιλόσοφο Τζιορντάνο Μπρούνο, που αλύγιστος δεν υποτάχθηκε στις θελήσεις της.
Ο Μπρούνο είχε την δύναμη να κερδίζει όσους τον άκουγαν ή διάβαζαν τα έργα του. Μιλούσε κι έγραφε μ’ ενθουσιασμό για το άπειρο του Σύμπαντος, για το άπειρο των κόσμων του, για τους αναρίθμητους Ήλιους κι αστέρια, για την ύπαρξη ΖΩΗΣ σ’ άλλους πλανήτες.
Κι αυτά δεν άρεσαν στην Καθολική Εκκλησία!
Πέρασαν 10 χρόνια από τον ηρωικό θάνατο του Μπρούνο και στα 1610 μεταδόθηκε η είδηση για εκπληκτικές ανακαλύψεις του Γαλιλαίου. Ήτανε ο πρώτος επιστήμονας που παρατήρησε τον ουρανό με διόπτρα που κατασκεύασε ο ίδιος. Εντυπωσιακές, κυριολεκτικά συγκλονιστικές ήταν για τους συγχρόνους του οι ανακαλύψεις του. Διότι έβλεπε 32 φορές πιο μεγάλα τα αντικείμενα! Για φανταστείτε.
Ο Κοπέρνικος και ο Μπρούνο δικαιώθηκαν! Μα η Καθολική Εκκλησία με οργή στράφηκε ενάντια στον Γαλιλαίο. Η βία και ο ψυχολογικός εξαναγκασμός της Ιεράς Εξέτασης νίκησαν. Ο Γαλιλαίος απαρνήθηκε την θεωρία του, αν και ήταν αποφασισμένος να παλαίψει για τον θρίαμβο της επιστήμης, κατά των προλήψεων και των δεισιδαιμονιών.
Τα βουνά της Σελήνης, οι φάσεις της Αφροδίτης, οι δορυφόροι του Δία, οι ηλιακές κηλίδες, από τις παρατηρήσεις του Γαλιλαίου επισημάνθηκαν.
Ο Κέπλερ με τους νόμους του και ο Νεύτωνας με τον νόμο της παγκόσμιας έλξης, προσδιόρισαν τις θέσεις και την κίνηση των πλανητών. Μα πάντα μέσα στο δικό μας ηλιακό σύστημα.
Πριν ένα περίπου αιώνα ο Ρώσος Στρούβε και ο Γερμανός Μπέσσελ ξεπέρασαν τα σύνορα του πλανητικού μας συστήματος. Άρχισε η μελέτη του Γαλαξία μας. Το φασματοσκόπιο και η φωτογραφία βοήθησαν την μελέτη της φυσικής και χημικής σύστασης των αστεριών.
Η Ραδιοτεχνική προώθησε τις κατακτήσεις της Αστρονομίας. Η πρόοδος από εκεί και πέρα ήταν σημαντική. Το Σύμπαν δεχόταν πιο συστηματικά και ολοκληρωμένα παρατηρήσεις του ανθρώπου. Ως ότου δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις για κυριολεκτικό άλμα στ’ αστέρια. Στο βιβλίο της ιστορίας της Ανθρωπότητας σημειώσαμε: Μέρος 2ο.
Η Ανθρωπότητα μπαίνει θριαμβευτικά στη νέα εποχή! Μια συσκευή, φτιαγμένη από τα χέρια του ανθρώπου, ανέπτυξε ταχύτητα, που της επέτρεψε να γίνει ο πρώτος στον Κόσμο τεχνητός δορυφόρος της Γης (Σπούτνικ). Και αφού προηγήθηκε η Λάικα σταλμένη από τον ίδιο, στο τέλος ο άνθρωπος έσπασε μια για πάντα τα δεσμά που τον κρατούσαν στην Γη (Γιούρι Γκαγκάριν)”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
