Τούτη την ώρα, που λέγονται όχι λίγα αβάσιμα περί δικτατορίας και κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, με αφορμή την 46η επέτειο από το δραματικό τέλος της δικτατορίας των συνταγματαρχών (1967-1974), χρήσιμο θαρρώ είναι να καταχωρήσω ένα σχετικό απόσπασμα από το εναρκτήριο μάθημα του Καθηγητού του Συνταγματικού Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Αλέξανδρου Σβώλου στις 30 Μαρτίου 1929 που είχε θέμα τα “Προβλήματα της Κοινοβουλευτικής Δημοκρατίας” (βλ. Αλέξανδρου Σβώλου, Προβλήματα του Έθνους και της Δημοκρατίας, Εκδόσεις Στοχαστής, Αθήνα 1972, τόμος δεύτερος, σελ. 75-138):
“… ως τύπος δι’ ου επεδιώχθη συνδυασμός της ελευθερίας προς την ισότητα εντός της συγχρόνου οργανώσεως της κοινωνίας, η κοινοβουλευτική δημοκρατία απέδειξεν, εν συγκρίσει προς άλλα πολιτεύματα μείζονα επιτυχίαν. Διότι διά μέσου αυτής κατέστη δυνατόν ν’ αποδώση μείζονα καρπόν η κατάκτησις της πολιτικής εξουσίας υπό διαρκώς ευρυτέρων μαζών και να εξυψωθή εμπράκτως περισσότερον το επίπεδον της ατομικής και ομαδικής ελευθερίας, ως συνέπεια του ελέγχου των πράξεων της εκτελεστικής εξουσίας. Αφηρημένως δε δύναταί τις να είπη ότι δια του σχήματος τούτου του πολιτεύματος δύνανται να επιδιωχθούν και περαιτέρω μεταρρυθμίσεις ζωτικής σημασίας εις την κοινωνικήν ζωήν – περιλαμβανομένων και εκείνων ακόμη των πολιτικών ανατροπών, δια τας οποίας προαπαιτείται η ωριμότης των κοινωνικών όρων”.
Προσθέτω ότι και ο διατελέσας Πρόεδρος της ΕΔΑ, σώφρων πολιτικός Γιάννης Πασαλίδης “θεωρούσε ότι οι πολιτικές ελευθερίες δεν αντιστρατεύονται την κοινωνική πρόοδο – το αντίθετο” (βλ. και Κώστας Π. Παντελόγλου, Γιάννης Πασαλίδης, Εκδόσεις Παντελόγλου, Κέντρο Κοινωνικοπολιτικών Μελετών & Ερευνών, 2002).
Κώστας Π. Παντελόγλου
