Όσα ακολουθούν είναι από ένα χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη, δημοσιευμένο στον “Προοδευτικό Φιλελεύθερο” στις 15 Ιουλίου 1953 (περιέχεται και στα “Αττικά”, μια συλλογή χρονογραφημάτων του Βάρναλη που επιμελήθηκε ο Νίκος Σαραντάκος και κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Αρχείο το 2016, βλ. σελ. 503-504).
Ο αναγνώστης ας σημειώσει την έγκαιρη επισήμανση μιας κατάστασης, που οδήγησε στη χειροτέρευση των όρων ζωής των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων, κι ακόμη τον τολμηρό προσδιορισμό των υπευθύνων – πρόκειται για ένα από τα χρονογραφήματα του Βάρναλη, που μου επιτρέπουν να ισχυριστώ πως ο Βάρναλης δεν ήταν μόνο εκλεκτός της εκπαίδευσης, της ποίησης και της δημοσιογραφίας, αλλά και πρώτης τάξεως πολιτικός ηγέτης των φτωχών και καταφρονεμένων· ας διαβαστούν, προς επαλήθευσιν, τα παρακάτω εκ του χρονογραφήματος με τον τίτλο “Οικόπεδα”:
“-Μας πήρανε τα κορμιά και τις ψυχές, το ψωμί και την παιδεία, τα επί της γης και τα υπό την γην. Μας είχαν απομείνει τέσσερα πράγματα, που κανένας δεν μπορούσε να τα πάρει: ο ήλιος, ο αέρας, το βουνό κι η θάλασσα. Τώρα πάνε κι αυτά! (…) Πώς θα ζήσουμε εμείς, οι “κακοί Έλληνες”, δηλαδή οι φτωχοί; (…)
-Τι εννοείς;
-Όλα τα φράξανε, ακτές και βουνά, με σύρματα και με μάντρες οι “ακραιφνείς Έλληνες”, οι ατσίδες, οι λύκοι της ανεμοζάλης. Δεν πήγες να ιδείς τι γίνεται στον Σαρωνικό από το Έντεν ως το Καβούρι κι από την Καστέλα ως τον Πειραιά; Δεν έμεινε παραλία, για να μπορείς να πας και να κολυμπήσεις την ημέρα ή να ξαπλωθείς τη νύχτα. Όλες οι ακτές γενήκανε “δικές” μας. Ιδιοχτησίες! Ποιανών; Μα θέλει ρώτημα;
-Θέλει! Ποιοι είναι αυτοί!
-Αυτοί που “διορίζουνε” τους νομοθέτες για να τους δίνουνε το δικαίωμα να παραβαίνουνε τους νόμους: οι άνθρωποι που έχουνε στην τσέπη τους όλο το έθνος κι όλες τις ξένες σημαίες! …
Για πήγαινε κατά το Μάτι, τον Άι Αντρέα, την Λούτσα να βρεις … θάλασσα ή πεύκο.
-Τι γενήκανε;
-Ιδιοχτησίες. Σύρματα και πάλι σύρματα σε μια συνέχεια πολλών χιλιομέτρων! Μόλις και μετά βίας θα μπορέσεις να κατέβεις στη θάλασσα (…)
Αλλά πήγαινε και στο βουνό, στην Πεντέλη. Πάει το βουνό! Το κατάπιανε σα χάπι οι “ακραιφνείς”. Δεν μπορείς να πας μήτε απάνου μήτε κάτου, μήτε δεξιά μήτε αριστερά. Σύρματα. Σύρματα με αγκάθια σιδερένια, με αγκίστρια, με “κάρφη ή καρφιά εις τον οφθαλμόν σου”.
Αναγκαστικά θα μείνεις στην πλατεία της Αγιά Τριάδας να βλέπεις τη σπασμένη μύτη του Κρυστάλλη (…)
-Μα ποιος τους αφήνει να σκλαβώνουνε τα στοιχεία της Φύσης διάφοροι αετονύχηδες “ημέτεροι”!
-Οι ίδιοι που νομοθετούν να γκρεμίζονται οι παράγκες και τα σπιτάκια των φτωχών, γιατί είναι “εκτός σχεδίου πόλεως”! Ενώ οι ακτές και τα βουνά είναι “εντός σχεδίου … πόλεως”! (…)”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
