Όσα ακολουθούν από χρονογράφημα του Κώστα Βάρναλη στην προδικτατορική Αυγή είναι (15 Μαΐου 1954) – και δύο πράγματα αποδεικνύουν την ετοιμότητά του και την ευρύτητα του πνεύματός του, χωρίς ωστόσο την παράλειψη και κάποιων πικρών επισημάνσεων (ας μην ξεχνάμε πως ο Βάρναλης με τα γραπτά του αναδεικνυόταν και ως κοινωνικός παιδαγωγός).
“[…] Μας πήραν όλην την Αττική. Μαζί με τους ανθρώπους την κλείσανε μέσα στα συρματοπλέγματα. […] Δεν έμεινε παραλία, βουνό και δάσος, που να μην το ‘χει χάψει με τα μιλιούνια των δοντιών της η τεράστια σιαγόνα των αγκαθωτών συρμάτων! Όλ’ η χώρα του Κέκροπος δεν υπάρχει πια. Και φυσικά ξεσηκώθηκε θρήνος κι οδυρμός των … απογόνων […].
[…] Ένα σωρό σωματεία και οργανώσεις και πνευματικά ιδρύματα, αλλά και δημοτικοί άρχοντες, ενώσανε το κύρος τους το πνευματικό και διοικητικό για να προστατεύσουν την ομορφιά των τοπίων και την ζωή των … εντοπίων. […]
Με ένα ψήφισμά τους […] καλούν το κράτος, τον αίτιο δηλαδή, να σταματήσει το κακό. Καλούνε τους πολίτες να νοιώσουν πως το εθνικό συμφέρον είναι ανώτερο του ατομικού.
Δύσκολα πράγματα! Κι όμως, αν ο αγώνας για την απελευθέρωση των ακτών, των βουνών και των δασών από τα συρματοπλέγματα δεν περιοριστεί μονάχα στα λόγια και στο σήμερα, υπάρχει ελπίδα να φέρει αποτέλεσμα … αύριο.
“Η ελληνική φύσις και το ελληνικόν τοπίον αποτελούν εθνικόν θησαυρόν ανήκοντα εις το σύνολο. Εν τούτοις έχει υποστή σημαντικάς καταστροφάς και δη κατά τα τελευταία έτη, τόσον υπό της Κατοχής, όσον και από αμέλειαν προσώπων ή σφάλματα ατόμων και πολιτικών ή στρατιωτικών υπηρεσιών”.
“Ιδιαιτέρως υποφέρει το λεκανοπέδιον της Αττικής, όπου αι ωραιότεραι ακταί και τα θαυμασιώτερα τοπία έχουν ανεπανορθώτως παραμορφωθή δια της ανορύξεως λατομείων και της εγκαταστάσεως παραπηγμάτων πολιτικών και στρατιωτικών υπηρεσιών. Η Κηφισιά, η Εκάλη, η Γλυφάδα, η Βουλιαγμένη, ο Άγιος Ανδρέας, καθ’ ολοκληρίαν σχεδόν αι ακταί του Σαρωνικού και του Ευβοϊκού, αι προσβάσεις της Πάρνηθος, έχουν καταληφθή και καταστραφή από παρομοίας εγκαταστάσεις. Ήδη απειλούνται και εισβολαί και καταστροφαί μέχρι αυτής ταύτης της κορυφής της Πάρνηθος … Παραμορφούται δε προσφάτως και ο Λυκαβηττός”.
Βάλτε σ’ όλα αυτά και το Μεγάλο Πεύκο, τον Σκαραμαγκά, το Καβούρι, το Μάτι και κυρίως την Πεντέλη. Στην Πεντέλη πρέπει να έχεις πιλότο για να σε περάσει μεσ’ από τα σύρματα, σε κοτζάμ βουνό.
Αν δεν πιάσει ζεστά το ζήτημα η “Επιτροπή Προστασίας του Ελληνικού Τοπίου” κι αν δεν περιλάβει στον αγώνα της και τον Ελληνικό λαό, πολύ γρήγορα θα φαγωθεί κι ο Λυκαβηττός κι ο Φιλόπαππος κι ο Εθνικός Κήπος και το Ζάππειο και το Πάρκο…”
Το χρονογράφημα αυτό του Βάρναλη περιλαμβάνεται και στον δεύτερο τόμο των χρονογραφημάτων του που κυκλοφόρησε η Αυγή το Σάββατο 1 Φεβρουαρίου 2020 (βλ. σελ. 56-57).
Όσον αφορά το Ψήφισμα στο οποίο αναφέρεται ο Βάρναλης στο χρονογράφημά του, αυτό το έχω περιλάβει ολόκληρο στην εργασία μου με τίτλο Έλληνες Μηχανικοί για Νεοελληνικά Προβλήματα, που κυκλοφόρησε από τις Εκδόσεις Παντελόγλου το 1986 σε ένα ντοσσιέ.
Κώστας Π. Παντελόγλου
