Όσα ακολουθούν απόσπασμα είναι από τη δημοσίευση με τίτλο “Φιλαδέλφεια Μικράς Ασίας (1907)”, που περιλαμβάνεται στο πρώτο ντοσσιέ του Ιστορικού Αρχείου Νέας Φιλαδέλφειας υπό τη διεύθυνση του Κώστα Π. Παντελόγλου, δεύτερη έκδοση, Κέντρο Ιστορίας Νέας Φιλαδέλφειας (ΚΙΝΕΦΙΛ) 2019. Κατατοπιστικά για τη δημοσίευση αυτή, που φέρει την υπογραφή του Σταμ. Αντωνόπουλου ο οποίος διετέλεσε Πρόξενος της Ελλάδος στη Σμύρνη βλ. σελ. 14-15, το απόσπασμα από τις σελίδες 52-53:
“Εὐεργέτις τῆς Φιλαδελφείας δύναται νά κληθῇ ἡ τῶν Θεολόγων οἰκογένεια.
Ὁ Χατζή Γεωργίου Θεολόγος συνέστησεν ἐν αὐτῇ τά «Θεολόγεια Σχολεῖα» ἐν ἔτει 1817. Κατόπιν οἱ τρεῖς αὐτοῦ υἱοί Γεώργιος καί Μιχαήλ βιώσαντες ἐν Κωνσταντινουπόλει, καί Πανταλέων βιώσας ἐν Ἀθήναις, ἀνεκαίνισαν τά Σχολεῖα ἐκεῖνα, ἔκτοτε μέχρι σήμερον λειτουργοῦντα.
Εἰσί δέ ταῦτα:
α΄) Πλῆρες Ἑλληνικόν Σχολεῖον Ἀρρένων, εἰς ὅ προστίθεται ὁσάκις ὑπάρχουσι μαθηταί καί Α΄ Γυμνασιακή τάξις.
β΄) Δημοτική Σχολή Ἀρρένων, εἰς ἥν φοιτῶσιν 170-180 μαθηταί.
γ΄) Σχολή θηλέων ἑξατάξιος μετά 120-130 μαθητριῶν.
δ΄) Νηπιαγωγεῖον περιλαμβάνον 240-250 παιδία.
Τό Νηπιαγωγεῖον ἱδρυθέν ἐν ἔτει 1883 συνετέλεσε πολύ εἰς τήν διάδοσιν τῆς γλώσσης. Ἐκ τούτου λαμβάνων ἀφορμήν σημειῶ ὅτι ἐν πλείσταις Ἑλληνικαῖς Κοινότησι τῆς Μικρᾶς Ἀσίας ἐπιστοποιήθη ὅτι εἰς διάδοσιν τῆς γλώσσης τά Νηπιαγωγεῖα συντελοῦσι πλείω ἤ οἱουδήποτε ἄλλου εἴδους Σχολεῖα.
Οἱ ἐν Φιλαδελφείᾳ Ἕλληνες οἱ νεώτεροι τῶν 25 ἐτῶν ὁμιλοῦσι πάντες τήν Ἑλληνικήν.
Τά ἄνω μνημονευόμενα Σχολεῖα συντηροῦνται ἀνέτως ἐκ τῶν τόκων τῆς περιουσίας δι’ ἧς ἐπροίκισαν αὐτά οἱ ἀδελφοί Παντελέων καί Γεώργιος Θεολόγοι καί ἐκ συνδρομῆς τῆς Κοινότητος”.
Κώστας Π. Παντελόγλου
